Το κυβερνητικό πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ έχει στόχο να βοηθήσει χιλιάδες οικογένειες να πραγματοποιήσουν το όνειρο της ιδιόκτητης κατοικίας. Ωστόσο, με βάση τα επίσημα στοιχεία, μόνο 2.600 νοικοκυριά έχουν ολοκληρώσει την απόκτηση της πρώτης τους κατοικίας μέσω αυτού του προγράμματος, με τη συνολική χρηματοδότηση να φτάνει τα 280 εκατομμύρια ευρώ.
Τα στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι το μέσο ποσό εκταμίευσης ανά δάνειο υπολογίζεται στις 112.000 ευρώ. Παρά το γεγονός ότι τα ποσά αυτά είναι σημαντικά και το πρόγραμμα παρουσιάζει ουσιαστικό έργο, μετά από εννέα περίπου μήνες λειτουργίας, οι εκταμιεύσεις αντιπροσωπεύουν μόλις το 14% του συνολικού προϋπολογισμού των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Επιπλέον 7.000 δάνεια σε τελικό στάδιο
Τα πιο πρόσφατα δεδομένα καταγράφουν περίπου 7.000 επιπλέον δάνεια που έχουν λάβει οριστική έγκριση, πέραν των 2.600 ολοκληρωμένων συμβολαίων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι δικαιούχοι έχουν επιλεγεί, τα ακίνητα έχουν εντοπιστεί, και έχουν πραγματοποιηθεί όλοι οι απαιτούμενοι νομικοί και τεχνικοί έλεγχοι. Πλέον απομένουν κυρίως διοικητικές διαδικασίες για την οριστική εκταμίευση, χωρίς να αποκλείονται τυχόν προβλήματα τελευταίας στιγμής.
Συνυπολογίζοντας τα 9.600 δάνεια (2.600 εκταμιευμένα και 7.000 σε τελική φάση), η συνολική χρηματοδότηση ανέρχεται σε περίπου 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχεί στο 60% του προγραμματισμένου προϋπολογισμού.
Προκλήσεις για την ολοκλήρωση του προγράμματος
Οι προεγκρίσεις δανείων έχουν φτάσει τις 31.000 για συνολική χρηματοδότηση κοντά στα 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, περίπου 21.000 προεγκεκριμένα δάνεια δεν έχουν ακόμη συνδυαστεί με κατάλληλο ακίνητο. Σημειώνεται ότι κάθε νοικοκυριό μπορεί να υποβάλει πολλαπλές αιτήσεις, καθώς κάθε έγκριση ισχύει για τρεις μήνες.
Οι συμβάσεις δανεισμού πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τα τέλη του επόμενου Ιουνίου. Κατά συνέπεια, το επόμενο εννεάμηνο θα είναι κρίσιμο για την υλοποίηση των υπόλοιπων περίπου 7.000 δανείων.
Στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων
Οι παραμορφώσεις που έχουν προκύψει στην αγορά κατοικίας, ιδιαίτερα στα επιλέξιμα από το πρόγραμμα ακίνητα, αποτελούν σημαντικό εμπόδιο. Οι τιμές των κατάλληλων σπιτιών έχουν αυξηθεί δυσανάλογα, δημιουργώντας χάσμα μεταξύ του τιμήματος πώλησης και της τραπεζικής εκτίμησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι τράπεζες να καλύπτουν μικρότερο ποσοστό της αγοράς από ό,τι αρχικά προσδοκούσε ο δανειολήπτης.
Επιπλέον, καταγράφονται περιπτώσεις ατόμων που προσφεύγουν σε νέο δανεισμό μέσω καταναλωτικών δανείων υψηλού επιτοκίου για να καλύψουν το κόστος αγοράς κατοικίας. Παράλληλα, είναι σχεδόν βέβαιη η ανάγκη επιπρόσθετου δανείου για την ανακαίνιση του νεοαποκτηθέντος ακινήτου.
Το πρόγραμμα "Αναβαθμίζω το Σπίτι Μου"
Το συμπληρωματικό πρόγραμμα "Αναβαθμίζω το Σπίτι Μου" για άτοκα δάνεια έως 25.000 ευρώ δεν προχωρά με τον αναμενόμενο ρυθμό. Η εκταμίευση των χρημάτων πραγματοποιείται βάσει αποδείξεων για τις εργασίες, γεγονός που αυξάνει το κόστος τους.
Μέχρι σήμερα έχουν εγκριθεί 2.908 δάνεια αυτού του προγράμματος, με μέσο όγκο 18.000 ευρώ. Οι εκταμιεύσεις φτάνουν περίπου τα 52 εκατομμύρια ευρώ από συνολικό προϋπολογισμό 400 εκατομμυρίων ευρώ, ποσοστό 25%.
Προετοιμασία για το Σπίτι μου ΙΙΙ
Από κυβερνητικής πλευράς, το Σπίτι μου ΙΙ δεν θεωρείται αποτυχημένο. Παρά τις στρεβλώσεις που έχει προκαλέσει στην αγορά, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι εφόσον τα δάνεια βρίσκουν δικαιούχους, το πρόγραμμα εκπληρώνει τον στόχο του.
Για αυτόν τον λόγο προετοιμάζεται η τρίτη έκδοση του Σπίτι μου, που πιθανότατα θα ανακοινωθεί στη ΔΕΘ. Το νέο πρόγραμμα αναμένεται να διαθέτει προϋπολογισμό 1 δισεκατομμυρίου ευρώ (όπως το Σπίτι μου Ι) και να στοχεύει κυρίως σε οικογένειες με παιδιά, ενώ πιθανότατα θα υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση των εισοδηματικών ορίων.