Αν περιηγηθεί κανείς σήμερα σε αγγελίες ακινήτων στην Ανατολική Καραϊβική, δεν θα συναντήσει μόνο εικόνες με παραδεισένιες παραλίες και ανέμελο lifestyle. Πλέον, πολλοί μεσίτες προωθούν μαζί με την αγορά κατοικίας και… διαβατήριο.
Η πολιτική και κοινωνική αστάθεια στις ΗΠΑ ενισχύει τη ζήτηση για τα προγράμματα υπηκοότητας μέσω επένδυσης (CBI), που προσφέρουν πέντε νησιωτικά κράτη της περιοχής: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Δομινίκα, Γρενάδα, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, και Αγία Λουκία. Η απαιτούμενη επένδυση ξεκινά από 200.000 δολάρια.
Η αγορά ενός ακινήτου συνοδεύεται από διαβατήριο με πρόσβαση χωρίς βίζα σε έως και 150 χώρες, μεταξύ αυτών το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ζώνη Σένγκεν της Ευρώπης. Για εύπορους Αμερικανούς, η έλλειψη φόρων κεφαλαιακών κερδών και κληρονομιάς είναι ένα ακόμη πλεονέκτημα.
70% των αγοραστών είναι Αμερικανοί που ζητούν υπηκοότητα
Η Nadia Dyson, επικεφαλής της Luxury Locations στην Αντίγκουα, δηλώνει ότι το 70% των πελατών σήμερα ζητά υπηκοότητα και προέρχεται κυρίως από τις ΗΠΑ. «Δεν μιλάμε για πολιτικά θέματα, αλλά η ασταθής κατάσταση στις ΗΠΑ είναι σαφώς ένας παράγοντας», λέει.
Παλαιότερα οι αγοραστές ήταν lifestyle-oriented. Πλέον, όλοι λένε «θέλω σπίτι με υπηκοότητα». Αρκετοί μάλιστα εγκαθίστανται μόνιμα στα νησιά.
Η Henley & Partners σημειώνει ότι οι Αμερικανοί αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα αιτούντων στα CBI της Καραϊβικής, με αυξήσεις 12% στο τελευταίο τρίμηνο του 2024. Ακολουθούν Ουκρανοί, Τούρκοι, Νιγηριανοί και Κινέζοι.
Τα διαβατήρια προσφέρουν ασφάλεια και ουδετερότητα
Σύμφωνα με τον Dominic Volek της Henley, «μόνο το 10-15% μετακομίζει πραγματικά. Οι περισσότεροι το βλέπουν ως ασφαλιστικό δίχτυ». Η δυνατότητα μετακίνησης με ένα πολιτικά ουδέτερο διαβατήριο προσελκύει εύπορους επιχειρηματίες.
Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις λόγω πανδημίας ήταν ένα σοκ για πολλούς εύπορους Αμερικανούς, πυροδοτώντας το πρώτο κύμα αιτήσεων CBI. Η ένταση αυξήθηκε και μετά τις εκλογές του 2020 και 2024. Η Henley έχει πλέον 8 γραφεία στις ΗΠΑ.
Ένας Καναδός επενδύει στην Αντίγκουα και σχεδιάζει συνταξιοδότηση εκεί
Ο Robert Taylor, από το Χάλιφαξ του Καναδά, αγόρασε ακίνητο στην Αντίγκουα με 200.000 δολάρια πριν ανέβει το όριο στα 300.000. Πέρα από τη διαμονή, επιθυμεί να αξιοποιήσει ευκαιρίες επιχειρηματικές, ενώ εκτιμά το κλίμα και τους φιλικούς ανθρώπους.
Κριτική και αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο
Από το 2012, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα στην Αντίγκουα, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις. Κάποιοι το είδαν ως «πώληση της εθνικής ταυτότητας», λέει η πρώην πρόεδρος της Βουλής Gisele Isaac.
Ο πρωθυπουργός του Αγίου Βικεντίου και Γρεναδίνων, Ralph Gonsalves, αντιτάχθηκε λέγοντας ότι «η υπηκοότητα δεν πρέπει να πωλείται».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απειλήσει με απόσυρση του καθεστώτος χωρίς βίζα, ενώ οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ανησυχίες για φοροδιαφυγή και οικονομικά εγκλήματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί στενά τα νησιά και αξιολογεί εάν τα CBI καταχρώνται το καθεστώς ελεύθερης μετακίνησης στην ΕΕ. Προς το παρόν, αναγνωρίζει κάποιες μεταρρυθμίσεις.
Οι πρωθυπουργοί των νησιών, όπως ο Roosevelt Skerrit της Δομινίκας και ο Philip Pierre της Αγίας Λουκίας, υπερασπίζονται τα προγράμματα τους ως διαφανή και ασφαλή. Η Αντίγκουα δηλώνει ότι το CBI έχει σώσει την οικονομία, χρηματοδοτώντας υποδομές και δημόσια έργα.
Το 30% του ΑΕΠ βασίζεται στα διαβατήρια
Τα προγράμματα υπηκοότητας αποτελούν σήμερα έως και το 30% του ΑΕΠ σε κάποιες χώρες. Τα χρήματα χρησιμοποιούνται για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ενίσχυση των συντάξεων.
Εκτός από αγορά ακινήτου, άλλες διαδρομές υπηκοότητας περιλαμβάνουν δωρεές σε ταμεία ανάπτυξης, από $200.000 για έναν αιτούντα ως $250.000 για οικογένειες. Στην Αντίγκουα, υπάρχει και η δυνατότητα δωρεάς $260.000 στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Ινδίας.
Υπό την πίεση διεθνών οργανισμών, τα νησιά έχουν συμφωνήσει σε νέα αυστηρά μέτρα εποπτείας, όπως υποχρεωτικές συνεντεύξεις, ελέγχους, διασταυρώσεις και νέα περιφερειακή ρυθμιστική αρχή.