Από τις αρχές της επόμενης χρονιάς αναμένεται να δημοσιοποιηθούν οι σκέψεις της ελληνικής Κυβέρνησης για την προσεχή αναθεώρηση του συντάγματος, που ήδη έχει προαναγγελθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Προκειμένου να περάσουν οι όποιες υπό αναθεώρηση διατάξεις θα πρέπει, είτε η παρούσα Βουλή, είτε η επόμενη, που θα προκύψει από τις προσεχείς εκλογές, να τις εγκρίνει με 180 θετικές ψήφους.
Του Τάσου Παπαδόπουλου
Αυτό σημαίνει η κυβέρνηση με την σημερινή της πλειοψηφία δεν έχει την δυνατότητα να περάσει οποιαδήποτε αναθεώρηση και είναι εξαιρετικά αβέβαιο, αν θα μπορούσε να το πετύχει, αν τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα ισχύσουν στις επόμενες εκλογές.
Μια πρώτη γεύση για τις αλλαγές που προτίθεται να φέρει η κυβέρνηση, ακούσαμε στις 8 Μαρτίου 2025 στη Βουλή από τον Κ. Μητσοτάκη, που πρότεινε να αποδεχθεί αιτήματα του Νίκου Ανδρουλάκη, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο αριθμός των 180 θετικών ψήφων, και αφορούν την αλλαγή του τρόπου επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης, καθώς και τροποποίηση του άρθρου 86 ώστε οι υπουργοί να διώκονται από τους φυσικούς δικαστές, όπως και οι υπόλοιποι πολίτες.
Ταυτόχρονα του ζήτησε να αποδεχθεί το ΠΑΣΟΚ την κατάργηση του άρθρου 16 που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, καθώς και την συνταγματική κατοχύρωση της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων. Σε αυτή την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν υπήρξε ανταπόκριση από την πλευρά του Νίκου Ανδρουλάκη.
Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε πρόταση για αναθεώρηση από την πλευρά της κυβέρνησης κινδυνεύει να μην τύχει ανταπόκρισης, από το σύνολο χωρίς εξαίρεση των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Όμως μπορεί το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης να αδιαφορεί για τις όποιες αναθεωρητικές προτάσεις, μιας και δεν αγγίζουν την τσέπη του, ενώ παράλληλα φαίνεται να υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για σκάνδαλα, όπως αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και σε ότι αφορά την πορεία της δικαστικής διερεύνησης της τραγωδίας των Τεμπών.
Πολλά όμως δεινά, που πλήττουν την δημόσια ζωή είναι απότοκος θεσμικών αδυναμιών, που προέρχονται, είτε από αυθαιρεσίες της εκτελεστικής εξουσίας, είτε από τον δημόσιο τομέα, που λειτουργεί στρεβλά και χωρίς έλεγχο και αξιολόγηση.
Τα όσα συμβαίνουν στον ευρύτερο χώρο μας, από την άνοδο της ακροδεξιάς, αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης ακρίβειας και του επίσης εκτός δυνατοτήτων φραγής των παρανόμως εισερχομένων μεταναστών από Ασία και Αφρική μέσω των χωρών του νότου δεν αφήνουν περιθώρια απάντησης, μιας και τα μεν είναι αποτέλεσμα του παρατεταμένου πολέμου στην Ουκρανία και τα δε της ευρωπαϊκής ελαστικής πολιτικής στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η αλλαγή πολιτικής της Ευρώπης και η αυστηροποίηση της, για τους παρανόμως εισερχόμενους στον ευρωπαϊκό χώρο, είναι επιβεβλημένη και ιδιαίτερα καθυστερημένη. Σε ότι αφορά την ακρίβεια, που εν πολλοίς οφείλεται στην ανατροπή δεδομένων πολλών ετών, σε ότι αφορά τις πηγές ενέργειας, αλλά και τα αγροτικά προϊόντα με προέλευση την Ουκρανία, τα πράγματα είναι από δύσκολα έως δυσεπίλυτα.
Η ειρήνη δεν φαίνεται να βρίσκεται στην εικόνα μας και η πολιτική Τραμπ έδωσε την ευκαιρία στον Πούτιν να συνεχίσει τις πολεμικές του επιχειρήσεις, απαιτώντας υποταγή άνευ όρων της Ουκρανίας και κατ΄ επέκταση της Δύσης.
Επανερχόμενοι στα καθ΄ ημάς προκειμένου να οδηγηθούμε σε μια καλύτερη λειτουργία, τόσο του δημόσιου τομέα, όσο και του ιδιωτικού, που θα επιτρέψει να οδηγηθεί η χώρα σε μίαν ανάπτυξη άλλου τύπου, τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και στον δευτερογενή, πέραν του τουρισμού και του real estate, χρειάζονται δομικές αλλαγές, που ανατρέχουν στον κορυφαίο νομικό οικοδόμημα, που είναι το Σύνταγμα.
Η κρίση του δυτικού συστήματος διακυβέρνησης, που δεν είδαν πολλοί, προέκυψε ταυτόχρονα με την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτος στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Όμως η ευφορία που δημιουργήθηκε, δεν επέτρεψε στους περί τα κοινά ασχολούμενους, να ενσκήψουν σε αυτήν.
Τι χρειάζεται λοιπόν μια σύγχρονη δυτική δημοκρατία τις μέρες μας; Γρήγορες αποφάσεις, σε έναν κόσμο που κινείται με ταχύτητες ΑΙ, λογοδοσία, αξιόπιστη και γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης. Όλα αυτά επιτυγχάνονται με ένα ευέλικτο κρατικό μηχανισμό, που θα μπει σε νέες ράγες, αυτές που επιβάλλουν οι κανόνες της τεχνίτης νοημοσύνης.
Το θέμα είναι πως το κράτος θα εκσυγχρονιστεί και θα υπηρετεί τον πολίτη, πως θα απαλλαγεί από την γραφειοκρατία και την διαφθορά, και πως θα ενταχθεί στη νέα εποχή. Αλλά και θεσμικά προκειμένου να αποσυνδεθούν οι βασικές λειτουργίες του κράτους, αυτές της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας, θα πρέπει ο υπουργός να μην είναι ταυτόχρονα και βουλευτής. Και γι αυτό δεν χρειάζεται συνταγματική νομοθέτηση.
Όπως η μείωση του αριθμού των βουλευτών στους 200 και φυσικά των υπουργών στους 20. Αλλά και η καθιέρωση μονοεδρικών περιφερειών επίσης, δεν χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου οι εκλεγμένοι, αφενός να αφιερωθούν σε μια μικρή περιφέρεια και τα κόμματα να κινδυνεύουν να μην εκλέξουν τον υποψήφιό τους, αν υποστηρίξουν κάποιον, που δεν έχει να επιδείξει ανάλογα της αποστολής του προσόντα.
Στις συνταγματικές τροπολογίες θα μπορούσε να περιληφθεί ένα δεύτερο σώμα γερουσιαστών, αντίβαρο στις πρωθυπουργικές υπερεξουσίες, καθώς και θέσπιση δύο θητειών για όλα τα αιρετά αξιώματα.
Να λοιπόν μεταρρυθμίσεις, που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις δημοκρατικές λειτουργίες και τέλος να επαναφέρουν τα καθήκοντα των δημοσίων λειτουργών, σε ράγες που οδηγούν στην αμεσότερη εκπροσώπηση, σε μια ευνομούμενη Πολιτεία…