Το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας στην Ελλάδα βρίσκεται στο 20%, με πολλές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις να έχουν λήξει χωρίς ανανέωση. Αυτό προκύπτει από την έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ), η οποία αναδεικνύει την έλλειψη προόδου στην ανανέωση των ΣΣΕ. Στη βάση της ευρωπαϊκής οδηγίας 2022/2041, η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με τον νόμο 5163/2024, ο στόχος είναι να καλύπτεται το 80% των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις.
Στοιχεία από τη Στατιστική Αρχή και το 2024
Για το 2024, ήταν σε ισχύ 43 Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ), εκ των οποίων 18 ήταν νέες και οι υπόλοιπες είχαν συναφθεί το 2022 και το 2023. Ειδικά για τους ναυτικούς, υπήρχαν 4 επιπλέον συμβάσεις, που ανεβάζουν τον αριθμό των συνολικών ΣΣΕ σε 47, καλύπτοντας περίπου 711.500 εργαζομένους, δηλαδή το 28% των μισθωτών εργαζομένων στην Ελλάδα.
Το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει να προχωρήσει σε αλλαγές που θα ενισχύσουν τη διαπραγμάτευση και την υπογραφή περισσότερων κλαδικών συμβάσεων, με στόχο να φτάσει το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από ΣΣΕ στο 80%. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το 2026, με την έκθεση των προτάσεων των κοινωνικών εταίρων να κατατεθεί τον Οκτώβριο του 2025.
Οι αλλαγές περιλαμβάνουν την επανεξέταση του ποσοστού του 50%+1 για την επέκταση των κλαδικών συμβάσεων και την πιθανή μείωση του στο 40%. Αυτό αναμένεται να επιτρέψει την ευρύτερη εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων σε όλους τους εργαζομένους του κλάδου. Επίσης, θα εξεταστεί η μετενέργεια και οι διαδικασίες για τη μείωση των εμποδίων στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία νέων ΣΣΕ.
Περιορισμοί στις Επιχειρησιακές Συλλογικές Συμβάσεις
Εντωμεταξύ, το 2024 υπεγράφησαν 238 νέες επιχειρησιακές ΣΣΕ που δυνητικά καλύπτουν 168.161 μισθωτούς, με αύξηση σε σχέση με το 2023. Ωστόσο, το 66% αυτών των ΣΣΕ προβλέπουν πάγωμα μισθών, ενώ το 34% περιλαμβάνει αυξήσεις και αφορά 57.414 εργαζόμενους.