Την έκταση της φοροδιαφυγής και του «κενού ΦΠΑ» αποκάλυψαν το 2025 τα ψηφιακά εργαλεία ελέγχων, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα το Δημόσιο να χάνει πολλά δισεκαμμύρια λιγότερα από ΦΠΑ κάθε χρόνο, σε σχέση με το παρελθόν.
Τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA), οι αυτοματοποιημένοι έλεγχοι και ο περιορισμός των μετρητών συνέδραμαν καθοριστικά στην εξέλιξη αυτή.
Με τα νέα δεδομένα, το Δημόσιο χάνει πλέον έως και επτά δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα έσοδα από ΦΠΑ κάθε χρόνο, σε σύγκριση με το κοντινό παρελθόν, σύμφωνα με τα στοιχεία έκθεσης που έδωσε προ ημερών στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το κενό στην είσπραξη του ΦΠΑ (Vat Gap 2025).
Έως 400 εκατ. ευρώ από ΦΠΑ από την επέκταση της πληρωμής με POS
Μέσα στο 2024, η καθολική επέκταση της αποδοχής πληρωμών με κάρτες εκτιμάται ότι απέδωσε επιπλέον 400 εκατομμύρια ευρώ στα έσοδα του Δημοσίου από ΦΠΑ, σύμφωνα με νέα μελέτη του ΙΟΒΕ.
Το όφελος αναμένεται ακόμη μεγαλύτερο το 2025, καθώς η φετινή χρονιά ήταν η πρώτη που το μέτρο εφαρμόστηκε πλήρως σε όλους τους επαγγελματίες και σε ολόκληρη τη διάρκεια του έτους, από την Πρωτοχρονιά και μετά.
Οι φορολογικές δηλώσεις του 2025 κατέγραψαν ρεκόρ αύξησης στα ακαθάριστα έσοδα, στους τζίρους που δήλωσαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες για το 2024.
Ολόκληροι κλάδοι επιχειρήσεων εμφάνισαν 10% έως 15% υψηλότερους τζίρους.
Τι τζίρους εμφάνισαν μπαρ, ταξί, ηλεκτρολόγοι
-
Ιδιοκτήτες μπαρ (ΚΑΔ 56.30): αύξηση τζίρου 15,2%
(μέσα ακαθάριστα έσοδα 43.525 ευρώ το 2024, έναντι 37.777 ευρώ το 2023) -
Εκμεταλλευτές ΤΑΞΙ (ΚΑΔ 49.32): αύξηση 14,2%
(18.595 ευρώ, έναντι 16.281 ευρώ) -
Ηλεκτρολόγοι (ΚΑΔ 43.21): αύξηση 11,2%
(36.301 ευρώ από 32.635 ευρώ το 2023) -
Υδραυλικοί (ΚΑΔ 43.22): αύξηση 9,8%
(32.354 ευρώ αντί 29.463 ευρώ) -
Μαραγκοί (ΚΑΔ 43.32): αύξηση 8,1%
(35.593 ευρώ από 32.913 ευρώ)
Το «θαύμα» της τεχνολογίας
Σε σχέση με μόλις ένα έτος πριν, τα μέτρα και οι αλλαγές εκτιμάται πως το 2025 απέδωσαν επιπλέον έσοδα 2,7 δισ. ευρώ, από φόρους που «χάνονταν» για το κράτος τα προηγούμενα χρόνια λόγω φοροδιαφυγής.
Σε βάθος χρόνου, όμως, η εικόνα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή. Στην 15ετία της κρίσης (2010–2024), πριν την πλήρη εφαρμογή των ψηφιακών εργαλείων, η Ελλάδα έχασε συνολικά πάνω από 73 δισ. ευρώ μόνο από φοροδιαφυγή ΦΠΑ.
Το «κενό ΦΠΑ» μέσα στα χρόνια
Από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι:
-
2009: απώλειες 7,5 δισ. ευρώ
-
2010: 6,9 δισ. ευρώ
-
2011: πάνω από 9,2 δισ. ευρώ
-
2012–2018: περίπου 5 έως 7 δισ. ευρώ ετησίως
-
2019: κάτω από 5 δισ. ευρώ
-
2020: κάτω από 4 δισ. ευρώ
-
2021: κάτω από 3 δισ. ευρώ
-
2024: μόλις 2,1 δισ. ευρώ
Τα ψηφιακά εργαλεία που άλλαξαν τον «χάρτη»
Από το 2019, με την ενεργοποίηση των myDATA και σειρά νέων μέτρων, η φοροδιαφυγή τέθηκε στο στόχαστρο.
Ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA)
Ξεκίνησαν πιλοτικά το 2019, επεκτάθηκαν το 2020–2021 και έγιναν καθολικά υποχρεωτικά στα τέλη του 2023.
Από το 2024 διαμορφώνουν αυτομάτως τις δηλώσεις ΦΠΑ, με όλα τα τιμολόγια και τις αποδείξεις να καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο και να διασταυρώνονται αυτόματα από την ΑΑΔΕ.
POS παντού
Το 2024 επεκτάθηκε σε όλους τους κλάδους η υποχρέωση εγκατάστασης POS.
Τα POS συνδέθηκαν τεχνικά με τις ταμειακές μηχανές, εξαλείφοντας τα κενά μεταξύ δηλώσεων και πραγματικών εισπράξεων.
IRIS
Το 2024–2025 οι άμεσες τραπεζικές μεταφορές επεκτάθηκαν ραγδαία.
Από τον Δεκέμβριο εφαρμόζεται και σε σούπερ μάρκετ και πολυκαταστήματα, ενώ από 15 Ιανουαρίου 2026 τα όρια διπλασιάζονται.
Από το 2025 επεκτείνεται το Ψηφιακό Δελτίο Αποστολής και από το 2026 το Ψηφιακό Τιμολόγιο, με τους ελέγχους να ενισχύονται πλέον και με τεχνητή νοημοσύνη.
Η σημασία της συμμόρφωσης
Από το 2024, τα ψηφιακά δεδομένα οδήγησαν σε νέο σύστημα περιορισμού της φοροδιαφυγής, δεσμεύοντας τις επιχειρήσεις στο τι δηλώνουν.
Η ΑΑΔΕ ανακοινώνει πλέον ετησίως τον μέσο τζίρο κάθε κλάδου ανά ΚΑΔ, στοιχείο που ενσωματώθηκε και στον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος.
Επιχειρήσεις με σημαντικά χαμηλότερες δηλώσεις από τον μέσο όρο του κλάδου τους γνωρίζουν πλέον ότι μπορεί να τεθούν στο στόχαστρο ελέγχων, εφόσον υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις από τα ηλεκτρονικά δεδομένα.