Ο πλούτος οφείλει να είναι τελείως ξεχωριστός από την εξουσία για να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά ένα σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα. Όσο κοντύτερα στην εξουσία βρίσκεται ο πλούτος τόσο μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα δημοκρατίας που αντιμετωπίζει ένα πολιτικό σύστημα. Εάν ο πλούτος προκύπτει από την εγγύτητα στην πολιτική εξουσία, η λόγω ακριβώς αυτής, τότε δεν μπορεί να λειτουργήσει μια ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς.
Γράφει ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος
Το κράτος οφείλει να συμπεριφέρεται σαν ουδέτερος παράγοντας στους οικονομικούς ανταγωνισμούς. Γιατί ρόλος του δεν είναι να κάνει τους πολίτες του φτωχότερους η πλουσιότερους μέσω των αποφάσεών του. Σκοπός του είναι να καθορίζει τους κανόνες και να καθαρίζει το πεδίο ώστε ο ανταγωνισμός να είναι ανοιχτός, σκληρός και δίκαιος. Αυτός είναι ο γνήσιος δημοκρατικός καπιταλισμός. Που προκαλεί δυναμισμό, ευημερία και πρόοδο.
Όταν ο πλούτος συσσωρεύεται λόγω κρατικών αποφάσεων και εύνοιας τότε ο καπιταλισμός δεν είναι γνήσιος. Είναι νοθευμένος. Τότε ο λαός εξαπατάται. Και το οικονομικό σύστημα δεν είναι οικονομία της αγοράς αλλά πλουτοκρατία. Όταν λ.χ. το δημόσιο παραχωρεί στον ιδιωτικό τομέα κρατική επιχείρηση απαλλαγμένη από τα χρέη της προς το κράτος και με διατήρηση όμως παράλληλα της μονοπωλιακής της ιδιότητας τότε δεν πρόκειται για ορθολογική ιδιωτικοποίηση αλλά για ληστρική και ευνοιοκρατική παραχώρηση.
Ένα άλλο κλασσικό παράδειγμα πλουτοκρατίας είναι η αυθαίρετη κατάργηση της χρήσης λιγνίτη για περιβαλλοντολογικούς λόγους - αν και η Γερμανία συνεχίζει να τον χρησιμοποιεί - και η στη συνέχεια πώλησή του πάμφθηνα στην Αλβανία όπου, με ελληνική κρατική χρηματοδότηση, χτίζεται εργοστάσιο αξιοποίησής του και στη συνέχεια πώληση, πολύ ακριβά, του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος πίσω στην Ελλάδα! Το σχετικό "πανέξυπνο" σχήμα αξιοποιεί τις διασυνδέσεις του όποιου ιδιώτη με το πολιτικό σύστημα εξασφαλίζοντας εγγυημένα κέρδη και σημαντικό έλεγχο της αγοράς.
Σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο και κεντρικό αρθρογράφο των Financial Tines, Martin Wolfe, στο βιβλίο του "Η Κρίση του Δημοκρατικού Καπιταλισμού" (2024) αυτό είναι ένα κλασσικό φαινόμενο πλουτοκρατίας που νοθεύει την ουσία του καπιταλιστικού συστήματος της ανταγωνιστικής αγοράς (σελ. 29) που προϋποθέτει απόλυτο διαχωρισμό της πολιτικής από την οικονομία. Πέραν ενός σοσιαλιστικού συστήματος, λέει ο Wolfe, όπου το κράτος ελέγχει την οικονομία, υπάρχει ο υφιστάμενος σε πολλές χώρες κίνδυνος της πλουτοκρατίας, όπου η οικονομία τείνει να ελέγχει και να υποτάσσει στις επιθυμίες των παραγόντων της το κράτος.
Στην περίπτωση της Ελλάδας το υγιέστερο κομμάτι της οικονομίας είναι η ναυτιλία - και ιδιαίτερα η ποντοπόρος. Διότι δεν εξαρτάται καθόλου από το ελληνικό δημόσιο και τις αποφάσεις του. Η ναυτιλία εδώ λειτουργεί σε ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία, την οξυδέρκεια και τις γνώσεις των υπευθύνων κάθε επιχειρηματικής μονάδας. Κι όχι από την εύνοια και την "προστασία" των κρατικών αρχών. Συνάγεται λοιπόν πως ο υγιής καπιταλισμός για να αναπτυχθεί και να αποδώσει καρπούς θέλει μια αγορά ελεύθερη που δεν είναι εξαρτημένη από δημόσιες παρεμβάσεις και γραφειοκρατικούς κανονισμούς. Όπως έγραψαν οι καθηγητές Acemοglou και Robinson στο βιβλίο τους, "The Narrow Corridor" (2018) (Ο Στενός Διάδρομος), χρειάζεται μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα σε ένα ισχυρό κράτος - ένα είδος Λεβιάθαν όπως έλεγε ο φιλόσοφος Thomas Hobbes - που να προστατεύει την δημόσια σφαίρα από τυχόν αυθαιρεσίες των ιδιωτών αλλά και μια δυναμική, ανταγωνιστική αγορά που να εκφράζει τον δυναμισμό της κοινωνίας και τις προοπτικές ανάπτυξης και ευημερίας.