Ο πόνος από την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση απλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο χθες. Καταιγίδα έπληξε τις χρηματοπιστωτικές αγορές και είναι πιθανό ότι θα πρέπει να περάσει αρκετός καιρός μέχρι να κοπάσει, ενώ επλήγησαν και οι προσδοκίες για ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου.
Η κατακρήμνιση της ισοτιμίας της στερλίνας στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών αποτελεί ένδειξη πως οι επενδυτές ερμήνευσαν την απόφαση των Βρετανών να εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ενωση ως πράξη αυτοτραυματισμού, αν και οι οικονομικές ζημίες θα μπορούσαν να εξαπλωθούν και στον υπόλοιπο κόσμο.
«Η παγκόσμια οικονομία ήταν ήδη εύθραυστη και σήμερα έγινε ακόμη περισσότερο», αναφέρουν οικονομολόγοι της Citi σε ενημερωτικό σημείωμά τους. Οι επενδυτές πιάστηκαν απροετοίμαστοι από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και εκτιμούν πως η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, ενώ παράλληλα προσπαθούν να αντιληφθούν τι κινήσεις θα κάνουν η Τράπεζα της Αγγλίας και άλλες κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο για να καθησυχάσουν τις αγορές.
«Αναμφίβολα θα πληγεί το παγκόσμιο ΑΕΠ, το αμερικανικό ΑΕΠ, το ιαπωνικό, όλα», τονίζει ο Μπομπ Τακάι, πρόεδρος της Sumitomo Corp. Global Research, στο Τόκιο. «Οπότε πιστεύω πως θα είναι δύσκολο για τη Fed να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού. Δεν περιμένω αύξησή τους το 2016 και ενδεχομένως η Fed να αναγκαστεί να αναθεωρήσει ολόκληρη τη νομισματική της πολιτική», προσθέτει.
Η Ιαπωνία, η οποία επιθυμεί την εξασθένηση του νομίσματός της ώστε να βγει από την ύφεση, ένιωσε από τις πρώτες την επίπτωση του Brexit. Το γιεν ενισχύθηκε εναντίον του δολαρίου στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο και πλέον ετών. Ο γενικός δείκτης του χρηματιστηρίου του Τόκιο υποχωρούσε κατά περισσότερο από 8% χθες.
Πλήγμα υπέστησαν και οι αναδυόμενες αγορές της Ασίας, με τις μετοχές και τα εθνικά νομίσματα να υποχωρούν. Το κινεζικό γουάν υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών, με την κεντρική τράπεζα να παρεμβαίνει πουλώντας δολάρια. «Από την πλευρά των επενδύσεων ήταν (το Brexit) το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν ο κόσμος, διότι θα ενισχυθεί η αβεβαιότητα», λέει ο Σάβανθ Σεμπάστιαν, οικονομολόγος της Comsec, στο Σίδνεϊ. Η ανατίμηση του γιεν έχει ανησυχήσει την ιαπωνική κυβέρνηση η οποία επιθυμεί την εξασθένηση του νομίσματος προκειμένου να ενισχυθούν οι ιαπωνικές εξαγωγές αλλά και ο πληθωρισμός.
«Είμαι εξαιρετικά ανήσυχος για την απειλή που αποτελεί το Brexit για την παγκόσμια οικονομία, τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις αγορές συναλλάγματος», δήλωσε χθες ο Τάρο Ασο, υπουργός Οικονομικών της Ιαπωνίας. Μέχρι σήμερα το Τόκιο δεν έχει καταφέρει να κερδίσει την υποστήριξη άλλων σημαντικών χωρών, κυρίως των ΗΠΑ, ώστε να προβεί σε παρεμβάσεις που θα υποτιμήσουν το γιεν. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλίσουμε την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, όπως και το να διατηρήσουμε νομισματική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα», είπε ο κ. Ασο.
Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας S&P προειδοποίησε χθες ότι είναι πιθανό να υποβαθμίσει την αξιολόγηση ΑΑΑ της Βρετανίας και πολλοί οικονομολόγοι υποστήριξαν πως αν δεν είναι ομαλή η μετάβαση –περιλαμβανομένων των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη νέων εμπορικών συμφωνιών με την Ε.Ε. και άλλες χώρες– τότε είναι πιθανό η βρετανική οικονομία να συρρικνωθεί το 2017. Παρά την αναταραχή που επικρατεί στις αγορές, αρκετοί οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. δεν θα αποτελέσει στιγμή ανάλογη με την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 και συνεπώς δεν θα προκαλέσει παγκόσμια κρίση.
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα αντιδράσουν οργισμένα και ο κόσμος έχει αλλάξει, αλλά από την πλευρά των αγορών δεν μιλάμε για συστημική κρίση τύπου Lehman», γράφουν αναλυτές της BNP Paribas σε ενημερωτικό τους σημείωμα. «Πλέον, η βασική αβεβαιότητα πηγάζει από το πώς θα αντιδράσουν οι πολιτικοί, ενώ σημαντική θα είναι και η απάντηση των κεντρικών αγορών».