Η κυβέρνηση της Νορβηγίας διέταξε το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας να επανεξετάσει το σύνολο των επενδύσεών του στο Ισραήλ, μετά από δημοσίευμα που αποκάλυψε συμμετοχή του ταμείου σε ισραηλινή εταιρεία συνδεδεμένη με τον πόλεμο στη Γάζα, γεγονός που προκάλεσε έντονες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις.
Ο υπουργός Οικονομικών Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος επιβλέπει τη λειτουργία του κρατικού ταμείου πλούτου αξίας 1,9 τρισ. δολαρίων, δήλωσε την Τρίτη από το Όσλο: «Κατανοώ ότι ο κόσμος θέτει ερωτήματα» σχετικά με το κατά πόσο το ταμείο τηρεί τις ηθικές του αρχές, οι οποίες αποκλείουν επενδύσεις σε εταιρείες που συνδέονται με σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εγκλημάτων πολέμου.
Από την πλευρά του και ο πρωθυπουργός, Γιόνας Γκαρ Στόρε, σε δηλώσεις του, εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» του μετά από ρεπορτάζ της εφημερίδας Aftenposten, σύμφωνα με το οποίο το κρατικό ταμείο κατέχει μετοχές στην Bet Shemesh Engines Holdings. Πρόκειται για ισραηλινή εταιρεία που φέρεται να προσφέρει τεχνική υποστήριξη σε μαχητικά αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται στις επιθέσεις στη Γάζα.
Η πίεση προς το εθνικό ταμείο πλούτου της Νορβηγίας, που είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, από ακτιβιστές και μέλη του κοινοβουλίου έχει αυξηθεί σταθερά από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ–Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023.
Υπολογίζεται ότι το Norges Bank Investment Management (NBIM) κατέχει περίπου το 1,5% όλων των εισηγμένων μετοχών παγκοσμίως. Μέχρι δε, το τέλος του 2024, οι επενδύσεις του σε 65 ισραηλινές εταιρείες ανέρχονταν σε περίπου 2,1 δισ. δολάρια.
Το ταμείο, το οποίο έχει στο παρελθόν αποκλείσει εταιρείες λόγω σχέσεων με την ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης, ξεκίνησε επενδύσεις στην Bet Shemesh Engines το 2023, αυξάνοντας το μερίδιό του από 1,3% σε 2,1% το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του NBIM.
Πάντως, ο υπουργός Οικονομικών ξεκαθάρισε ότι θα ζητήσει από το ταμείο και τον ειδικό εξωτερικό σύμβουλο θεμάτων ηθικής που διαθέτει, να προχωρήσει άμεσα σε «νέα αξιολόγηση των επενδύσεων σε ισραηλινές εταιρείες».
Το ζήτημα προκαλεί πολιτικό σεισμό σε κρίσιμη περίοδο για το κυβερνών Εργατικό Κόμμα, το οποίο προηγείται στις δημοσκοπήσεις ενόψει των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν στις 8 Σεπτεμβρίου.
Το Πράσινο Κόμμα, μία από τις μικρότερες δυνάμεις της αντιπολίτευσης, ζήτησε ήδη την παραίτηση του Τάνγκεν, ο οποίος πρόκειται να ξεκινήσει νέα πενταετή θητεία ως CEO του NBIM το φθινόπωρο.
Η Νορβηγία, μαζί με την Ισπανία και την Ιρλανδία, προχώρησε ήδη στην αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτος την άνοιξη. Οι ηγέτες της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά έχουν επίσης δηλώσει ότι σκοπεύουν να προχωρήσουν σε αναγνώριση τον Σεπτέμβριο.