Η σχέση ανάμεσα στα χρήματα και την προσωπική ευημερία αποτελεί ένα από τα πιο επίμονα ερωτήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Παρότι η κοινή ρήση θέλει την ευτυχία να μην εξαρτάται από τα χρήματα, η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι η οικονομική ασφάλεια παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς βιώνουμε τη ζωή μας. Σε αυτή τη συζήτηση παρεμβαίνουν τα τελευταία χρόνια και τα ακαδημαϊκά δεδομένα, με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ να επιχειρεί να δώσει μια πιο μετρήσιμη απάντηση.
Το εισοδηματικό όριο που μειώνει το άγχος
Δύο ερευνητές της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Χάρβαρντ καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο εισοδηματικό όριο από το οποίο και μετά η καθημερινή ευτυχία αυξάνεται αισθητά. Όχι λόγω πολυτέλειας ή υπερκατανάλωσης, αλλά επειδή περιορίζεται το άγχος που σχετίζεται με τα βασικά οικονομικά ζητήματα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το σημείο αυτό τοποθετείται περίπου στα 75.000 δολάρια ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί σε κάτι λιγότερο από 65.000 ευρώ. Σε μηνιαία βάση, αυτό μεταφράζεται σε περίπου 5.300 ευρώ. Πρόκειται για ένα επίπεδο αποδοχών που δεν συνδέεται με υπερβολές, αλλά με τη δυνατότητα κάλυψης βασικών αναγκών, δημιουργίας αποταμιεύσεων και διαχείρισης απρόβλεπτων εξόδων χωρίς διαρκή πίεση.
Πώς επηρεάζει το εισόδημα την ψυχολογία
Η βασική διαπίστωση των ερευνητών είναι ότι μέχρι αυτό το όριο, κάθε αύξηση στο εισόδημα έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στην ψυχολογία. Οι άνθρωποι αισθάνονται μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή τους, μπορούν να κάνουν σχέδια και να παίρνουν αποφάσεις χωρίς τον φόβο της οικονομικής κατάρρευσης.
Πέρα από αυτό το σημείο, ωστόσο, η σχέση μεταξύ χρημάτων και καθημερινής ευτυχίας αλλάζει. Τα πρόσθετα εισοδήματα εξακολουθούν να βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο, αλλά δεν προσφέρουν την ίδια αναλογική αύξηση στην αίσθηση ικανοποίησης. Με απλά λόγια, τα χρήματα συνεχίζουν να προσθέτουν άνεση, όχι όμως απαραίτητα περισσότερη χαρά.
Τι δείχνουν τα στοιχεία από ΗΠΑ και Ευρώπη
Παρόμοια συμπεράσματα παρουσιάζουν και αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, όπως το CBS, τα οποία επισημαίνουν ότι οι εργαζόμενοι δηλώνουν γενικά πιο ικανοποιημένοι όσο αυξάνονται οι αποδοχές τους. Σε ορισμένες αναλύσεις αναφέρονται πολύ υψηλότερα ποσά, όμως σε αυτές τις περιπτώσεις η συζήτηση μετατοπίζεται από την οικονομική ισορροπία στη συσσώρευση πλούτου.
Στην Ευρώπη, τα όρια αυτά διαφοροποιούνται αισθητά. Το γαλλικό Ινστιτούτο Στατιστικής έχει τοποθετήσει το σημείο «οικονομικού κορεσμού» κοντά στις 30.000 ευρώ ετησίως, δηλαδή περίπου 2.500 ευρώ τον μήνα. Το χαμηλότερο αυτό επίπεδο αντανακλά τόσο το διαφορετικό κόστος ζωής όσο και τον ρόλο του κοινωνικού κράτους στη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων.
Η πραγματικότητα για τους Ευρωπαίους εργαζομένους
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο μέσος ετήσιος μισθός πλήρους απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφώθηκε στα 39.800 ευρώ το 2024, ενώ στην Ελλάδα έφτασε τα 33.700 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων εργαζομένων, το εισόδημα που συνδέεται με μειωμένο άγχος και αυξημένη ευημερία παραμένει δύσκολος στόχος.
Το τελικό συμπέρασμα
Το συμπέρασμα είναι σαφές: τα χρήματα μπορεί να μην εγγυώνται την ευτυχία, αλλά προσφέρουν κάτι εξίσου σημαντικό. Την ηρεμία που επιτρέπει στους ανθρώπους να ζουν χωρίς μόνιμο φόβο για το αύριο — και αυτή, όπως δείχνουν τα δεδομένα, έχει μετρήσιμη αξία.