Σε περικοπή 7% του προϋπολογισμού του προχώρησε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρή χρηματοδοτική κρίση, η οποία αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην άρνηση των Ηνωμένες Πολιτείες να καταβάλουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε την Τρίτη λειτουργικό προϋπολογισμό ύψους 3,45 δισ. δολαρίων για το 2026, μειωμένο από τα 3,72 δισ. δολάρια του 2025, ο οποίος καλύπτει τις βασικές διοικητικές και επιχειρησιακές ανάγκες του οργανισμού.
Περικοπές θέσεων και μέτρα εξοικονόμησης
Η μείωση του προϋπολογισμού συνοδεύεται από την κατάργηση 2.900 θέσεων εργασίας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας περιορισμού των δαπανών. Ήδη νωρίτερα μέσα στον μήνα, ο ΟΗΕ είχε ανακοινώσει ότι καταργεί τη χρήση χάρτινων πετσετών στις τουαλέτες της έδρας του στη Νέα Υόρκη, ως συμβολικό αλλά και πρακτικό μέτρο εξοικονόμησης.
«Η ρευστότητα παραμένει εύθραυστη και η πρόκληση αυτή θα συνεχιστεί ανεξάρτητα από τον τελικό προϋπολογισμό που εγκρίνει η Γενική Συνέλευση, λόγω του απαράδεκτου ύψους των ληξιπρόθεσμων οφειλών», δήλωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο τελικός προϋπολογισμός που εγκρίθηκε είναι περίπου 200 εκατ. δολάρια υψηλότερος από εκείνον που είχε εισηγηθεί ο ίδιος.
Η πρόταση Γκουτέρες και τα αμερικανικά χρέη
Ο Γκουτέρες, ο οποίος εδώ και μήνες επεξεργάζεται σχέδιο «οικονομικής επιβίωσης» για τον ΟΗΕ, είχε προτείνει περικοπή 577 εκατ. δολαρίων και μείωση προσωπικού κατά 18%. Ως βασική αιτία των δραστικών μέτρων είχε επικαλεστεί τις συσσωρευμένες οφειλές προηγούμενων ετών, με κύριο οφειλέτη τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ΗΠΑ καλύπτουν παραδοσιακά το 22% του τακτικού προϋπολογισμού του ΟΗΕ, ωστόσο η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει καταβάλει τα 826 εκατ. δολάρια που αντιστοιχούν στο 2025 και οφείλει επιπλέον περίπου 660 εκατ. δολάρια από παλαιότερες υποχρεώσεις.
Τη Δευτέρα, πάντως, οι ΗΠΑ δεσμεύθηκαν να διαθέσουν 2 δισ. δολάρια για τον ανθρωπιστικό βραχίονα του ΟΗΕ, σε μια προσπάθεια να αμβλυνθούν οι πιέσεις.
«Επιστροφή στα βασικά» και αιχμές από την Ουάσιγκτον
Ο Τραμπ έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τον ΟΗΕ για σπατάλη χρημάτων των Αμερικανών φορολογουμένων, ενώ αξιωματούχοι των ΗΠΑ στη δεύτερη θητεία του έχουν ξεκινήσει προσπάθεια να επαναφέρουν τον οργανισμό «στα βασικά».
«Κάνουμε DOGE στον ΟΗΕ», έγραψε στις 17 Δεκεμβρίου σε ανάρτησή του στο X ο Αμερικανός πρέσβης Μάικ Γουόλτς, αναφερόμενος στην πρωτοβουλία υπό τον Έλον Μασκ για τη συρρίκνωση της αμερικανικής γραφειοκρατίας. Ο ίδιος χαιρέτισε σχέδιο περικοπής 2.600 θέσεων στον ΟΗΕ και 25% των ειρηνευτικών δυνάμεων.
«Ήρθε η ώρα ο ΟΗΕ να επιστρέψει στα βασικά: να σταματά πολέμους και να αποτρέπει συγκρούσεις, όχι να χρηματοδοτεί μια διογκωμένη γραφειοκρατία με χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων», πρόσθεσε.
Πίεση και σε άλλους οργανισμούς του ΟΗΕ
Ο τακτικός προϋπολογισμός αποτελεί μόνο μικρό μέρος των συνολικών δαπανών του συστήματος του ΟΗΕ. Οργανισμοί όπως η UNICEF και η UNESCO αντιμετωπίζουν επίσης σοβαρά δημοσιονομικά ελλείμματα και προετοιμάζουν σημαντικές περικοπές, εντείνοντας τις ανησυχίες για τη λειτουργική επάρκεια του διεθνούς οργανισμού τα επόμενα χρόνια.