Μια μεγάλη αλλαγή εισάγει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και αυτή συνίσταται στην επέκταση του 13ωρου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τη μία πλευρά εισάγεται μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά από την άλλη ανακύπτουν μείζονες προκλήσεις σε σχέση με την ισορροπία ανάμεσα στην καθημερινότητα πέραν της εργασιακής ζωής και τον χρόνο εργασίας.
Έτσι, οι επικριτές του νομοσχεδίου εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές συνέπειες στην υγεία και την ευημερία των εργαζομένων από το 13ωρο, με τους υποστηρικτές να επισημαίνουν από την πλευρά τους ότι η νέα ρύθμιση μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Το νομοσχέδιο για το 13ωρο κατατέθηκε χθες και σύμφωνα με τον εργατολόγο Δημήτρη Ρίζο «υπάρχει μία ρύθμιση, η οποία λέει πως αν ο εργαζόμενος αρνηθεί να εργαστεί το 13ωρο ή δεν συμφωνήσει στην εργασία αυτή, δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτό λόγος μείωσης αποδοχών. Δεν μπορεί επίσης να αποτελέσει λόγος απόλυσης».
Μάλιστα, ξεκαθαρίζει ότι για να υπάρξει το 13ωρο χρειάζεται ρητή «ίσως και γραπτή συναίνεση του εργαζόμενου», έπειτα από πρόταση του εργοδότη. Στο ερώτημα μάλιστα ποιες επιχειρήσεις θα θέλουν έναν εργαζόμενο για 13 ώρες, ο εργατολόγος απαντά: «Όλες. Αυτό θα ωφελήσει κατά πολύ τις επιχειρήσεις που δουλεύουν σε εποχιακή βάση και φυσικά την εστίαση, ειδικά τις ημέρες που παρουσιάζουν μεγάλη κίνηση».
Εργασιακό νομοσχέδιο: Πώς θα εφαρμοστεί το 13ωρο
- Απαιτεί γραπτή συναίνεση του εργοδότη
- Δεν επιβάλλεται μονομερώς από τον εργοδότη
- Έπειτα από 13 ώρες δουλειάς 11 ώρες συνεχόμενης ανάπαυσης
- Πενθήμερο έως 65 ώρες και εξαήμερο έως 78 ώρες
- Το διάλειμμα για τις 13 ώρες δουλειάς θα φτάνει τα 32,5 με 35 λεπτά
- Η αμοιβή για 13 ώρες εργασίας υπολογίζεται (βάσει κατώτατου μισθού) στα 70,91 ευρώ (μικτά), αν αυτό συμβεί Κυριακή 124,02 μικτά
Τι προβλέπουν οι διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου
Το νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων, μεγαλύτερες ελευθερίες στην τετραήμερη εργασία και στο αίτημα του εργαζομένου για την κατανομή της ετήσιας άδειας αναψυχής, αυξάνει τον αριθμό των δικαιούχων επιδόματος κυοφορίας και λοχείας, προβλέπει ότι το επίδομα γονικής αδείας είναι ανεκχώρητο, ακατάσχετο, αφορολόγητο, απαγορεύει μειώσεις στις αποδοχές μετά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, προβλέπει υποχρεωτική παρουσία συντονιστή υγείας και ασφάλειας σε μεγάλα τεχνικά έργα.
Παράλληλα, περιλαμβάνει διατάξεις οι οποίες διευκολύνουν τις επιχειρήσεις. Μεταξύ άλλων προβλέπει σημαντική απλοποίηση της διαδικασίας πρόσληψης, fast - track προσλήψεις ορισμένου χρόνου για επείγουσες ανάγκες και κατάργηση πολλών εντύπων των οποίων η πληροφορία ήδη υποβάλλεται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ με στόχο η «χαρτούρα» να αντικατασταθεί από την ψηφιακή λειτουργία.
Ακόμη, ενσωματώνει διατάξεις που στοχεύουν στην λειτουργική ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά και κοινωνικοασφαλιστικές διατάξεις οι οποίες προβλέπουν μεταξύ άλλων ότι η απαλλαγή των προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές σε υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά και αργίες επεκτείνεται και σε προσαυξήσεις υπερεργασίας, υπερωρίας, νυχτερινών και αργιών που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας καθώς και σε σχετικές προσαυξήσεις που χορηγούνται οικειοθελώς από τον εργοδότη, ωφελώντας εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
«Ήταν μία εξαιρετικά γόνιμη διαδικασία που κατέληξε στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου στο οποίο ενσωματώσαμε μεγάλο αριθμό προτάσεων που προήλθαν από τους κοινωνικούς εταίρους και τα σχόλια της διαβούλευσης. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που απαντά στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας και που προήλθε από τον πυρήνα της, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Είμαστε πάντα ανοικτοί σε ρεαλιστικές προτάσεις, και επιδίωξή μας είναι ο διαρκής και εποικοδομητικός διάλογος με όλους τους εμπλεκομένους», δήλωσε η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως.
Βασικές ρυθμίσεις του εργασιακού νομοσχεδίου: 15 ερωταπαντήσεις
1. Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο;
Το νέο εργασιακό πλαίσιο επικεντρώνεται σε τρεις κύριους άξονες. Πρώτον, την απλοποίηση των διαδικασιών μέσω κατάργησης εντύπων και επιτάχυνσης των προσλήψεων. Δεύτερον, την ενίσχυση των εργαζομένων με νέες ρυθμίσεις που βελτιώνουν τις εργασιακές συνθήκες. Τρίτον, την ενδυνάμωση των ελέγχων της Επιθεώρησης Εργασίας για καλύτερη τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας.
