Mέτρα για τη διευκόλυνση της σύναψης περισσότερων κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας με στόχο την αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ, προβλέπει η Κοινωνική Συμφωνία που υπεγράφη σήμερα με κάθε επισημότητα, σε πάπυρο, μεταξύ της υπουργού Eργασίας και Κοινωνικών Εταίρων.
H πλειονότητα των εργαζομένων δεν καλύπτεται από κάποια μισθολογική συλλογική σύμβαση εργασίας τα τελευταία έτη (με εξαίρεση ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, σε τουριστικά-επισιτιστικά καταστήματα, σε πετρελαιοειδή, στην καπνοβιομηχανία).
Ο στόχος που μπαίνει για το υπουργείο με βάση την ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041 (για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς) είναι να αυξηθεί το ποσοστό των εργαζομένων που έχουν συλλογική σύμβαση ώστε να προσεγγίσει το 80% από το 30% που είναι σήμερα.
Το σχέδιο δράσης που θα εμπεριέχει την κοινωνική συμφωνία θα δημοσιοποιηθεί εντός Δεκεμβρίου ενώ οι νομοθετικές παρεμβάσεις τοποθετούνται στις αρχές του νέου χρόνου.
Στην κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των συλλογικών συμβάσεων αλλάζουν τα εξής:
α) μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης από 50% σε 40%,
β) δημιουργείται νέα δυνατότητα για την επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας συνυπογράφουν Εθνικοί Κοινωνικοί Εταίροι και
γ) δίνεται η δυνατότητα στη ΓΣΕΕ να μπορεί να συνάπτει ή να συνυπογράφει κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας επικουρικά εφόσον προσκληθεί από μέλος της να το κάνει, ώστε να εφαρμόζεται η νέα δυνατότητα της επέκτασης. Επίσης, προβλέπεται απλοποίηση των διαδικασιών για εγγραφή στα μητρώα οργανώσεων (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ) ώστε να ενισχυθεί η εγγραφή σε αυτά και κατά συνέπεια η δυνατότητα επέκτασης συλλογικών συμβάσεων
Για να γίνουν κατανοητές οι αλλαγές στην πράξη, επισημαίνουμε τα εξής: Μετά την υπογραφή της από εργοδότες και εργαζόμενους η εκάστοτε κλαδική συλλογική σύμβαση προωθείται στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) προκειμένου η εφαρμογή της να καταστεί καθολική και υποχρεωτική για όλο τον κλάδο και όχι μόνο για τους φορείς εργοδοτικούς και εργατικούς που έβαλαν τις υπογραφές. Σήμερα, για την επέκταση απαιτείται το ποσοστό της εργοδοτικής εκπροσώπησης να είναι 50% +1 , δηλαδή είναι δυνατή μόνο εφόσον δεσμεύει εργοδότες που απασχολούν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος.
Αποτέλεσμα αυτού του περιορισμού είναι πολλοί εργοδότες να αποχωρούν από τον φορέα εκπροσώπησής τους για να μην υποχρεωθούν να αυξήσουν τους μισθούς που ορίζουν οι κλαδικές συμβάσεις. Άλλωστε η μέτρηση του ποσοστού είναι δύσκολη και συχνά αναξιόπιστη.
Μετά τη νομοθέτηση των αλλαγών που τοποθετείται στις αρχές του χρόνου, για την επέκταση της σύμβασης θα υπάρχουν δύο οδοί:
1. Το ποσοστό αυτό μειώνεται από 50% σε 40%. Όμως και το 40% είναι δύσκολο να πιστοποιηθεί, για αυτό δημιουργείται μια νέα δυνατότητα για την επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
2. Το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν την ΣΣΕ συνυπογράφουν Εθνικοί Κοινωνικοί Εταίροι, δηλαδή οι τριτοβάθμιες οργανώσεις όπως είναι η ΓΣΕΕ, ο ΣΕΒ, η ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ και ο ΣΕΤΕ. Δηλαδή η ΓΣΕΕ θα... τρέχει και δε θα φτάνει, εφόσον στο εξής θα μπορεί να συνάπτει ή να συνυπογράφει κλαδικές ΣΣΕ επικουρικά εφόσον προσκληθεί από μέλος της.
Αυτή η παρέμβαση, σύμφωνα με το υπουργείο Eργασίας, αποτελεί ένα κίνητρο ώστε οι εργοδότες να προσέρχονται με μεγαλύτερη προθυμία στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Το ζήτημα είναι φλέγον και για τους ίδιους τους εργοδότες καθώς άπτεται θεμάτων ανταγωνισμού των επιχειρήσεων.
Σήμερα υπάρχουν 15 υπογεγραμμένες συλλογικές συμβάσεις οι οποίες είναι... στην ουρά για επέκταση από τον ΑΣΕ. Για παράδειγμα η επέκταση της σύμβασης στον κλάδο του Μετάλλου που υπεγράφη πρόσφατα, με κατοχύρωση των τριετιών και επιδόματα, ενδεχομένως να μην εγκριθεί καθώς η συμμετοχή των εργοδοτών στον επίσημο φορέα του κλάδου δεν καλύπτει το 50+1%. Στο νέο πλαίσιο, αν ο συγκεκριμένος φορέας υποβάλλει εκ νέου αίτηση, θα πάρει το πράσινο φως.
