Κατακόρυφη πτώση στην τουριστική κίνηση προς την Ιαπωνία σημειώθηκε τον Ιούνιο, καθώς ταξιδιώτες από την Ασία φαίνεται να επηρεάστηκαν από μια παράξενη «προφητεία» που διαδίδεται μέσα από τις σελίδες ενός μάνγκα.
Η αφορμή δόθηκε από την επανέκδοση του 2021 ενός ιαπωνικού κόμικ γνωστό και ως μάνγκα με τίτλο «Το μέλλον που είδα – Η πλήρης έκδοση», της δημιουργού Ρίο Τατσούκι. Στην αρχική του έκδοση το 1999, το εξώφυλλο του βιβλίου ανέφερε χαρακτηριστικά: «Καταστροφή τον Μάρτιο του 2011». Και πράγματι, τον Μάρτιο του 2011, η Ιαπωνία υπέστη τον πιο ισχυρό σεισμό στην ιστορία της, τον μεγάλο σεισμό του Τοχόκου, που άφησε πίσω του σχεδόν 20.000 νεκρούς και προκάλεσε το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα.
Στην επανέκδοση του 2021, όπως αναφέρεται και στη σχετική ανάρτηση στο Amazon, η δημιουργός ισχυρίζεται πως είχε νέα «προφητικά όνειρα» που προειδοποιούν για μια ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή, με ορίζοντα τον Ιούλιο του 2025.
Η φήμη εξαπλώθηκε ραγδαία, ειδικά στο Χονγκ Κονγκ, σύμφωνα με τον Σιέν Γουέν, διευθύνοντα σύμβουλο του ταξιδιωτικού πρακτορείου WWPKG, με έδρα το Χονγκ Κονγκ. Όπως δήλωσε ο ίδιος, στο CNBC, την «προφητεία» αναπαρήγαγαν μεγάλα μέσα ενημέρωσης, τηλεοπτικά δίκτυα αλλά και δημοφιλείς YouTubers. Το αποτέλεσμα; Οι αφίξεις τουριστών από το Χονγκ Κονγκ στην Ιαπωνία κατρακύλησαν κατά 33,4% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, μετά από πτώση 11,2% ήδη από τον Μάιο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του εθνικού οργανισμού τουρισμού της Ιαπωνίας.
Η εταιρεία του Γουέν κατέγραψε μείωση 50% στις κρατήσεις και στα αιτήματα ενδιαφερόμενων για ταξίδια στην Ιαπωνία μέσα στους μήνες Απρίλιο και Μάιο, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Η ασιατική αγορά «φρενάρει»
Και δεν ήταν μόνο οι επισκέπτες από το Χονγκ Κονγκ. Οι αφίξεις από τη Νότια Κορέα αυξήθηκαν μόλις κατά 3,8% τον Ιούνιο, έναντι αύξησης 11,8%, που είχε καταγραφεί τον μήνα Μάιο. Η Ταϊβάν παρουσίασε ακόμη πιο έντονη επιβράδυνση, με την αύξηση να υποχωρεί από 15,5% τον Μάιο στο μόλις 1,8% τον Ιούνιο. Παρά το γεγονός ότι συνολικά, οι αφίξεις ξένων επισκεπτών στην Ιαπωνία αυξήθηκαν κατά 24% το διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου σε σύγκριση με το 2024, η αύξηση για τον Ιούνιο περιορίστηκε στο 7,6%.
H τέλεια καταιγίδα
«Έχουμε αντιμετωπίσει πτώση στον τουρισμό και στο παρελθόν λόγω φυσικών καταστροφών», λέει ο Γουέν. «Αλλά αυτή τη φορά είναι διαφορετικά, γιατί δεν συνέβη απολύτως τίποτα. Είναι μόνο μια φήμη». Μέσα Ιουλίου, δημοσιεύματα από μέσα σε Χονγκ Κονγκ και Ιαπωνία ανέφεραν πως αεροπορικές εταιρείες του Χονγκ Κονγκ προχώρησαν σε περικοπές πτήσεων προς ιαπωνικές πόλεις, μεταξύ αυτών και η Ναγκόγια.
