Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέους κανονισμούς για τις άδειες οδήγησης, με στόχο την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και τη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων, τα οποία κοστίζουν τη ζωή σε περίπου 20.000 άτομα ετησίως στην ΕΕ. Το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξαν σε κοινή συμφωνία για το νέο πλαίσιο, το οποίο εφαρμόζεται τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι νέοι κανονισμοί περιλαμβάνουν αυστηρότερες ρυθμίσεις για νέους οδηγούς, ανανέωση των αδειών κάθε 15 χρόνια, καθώς και δυνατότητα νωρίτερης οδήγησης λεωφορείων και φορτηγών.
Νέες εξετάσεις και θεματολογία
Οι υποψήφιοι οδηγοί θα εξετάζονται πλέον σε νέα θέματα, όπως η αναγνώριση των τυφλών σημείων, η λειτουργία συστημάτων υποβοήθησης, η ασφαλής έξοδος από το όχημα και οι κίνδυνοι από τη χρήση κινητού. Η εκπαίδευση θα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην προστασία των ευάλωτων χρηστών του δρόμου — πεζών, παιδιών και ποδηλατών.
Διάρκεια ισχύος αδειών
Οι νέες άδειες οδήγησης θα έχουν ισχύ 15 ετών για μοτοσικλέτες και επιβατικά αυτοκίνητα. Σε χώρες όπου η άδεια λειτουργεί και ως ταυτότητα, η διάρκεια μπορεί να μειώνεται στα 10 έτη. Για φορτηγά και λεωφορεία, η ισχύς θα περιορίζεται στα 5 έτη.
Τα κράτη-μέλη μπορούν να μειώνουν τη διάρκεια ισχύος για άτομα άνω των 65 ετών, απαιτώντας συχνότερους ιατρικούς ελέγχους ή επιμορφωτικά μαθήματα.
Υποχρεωτικοί ιατρικοί έλεγχοι
Πριν από τη χορήγηση ή ανανέωση άδειας, οι οδηγοί θα υποβάλλονται σε ιατρικό έλεγχο, που θα περιλαμβάνει εξετάσεις όρασης και καρδιαγγειακής κατάστασης. Ωστόσο, δίνεται η δυνατότητα κάθε χώρας να εφαρμόζει αυτοαξιολόγηση ή άλλες μεθόδους εκτίμησης για οδηγούς Ι.Χ. και μοτοσικλετών.
Δοκιμαστική περίοδος για νέους οδηγούς
Για πρώτη φορά καθιερώνεται πανευρωπαϊκή δοκιμαστική περίοδος δύο ετών για αρχάριους οδηγούς, με αυστηρότερους κανόνες για παραβάσεις όπως οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, μη χρήση ζώνης ή παραμέληση παιδικών καθισμάτων.
Επιπλέον, νέοι 17 ετών θα μπορούν να αποκτούν άδεια κατηγορίας Β (επιβατικό αυτοκίνητο), αλλά θα οδηγούν υπό εποπτεία μέχρι να κλείσουν τα 18.
Για να καλυφθεί η ζήτηση επαγγελματιών οδηγών, οι νέοι κανονισμοί επιτρέπουν άδεια φορτηγού (κατηγορία C) από τα 18 έτη και λεωφορείου (κατηγορία D) από τα 21, εφόσον υπάρχει πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας. Χωρίς αυτό, τα ελάχιστα όρια παραμένουν στα 21 και 24 έτη αντίστοιχα.
Ψηφιακή άδεια οδήγησης
Οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν τη σταδιακή υιοθέτηση ψηφιακής άδειας οδήγησης, διαθέσιμης και μέσω κινητού τηλεφώνου. Παράλληλα, οι πολίτες θα διατηρούν το δικαίωμα έντυπης έκδοσης, που θα εκδίδεται εντός τριών εβδομάδων.
Μέχρι το 2030, όλες οι άδειες θα είναι διαθέσιμες μέσω κοινής ψηφιακής ταυτότητας της ΕΕ, προσβάσιμης μέσω smartphone, αλλά με δυνατότητα φυσικού αντιγράφου. Η ψηφιακή άδεια θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη-μέλη.
Κοινή ευρωπαϊκή βάση δεδομένων παραβάσεων
Για τη μείωση επικίνδυνης οδήγησης σε διαφορετικά κράτη, οι αποφάσεις αφαίρεσης ή αναστολής άδειας θα κοινοποιούνται στο κράτος που την εξέδωσε. Οι εθνικές αρχές θα μοιράζονται άμεσα πληροφορίες για σοβαρές παραβάσεις, όπως:
-
Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών
-
Εμπλοκή σε θανατηφόρα τροχαία
-
Υπερβάσεις ταχύτητας άνω των 50 χλμ./ώρα
Σήμερα, περίπου το 40% των παραβάσεων που διαπράττονται σε άλλη χώρα της ΕΕ μένουν ατιμώρητες, είτε λόγω δυσκολίας εντοπισμού του οδηγού, είτε γιατί δεν εισπράττονται τα πρόστιμα.