Επίσης σημαντική θεωρείται και η μετενέργεια, δηλαδή η συνέχιση της εφαρμογής των όρων μιας ΣΣΕ μετά τη λήξη της, όχι μόνο για τρεις μήνες όπως είχε περιοριστεί με τα μνημόνια αλλά επ' αόριστον μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας (πλήρης μετενέργεια)
Με αυτό το μέτρο καταργείται η μνημονιακή ρύθμιση για τη μερική μετενέργεια που ισχύει από το 2012(Ν. 4046/2012, ΠΥΣ 6/2012)
Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι και μετά τη λήξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας δεν προστατεύονται μόνο όσον αφορά τα επιδόματα παιδιών, σπουδών και τριετίες αλλά και για επίδομα γάμου, διευκολύνσεις ωραρίων, αδειών και μητρότητας.
Δηλαδή η σύμβαση που προέβλεπε 5νθήμερη εργασία και μετά τη λήξη της, επαναφέρεται η εξαήμερη, τώρα θα ισχύει η πενθήμερη κανονικά μέχρι ένα υπάρχει νέα συλλογική η ατομική σύμβαση. Σύμφωνα με το υπουργείο Eργασίας, έτσι ενισχύεται η σταθερότητα και η ασφάλεια του εργασιακού περιβάλλοντος, αφού διατηρούνται στο ακέραιο τα δικαιώματα των εργαζομένων μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας.
Επιπλέον από την ΣΣΕ καλύπτονται και όσοι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται κατά την τρίμηνη παράτασή της.
Σημαντική επίσης είναι και η κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας του Ο.ΜΕ.Δ. ώστε να επιλύονται ταχύτερα οι εργασιακές διαφορές.
Τι δήλωσαν οι κοινωνικό εταίροι για την συμφωνία
Ο Πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γιάννης Παναγόπουλος δήλωσε: «Ακόμα και στη μνημονιακή περίοδο, πολύ περισσότερο στη μεταμνημονιακή, πρότεινα την ιδέα ενός σύγχρονου κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ Κυβέρνησης Εργοδοτών και Εργαζομένων. Με αυτό το στόχο συμφώνησα μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τους Προέδρους των Εργοδοτικών Οργανώσεων και την Κυβέρνηση δια της αρμόδιας Υπουργού κας Κεραμέως στη «νέα κοινωνική συμφωνία» που σήμερα ανακοινώθηκε και πρόκειται να νομοθετηθεί. Ασφαλώς δεν αποτελεί ένα ολοκληρωμένο βήμα προς «κοινωνικό συμβόλαιο για την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη». Ωστόσο, είναι ένα σημαντικό βήμα, καθώς αντιμετωπίζει τη βελτίωση κάλυψης των μισθωτών στη χώρα από συλλογικές συμβάσεις, καθώς αποκαθιστά σε σημαντικό βαθμό το συλλογικό εργασιακό δίκαιο (επέκταση κλαδικών συμβάσεων, πλήρης μετενέργεια κ.α.), το οποίο είχε κυριολεκτικά καταρρεύσει με τις μνημονιακές παρεμβάσεις. Τώρα είναι η ώρα που θα κριθεί στην πράξη και η ικανότητα των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων να συνάψουν συλλογικές συμβάσεις που μπορούν να καλύψουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Θα κριθεί βεβαίως και η διάθεση Εργοδοτών και Κυβέρνησης να συμβάλουν θεσμικά στην προσπάθεια αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος των Εργαζομένων και κυρίως της αγοραστικής δύναμής του. Από τα λόγια στα έργα για όλους λοιπόν. Αυτή είναι η πρόκληση. Όσο με αφορά θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για την επαναφορά της διαμόρφωσης του κατώτερου μισθού από την Εθνική Σύμβαση που διαπραγματεύονται ΓΣΕΕ και Εργοδοτικές Οργανώσεις. Είναι προφανές ότι κάποιοι που έταζαν και τάζουν στους πάντες τα πάντα θα ξεβολευτούν. Θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα εξακολουθήσουν την άγονη κομματική γραμμή του «όλα ή τίποτα». Εμείς τολμάμε σήμερα. Και ο αγώνας συνεχίζεται με στόχο μεγαλύτερη συμφωνία που θα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη της χώρας αλλά θα εγγυάται και τη δίκαιη διανομή και αναδιανομή του πλούτου αυτής της ανάπτυξης».