Παράλληλα, μια έκθεση της ιαπωνικής εφημερίδας Asahi Shimbun τον Ιανουάριο, επικαλούμενη στοιχεία από την εθνική επιτροπή για την προώθηση της έρευνας για τους σεισμούς, ανέφερε ότι η πιθανότητα ενός μεγάλου σεισμού μέσα στα επόμενα 30 χρόνια αυξήθηκε στο 80%. Η σύμπτωση αυτής της ανακοίνωσης με την «προφητεία» του μάνγκα δημιούργησε, σύμφωνα με τον Γουέν, μια «τέλεια καταιγίδα» φόβου για τους ταξιδιώτες.
Παρ’ όλα αυτά, η μετεωρολογική υπηρεσία της Ιαπωνίας έσπευσε να διευκρινίσει: «Το γεγονός ότι δημοσιεύεται μια εκτίμηση για αυξημένη πιθανότητα σεισμού στον Τάφρο Nankai δεν σημαίνει ότι ένας τέτοιος σεισμός θα συμβεί οπωσδήποτε».
Τα στοιχεία του ΕΟΤ Ιαπωνίας δείχνουν ότι ενώ οι αφίξεις από ασιατικές χώρες μειώθηκαν τον Ιούνιο, αντίθετα οι επισκέψεις από δυτικές χώρες αυξήθηκαν. Σύμφωνα με ειδικούς, ο πολιτισμικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο. «Το μάνγκα δεν είναι απλώς ψυχαγωγία. Διαβάζεται ευρέως σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και έχει ένα είδος πολιτισμικής αυθεντίας σε πολλές ασιατικές κοινωνίες», εξηγεί η Ζιμπαγιά Κάμπλ, ανώτερη λέκτορας στο πανεπιστήμιο James Cook.
Σε συνδυασμό με τις μνήμες παλαιότερων καταστροφών και την υπαρκτή σεισμική ευπάθεια της Ιαπωνίας, τέτοιες προειδοποιήσεις «αγγίζουν ένα ευαίσθητο νεύρο» στην περιοχή, προσθέτει. «Ακόμη κι αν κάποια άτομα έχουν αμφιβολίες, η στάση της κοινότητάς τους μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις τους, οδηγώντας σε μαζικές ακυρώσεις ταξιδιών», αναφέρει ο Κιατιπούμ Κιατκαγσίν, αναπληρωτής καθηγητής διοίκησης τουρισμού στο Singapore Institute of Management, τόνισε πως η ταχύτατη διάδοση της φήμης μέσω των social media και η συλλογική κουλτούρα των ασιατικών κοινωνιών ενίσχυσαν το φαινόμενο.
«Σε αυτή την περίπτωση, μια φανταστική ιστορία, ενισχυμένη από τα social media, φαίνεται πως παρείχε έναν πειστικό, αν και επιστημονικά αβάσιμο, λόγο για την αναβολή ταξιδιών», πρόσθεσε. Παράλληλα, οι ειδικοί επισημαίνουν και μια πιο πρακτική εξήγηση: το γεγονός ότι πρόκειται για ταξίδια μικρών αποστάσεων. Ο Κιατκαγσίν παρατήρησε, πως το κόστος ακύρωσης πτήσεων και ξενοδοχείων δεν θεωρείται πλέον αποτρεπτικό.
«Αν δεν πάνε στην Ιαπωνία τώρα, μπορούν εύκολα να προγραμματίσουν ένα ταξίδι άλλη στιγμή, χωρίς ιδιαίτερη ταλαιπωρία», είπε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος εκτιμά ότι η «προφητεία» δεν θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στον τουρισμό της Ιαπωνίας, καθώς ο «φόβος» περιορίζεται χρονικά στον Ιούλιο του 2025.