Έχουν περάσει χρόνια από τον Ψυχρό Πόλεμο, τότε που το φάσμα ενός πυρηνικού πολέμου ήταν ορατό και η ανθρωπότητα ζούσε καθημερινά με τον φόβο για το πάτημα ενός κουμπιού.
Πλέον ο εφιάλτης έχει επιστρέψει και το ερώτημα που θέτει το περιοδικό «Politico» σε άρθρο του, είναι «πόσο κοντά βρισκόμαστε;» Την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν συναντούσε τους άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ, οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία γίνονται πιο επιτακτικές από ποτέ.
Για δυο λόγους. Πρώτον για να ανακουφιστεί ο ανθρώπινος πόνος και να μπει ένα τέλος στο δράμα και την ανθρωπιστική κρίση που διαμορφώνεται και δεύτερον για να ανατραπεί η ανησυχητική πιθανότητα ο πόλεμος αυτός να εξελιχθεί σε πυρηνικό, ακόμη και σε σύγκρουση των δυο υπερδυνάμεων.
Η Ρωσία
Οι κινήσεις του προέδρου Πούτιν, προκαλούν ανησυχία στη Δύση. Αρχικά έθεσε τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας του σε συναγερμό και στη συνέχεια, τονίζει επανειλημμένα, ότι η Ρωσία θα μπορούσε να καταφύγει στα πυρηνικά όπλα εάν η Δύση απειλήσει την ύπαρξη της και αποφασίσει να επέμβει στη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Μόλις την Τρίτη 22 Μαρτίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, αρνήθηκε – για άλλη μια φορά – να αποκλείσει τη χρήση πυρηνικών όπλων στη σύγκρουση.
Οι ΗΠΑ
Και τι κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, στον αντίποδα; Μέχρι στιγμής προσπαθούν να μην ρίξουν λάδι στη φωτιά. Ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει αλλάξει την κατάσταση συναγερμού των πυρηνικών δυνάμεων των ΗΠΑ, ενώ οι στρατιωτικοί ηγέτες της χώρας έχουν δηλώσει δημόσια πως δεν εντοπίζουν ρωσικές ενέργειες που να υποδηλώνουν ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.
Μάλιστα – όπως αναφέρει πάντα το Politico – το Πεντάγωνο για να μην υποδαυλίσει την ένταση έκανε κάτι ασυνήθιστο. Ανέβαλλε μια προγραμματισμένη δοκιμή ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου.
Οι απώλειες
Ωστόσο όσο η σύγκρουση στην Ουκρανία συνεχίζεται και οι συμβατικές δυνάμεις της Ρωσίας υφίστανται μεγάλες απώλειες και η οικονομία της πάει από το κακό στο χειρότερο, υπάρχει πάντα ο φόβος ο Πούτιν να καταφύγει στη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής.
Μάλιστα όπως συνεχίζει το άρθρο του Politico, η Μόσχα έχει ήδη αποδείξει ότι είναι πρόθυμη να χρησιμοποιήσει υπερηχητικούς πυραύλους για πρώτη φορά σε πόλεμο. Σύμφωνα με τους ειδικούς οι περιορισμένες επαφές μεταξύ Κρεμλίνου και Δύσης, ενέχει τον κίνδυνο να παρερμηνευτούν οι προθέσεις των δυο υπερδυνάμεων με καταστροφικές συνέπειες.
Ρωσία και ΗΠΑ έχουν αποτύχει τα τελευταία χρόνια στη συνεργασία τους για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων. Οι δύο χώρες έχουν αποχωρήσει από πολλές συνθήκες για τον έλεγχο των πιο θανατηφόρων όπλων, συμπεριλαμβανομένης μιας που απαγόρευε τους πυρηνικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να απειλήσουν την Ευρώπη.
Η μόνη εναπομείνασα συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών είναι η νέα συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, η οποία περιορίζει τα αναπτυγμένα στρατηγικά όπλα σε 1.550 για την κάθε χώρα. Ο Μπάιντεν και ο Πούτιν συμφώνησαν πέρυσι να την παρατείνουν μέχρι το 2026.
Ρωσία και Σοβιετική Ένωση
Οι αναλυτές της ρωσικής πυρηνικής πολιτικής έχουν αιφνιδιαστεί και ξαφνιαστεί με το πόσο απερίσκεπτα – όπως λένε – το καθεστώς Πούτιν, απειλεί με πυρηνικά. Κάτι που δεν έκαναν οι ηγέτες της Μόσχας επί Σοβιετικής Ένωσης.
«Το κομμουνιστικό κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν απίστευτα πειθαρχημένο σχετικά με τις πυρηνικές απειλές», είπε η Rose Gottemoeller, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών για τον έλεγχο των όπλων που έχει διαπραγματευτεί συνθήκες με Ρώσους και υπηρέτησε ως αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ από το 2016 έως το 2019.
«Υπήρχαν μόνο λίγοι Σοβιετικοί ηγέτες που είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν για πυρηνικό δόγμα και στρατηγική, και το έκαναν πάντα με πολύ προσεκτικό τρόπο.» είπε.