Με την πρόοδο της τεχνολογίας και την εμφάνιση εξελιγμένων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, όπως τα ChatGPT και Gemini, έχουν πραγματοποιηθεί πρόσφατες μελέτες που προσπαθούν να διερευνήσουν με πιο συστηματικό τρόπο αν υπάρχει κάποια συσχέτιση ανάμεσα στο είδος της μουσικής που προτιμά κάποιος και στις γνωστικές του ικανότητες.
Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτών των αναλύσεων, διαπιστώθηκε ότι άτομα με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης, συνήθως εμφανίζουν προτίμηση σε συγκεκριμένα μουσικά είδη, όπως το Reggaeton, το Trap και ορισμένες μορφές εμπορικής Pop μουσικής. Τα είδη αυτά χαρακτηρίζονται από απλότητα στη δομή τους, με στίχους που επαναλαμβάνονται συχνά, καθώς και από ρυθμούς που είναι προβλέψιμοι και εύκολα ακολουθούμενοι. Αυτή η απλότητα καθιστά την ακρόασή τους άμεση και εύκολη, χωρίς να απαιτείται βαθιά ανάλυση ή έντονη πνευματική προσπάθεια για την κατανόηση ή απόλαυση της μουσικής.
Αντιθέτως, η προτίμηση στην κλασική μουσική, την τζαζ και ορισμένες μορφές ροκ, συνδέεται με την εκτίμηση πιο σύνθετων μουσικών δομών, περίπλοκων αρμονιών και πολυεπίπεδης ενορχήστρωσης. Αυτά τα είδη μουσικής απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή και γνωστική επεξεργασία για την εκτίμηση των λεπτομερειών τους. Έτσι, θεωρείται ότι η έκθεση σε τέτοια σύνθετα μουσικά μοτίβα μπορεί να διεγείρει περισσότερο τον εγκέφαλο και να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ενίσχυση γνωστικών δεξιοτήτων όπως η συγκέντρωση, η μνήμη και η αναλυτική σκέψη.
Ωστόσο, παρά τα παραπάνω ευρήματα, οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν ότι η προτίμηση σε συγκεκριμένα μουσικά είδη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ένας άμεσος ή απόλυτος δείκτης νοημοσύνης. Η ανθρώπινη ψυχολογία και οι επιλογές μας επηρεάζονται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες. Μεταξύ αυτών είναι το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο του κάθε ατόμου, το επίπεδο της εκπαίδευσης που έχει λάβει, καθώς και οι προσωπικές του εμπειρίες και αναμνήσεις που σχετίζονται με τη μουσική. Όλα αυτά τα στοιχεία παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη διαμόρφωση των μουσικών προτιμήσεων όσο και στην ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων.
Επιπλέον, η μουσική μπορεί να έχει πολλαπλές λειτουργίες για τον καθένα: για κάποιους είναι μέσο χαλάρωσης και διασκέδασης, για άλλους εργαλείο συγκέντρωσης ή έμπνευσης. Συνεπώς, το να απομονώσουμε τη μουσική προτίμηση ως δείκτη νοημοσύνης αγνοώντας το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο θα ήταν ανακριβές και περιοριστικό.