Ο Πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος δήλωσε: «Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω την Υπουργό Εργασίας, τον Πρόεδρο της ΓΣΕΕ, καθώς και τους συναδέλφους προέδρους εργοδοτικών οργανώσεων για την μακρά και εποικοδομητική συνεργασία μας η οποία κατέληξε στα αποτελέσματα που σας ανακοίνωσε η κυρία Υπουργός. Ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί μια από τις πλέον σημαντικές διαστάσεις του δημοσίου διαλόγου και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που έμπρακτα αποδεικνύουμε την ικανότητά μας να συνεργαζόμαστε και να συμφωνούμε. Ο διάλογος, φέρνει στο τραπέζι τις δυνάμεις της εργασίας, εργαζόμενους και εργοδότες που εξ όψεως μόνον, έχουν αντίθετα συμφέροντα, και επιχειρεί μια εποικοδομητική σύνθεση με όσο το δυνατόν μεγαλύτερα αμοιβαία οφέλη. Η εμπειρία του παρελθόντος έδειξε ότι μια από τις αιτίες που δημιούργησαν την κρίση ήταν και το γεγονός ότι συμφωνούντο αυξήσεις οι οποίες δεν έδιναν τη σημασία που έπρεπε σε παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα. Σήμερα όλοι αναγνωρίζουμε ότι έχουμε μια νέα πραγματικότητα οικονομικής ανάπτυξης και προοπτικής. Δυστυχώς όμως σε αυτή την ανάπτυξη δεν συμμετέχει ένα μέρος των εργαζομένων. Η υποχρέωση μας ως εργοδότες είναι να αυξήσουμε την παραγωγικότητα μέσω των επενδύσεών μας, το οποίο θα επιτρέψει την αύξηση των εισοδημάτων και ταυτόχρονα να συμβάλουμε και εμείς με τις δυνάμεις μας στην υπογραφή συλλογικών συμβάσεων που θα καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων. Η υπογραφή όμως των ΣΣΕ προϋποθέτει κοινωνικό διάλογο ουσιαστικό και αποτελεσματικό. Πιστεύουμε ότι η συμφωνία που ανακοινώνουμε σήμερα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα διάλογο με αυτά τα χαρακτηριστικά. Δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο συζητήσεων πιο σύγχρονο, πιο ουσιαστικό και πιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της εποχής μας. Ένα πλαίσιο που δημιουργεί προϋποθέσεις ευρείας κοινωνικής συναίνεσης στην προσπάθεια εξεύρεσης κοινά επωφελών λύσεων. Πιστεύω πως είμαστε πλέον πιο έτοιμοι να συνεργαστούμε εποικοδομητικά. Σας ευχαριστώ».
Ο Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς δήλωσε: «Η Κοινωνική Συμφωνία είναι το αποτέλεσμα ενός ουσιαστικού τριμερούς κοινωνικού διαλόγου και παράδειγμα καλής νομοθέτησης. Η αναγνώριση της επικουρικής αρμοδιότητας στους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους και η μετενέργεια των κανονιστικών όρων των ΣΣΕ μέχρι την υπογραφή νέας, είναι παρεμβάσεις στήριξης των μισθών και ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τους εργαζόμενους».
Ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ Σταύρος Καφούνης δήλωσε: «Καταλήξαμε σε μια συμφωνία ευθύνης ανάμεσα σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους και το Υπουργείο Εργασίας. Μια συμφωνία με προστιθέμενη αξία και αναπτυξιακό πρόσημο για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και το σύνολο της οικονομίας. Η συμφωνία ευνοεί την αύξηση της παραγωγικότητας και των αμοιβών μέσα από την υπογραφή περισσότερων συλλογικών συμβάσεων, ενδυναμώνοντας αποφασιστικά τον ρόλο των τριτοβάθμιων εργοδοτικών οργανώσεων για την ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας. Αποδεικνύουμε ότι ο κοινωνικός διάλογος λειτουργεί και ότι οι αποστάσεις γεφυρώνονται όταν πυξίδα μας είναι το εθνικό συμφέρον».
Ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Παράσχης δήλωσε: «Ο τουριστικός τομέας έχει αποδείξει διαχρονικά, με συνέπεια και υπευθυνότητα, την προσήλωσή του στον κοινωνικό διάλογο και στον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους, όπως εκείνη των μνημονίων, διατήρησε ρυθμισμένες τις εργασιακές σχέσεις, αναγνωρίζοντας ότι η σταθερότητα και η συνεργασία αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Στηρίζουμε το νέο προωθούμενο πλαίσιο με την προσδοκία ότι θα ενισχύσει τον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αυξάνοντας το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων και θα θωρακίσει τον κοινωνικό διάλογο, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις υφιστάμενες πρακτικές, που έχουν διαμορφωθεί στον κλάδο μέσα από χρόνια στενής και εποικοδομητικής συνεργασίας».
Η πρόεδρος του ΣΒΕ Λουκία Σαράντη δήλωσε: «Η κοινή συνεννόηση του Υπουργείου Εργασίας με τους Κοινωνικούς Εταίρους αποτελεί ένα σημαντικό και θετικό βήμα για τον κοινωνικό διάλογο στη χώρα. Κινείται προς τη σύγκλιση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις σύγχρονες πρακτικές και αποδεικνύει ότι, όταν συνεργαζόμαστε, μπορούν να προκύψουν λύσεις με πραγματικό αντίκτυπο. Πεποίθησή μας στον ΣΒΕ είναι ότι οι υγιείς σχέσεις ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζομένους, αποτελούν τη βάση της πραγματικής ευημερίας».