Πριν καν ψηφιστεί ο νέος Κρατικός Προϋπολογισμός με όλες τις μόνιμες παροχές και ελαφρύνσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ για το 2026, τα υπερέσοδα από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής «στρώνουν δρόμο» από τώρα, για έξτρα παροχές το 2027!
Στις 19-20 Νοεμβρίου, σχεδόν ταυτόχρονα με την κατάθεση του τελικού σχεδίου Προϋπολογισμού στη Βουλή, η κυβέρνηση θα αποστείλει στις Βρυξέλλες και το Πολυετές Δημοσιονομικό Σχέδιο 2025-2028. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκεί θα αποκαλύπτεται ότι η στρατηγική της Αθήνας έχει ήδη δημιουργήσει και εξασφαλίσει δημοσιονομικό χώρο ύψους 620 εκατ. ευρώ (0,25% του ΑΕΠ), ο οποίος θα μπορεί να διατεθεί για επιπλέον κρατικές δαπάνες, πέραν όσων κανονικά θα επέτρεπαν για εκείνη τη χρονιά οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που ισχύουν πανευρωπαϊκά από το 2024.
Το «μαξιλάρι» αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει «καύσιμο» ή «ανάχωμα» που θα χρηματοδοτήσει νέες αναπτυξιακές παρεμβάσεις εν μέσω διεθνούς αβεβαιότητας ή έκτακτες ανάγκες (π.χ. φυσικές καταστροφές). Μπορεί όμως να αποτελέσει και «χρυσή εφεδρεία» για νέες παροχές το 2027, καθώς πρόκειται για έτος εκλογών.
Η δυνατότητα αυτή δημιουργήθηκε από συνδυασμό κανόνων, διαπραγμάτευσης και επιδόσεων της οικονομίας: προέκυψε χάρη στη βελτιωμένη είσπραξη φόρων (μέτρα όπως myDATA, διασύνδεση ταμειακών μηχανών, χρήση POS σε ταξί και υπαίθριες αγορές) καθώς και από την υιοθέτηση της «ρήτρας διαφυγής» στις αμυντικές δαπάνες, η οποία επιτρέπει στα κράτη-μέλη έως το 2028 να αυξήσουν τις εξοπλιστικές δαπάνες τους έως 1,5% του ΑΕΠ χωρίς να επιβαρύνουν το έλλειμμα — αν και θα καταγράφονται στο δημόσιο χρέος.
Ωστόσο, το «μαξιλάρι» αυτό δεν μπορεί να αξιοποιηθεί το 2026, καθώς η Αθήνα έχει ήδη πετύχει —σε συνεννόηση με τους δημοσιονομικούς κανόνες— να υπερβεί τα επιτρεπτά ετήσια όρια αύξησης καθαρών δαπανών.
Αν και η «άσκηση» ακούγεται πολύπλοκη, ουσιαστικά η κυβέρνηση πετυχαίνει κάθε χρόνο να δίνει περισσότερα από όσα θα επέτρεπε ο «κόφτης» αύξησης δαπανών.
Η θετική πορεία της οικονομίας και η ευέλικτη αξιοποίηση του νέου δημοσιονομικού πλαισίου οδήγησαν για το 2026 σε αύξηση δαπανών κατά 5,8% σε σχέση με το 2025 — σχεδόν 6% αντί 3,6% που θα έπρεπε. Αυτό συνιστά υπέρβαση 60% του ετήσιου ορίου αύξησης, και πλέον, για το 2026, δεν μπορεί να υπερβεί το «ταβάνι» αυτό κατά επιπλέον 620 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, το «απόθεμα δαπανών» δεν χάνεται — μπορεί να μεταφερθεί στα επόμενα έτη, όπως προβλέπουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, δίνοντας στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα, σε περιόδους πιο συσταλτικής πολιτικής, να αποφύγουν μέτρα λιτότητας ίσης αξίας με τον «χώρο» που είχαν διαφυλάξει.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κυβέρνηση αναζητεί πλέον όχι μέτρα λιτότητας, αλλά σε ποιες νέες φοροελαφρύνσεις ή παροχές θα δώσει προτεραιότητα και χρηματοδότηση.
Συνεπώς, όπως όλα δείχνουν, η μεγάλη συζήτηση για τη διάθεση των 620 εκατ. ευρώ το 2027 (επιπρόσθετα της ετήσιας αύξησης δαπανών που προβλέπουν οι κανόνες) θα ξεκινήσει μέσα στο 2026 — ή όσο πιο κοντά στις εκλογές γίνεται.