Πικρό το αγαπημένο ρόφημα των Ελλήνων με τις αυξήσεις στην τιμή του καφέ να μην έχουν τέλος, καθώς οι ανατιμήσεις κυμαίνονται από 10% – 30%. Η καθημερινή συνήθεια έγινε πολυτέλεια για τους Έλληνες, καθώς η αύξηση στις διεθνείς τιμές Arabica και Robusta σε συνδυασμό με τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και τον υψηλό ΦΠΑ έχουν εκτοξεύσει την τιμή του καφέ στην Ελλάδα. Ένα freddo cappuccino από 4,20 ευρώ πέρυσι φτάνει σήμερα τα 5,50 ευρώ (+31%), ενώ οι κάψουλες εσπρέσο στο ράφι ανέβηκαν από 5,10 σε 6,60 ευρώ (+29%). Συνολικά, οι ανατιμήσεις κυμαίνονται από 15% έως και 30%. Και ο καφές στο χέρι (takeaway), που παραδοσιακά θεωρούνταν η οικονομική λύση, πλέον έχει ακριβύνει αρκετά, φέρνοντας πίεση κυρίως στους νέους και στους εργαζόμενους που τον αγοράζουν καθημερινά.
Αυτό οδηγεί σε στροφή μερίδας καταναλωτών σε καφέ από σούπερ μάρκετ για κατανάλωση στο σπίτι ή στο γραφείο, γεγονός που αποτυπώνεται στην αύξηση πωλήσεων στιγμιαίου και αλεσμένου καφέ.
Η άνοδος της τιμής του καφέ αποδίδεται σε συνδυασμό παραγόντων όπως η κλιματική αλλαγή και οι μειωμένες σοδειές στις βασικές παραγωγικές χώρες, αλλά και οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι νέοι κανονισμοί της ΕΕ για την προστασία των δασών, οι εμπορικοί δασμοί και η αυξανόμενη ζήτηση από αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα.
Μόνο τον Αύγουστο, η τιμή της ποικιλίας Arabica κατέγραψε άνοδο 35,86% στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ενώ η Robusta σημείωσε αύξηση 49,72% στο Λονδίνο, οδηγώντας και την ελληνική αγορά σε πρωτόγνωρα επίπεδα τιμών.
Ο ρόλος του ειδικού φόρου κατανάλωσης
Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) επιβαρύνει τον καφέ με 10%–15%, αποφέροντας στο κράτος περίπου 150 εκατ. ευρώ ετησίως και συνολικά 1,2 δισ. ευρώ από το 2017. Ο κλάδος θεωρεί πως η φορολογία αυτή επιδεινώνει τις ήδη υψηλές τιμές.
Υπολογίζεται ότι η κατάργηση του ΕΦΚ θα οδηγούσε σε μείωση στις τιμές στο ράφι κατά τουλάχιστον 10%.
Η Ελληνική Ένωση Καφέ κατέθεσε διάβημα προς την κυβέρνηση ζητώντας την κατάργηση ή σημαντική μείωση του ΕΦΚ. Το αίτημα τέθηκε και σε πρόσφατες συναντήσεις με τον υπουργό Οικονομικών, αλλά και σε επαφές με κοινοβουλευτικά κόμματα.
Το παράδειγμα της Δανίας
Η Δανία πρόσφατα ανακοίνωσε την κατάργηση των φόρων στον καφέ και τη σοκολάτα, προκειμένου να ανακουφίσει τα νοικοκυριά από το βάρος της ακρίβειας, δεδομένης της αύξησης της τιμής του καφέ κατά 35,5% σε διάστημα ενός έτους.
Οι καφετέριες και τα καταστήματα εστίασης αντιμετωπίζουν σημαντική αύξηση στο κόστος προμηθειών. Οι μεγαλύτερες αλυσίδες μετακυλίουν το βάρος στους πελάτες αυξάνοντας τις τιμές, ενώ οι μικρές επιχειρήσεις συχνά απορροφούν μέρος του κόστους, μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους τους και δυσκολεύοντας τη βιωσιμότητά τους.
Πώς αντιδρούν οι καταναλωτές
Η συνεχής άνοδος τιμών οδηγεί τους καταναλωτές σε αλλαγή συνηθειών. Πολλοί περιορίζουν τις επισκέψεις σε καφετέριες ή επιλέγουν φθηνότερους τύπους καφέ, ενώ παρατηρείται έντονη στροφή στην αγορά προϊόντων για οικιακή κατανάλωση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι πωλήσεις στιγμιαίου καφέ σε σούπερ μάρκετ αυξήθηκαν κατά 60% σε όγκο και 38% σε αξία.
Οι μεγάλες αλυσίδες επιχειρούν να συγκρατήσουν την πελατεία με loyalty προγράμματα και εκπτώσεις, ενώ οι μικρότερες καφετέριες βρίσκονται σε δύσκολη θέση, καθώς η άνοδος κόστους και οι αλλαγές στη ζήτηση περιορίζουν τις αντοχές τους.