2. Πώς ενισχύονται οι εργαζόμενοι με το νέο νομοσχέδιο;
Οι εργαζόμενοι αποκτούν μεγαλύτερες ελευθερίες στη διαχείριση του εργασιακού τους χρόνου. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι γονείς μπορούν να εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, αντί για το σημερινό εξάμηνο. Επιπλέον, διευρύνονται οι δυνατότητες κατανομής της ετήσιας άδειας αναψυχής σύμφωνα με τις προτιμήσεις του εργαζομένου.
Σημαντικές βελτιώσεις αφορούν και τα οικογενειακά επιδόματα. Περισσότερες γυναίκες θα δικαιούνται επίδομα κυοφορίας και λοχείας, ενώ το επίδομα γονικής άδειας καθίσταται αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο. Η άδεια μητρότητας επεκτείνεται και στις ανάδοχες μητέρες, ενισχύοντας τα δικαιώματα όλων των οικογενειών.
Στον τομέα της υγείας και ασφάλειας, καθιερώνεται η υποχρεωτική παρουσία συντονιστή υγείας και ασφάλειας σε τεχνικά έργα, ανάλογα με το μέγεθός τους. Παράλληλα προβλέπεται εκπαίδευση σε μαθήματα πρώτων βοηθειών, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών ΚΑΡΠΑ και Heimlich.
3. Πώς διευκολύνει το νομοσχέδιο τις επιχειρήσεις;
Οι επιχειρήσεις επωφελούνται από σημαντική απλοποίηση των διαδικασιών πρόσληψης. Εισάγονται fast track προσλήψεις ορισμένου χρόνου για έως δύο ημέρες, καλύπτοντας επείγουσες ανάγκες. Καταργούνται πολλά έντυπα των οποίων οι πληροφορίες ήδη υποβάλλονται στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Επιπλέον, προβλέπεται περαιτέρω απαλλαγή από προσαυξήσεις σε ασφαλιστικές εισφορές για υπερεργασία, υπερωρία, νυχτερινά και αργίες. Δημιουργείται ειδική εφαρμογή για εργοδότες τύπου myErgani, ενώ συγχωνεύονται οι πολιτικές κατά της βίας και παρενόχλησης.
4. Με το νέο νομοσχέδιο καταργείται το 8ωρο και καθιερώνεται ημερήσια απασχόληση 13 ωρών;
Το οκτάωρο ημερήσιας απασχόλησης παραμένει κεκτημένο δικαίωμα και συνεχίζει να ισχύει απόλυτα. Η δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης, που σήμερα υπάρχει για εργαζόμενους σε δύο ή περισσότερους εργοδότες, επεκτείνεται και σε εργαζόμενους ενός εργοδότη. Αυτό απαιτεί τη συναίνεση του εργαζομένου και την καταβολή προσαύξησης 40% για τις υπερωρίες.
Ο εργοδότης δεν μπορεί να υποχρεώσει εργαζόμενο να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως, καθώς απαιτείται η συγκατάθεσή του. Παράλληλα, δεν μπορεί να αρνηθεί την καταβολή υπερωριών εάν ο εργαζόμενος απασχοληθεί πέραν του προβλεπόμενου ωραρίου του.
Σημαντικό είναι ότι ένας εργαζόμενος δεν μπορεί να απασχολείται 13 ώρες ημερησίως όλο το χρόνο. Ο ανώτατος χρόνος εργασίας είναι 48 ώρες εβδομαδιαίως σε περίοδο αναφοράς τεσσάρων μηνών, με ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης τις 150 ώρες ετησίως.
5. Μπορεί να υποχρεώσει ο εργοδότης έναν εργαζόμενο να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως;
Το νέο εργασιακό πλαίσιο παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στη λήψη της ετήσιας άδειας αναψυχής. Ο εργαζόμενος μπορεί να αιτηθεί επιμερισμό της άδειάς του σε περισσότερα χρονικά διαστήματα, για παράδειγμα σε τέσσερις διαφορετικές περιόδους εντός του ίδιου έτους. Η χρονική περίοδος λήψης της αδείας επιλέγεται σε συνεννόηση με τον εργοδότη.
Σχετικά με τις απολύσεις, το νομοσχέδιο δεν προβλέπει καμία αλλαγή στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Δεν υπάρχει δυνατότητα απόλυσης εργαζομένου με απλό γραπτό μήνυμα, καθώς δεν αλλάζει απολύτως τίποτα στις διαδικασίες απόλυσης.
6. Μπορεί ο εργοδότης να αρνηθεί να καταβάλει υπερωρίες, εφόσον ο εργαζόμενος απασχοληθεί πέραν του προβλεπόμενου ωραρίου του;
Το νομοσχέδιο απαγορεύει ρητά τη μείωση των αποδοχών μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Η μείωση των αποδοχών αμέσως μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή και απαγορεύεται.
Οι εκ περιτροπής απασχολούμενοι αποκτούν δικαίωμα υπερωριακής απασχόλησης με προσαύξηση 40%, εφόσον το επιθυμούν. Αυτό επιτρέπει σε εργαζόμενους, όπως αυτούς σε εστιατόρια που λειτουργούν συγκεκριμένες ημέρες, να συμπληρώνουν το εισόδημά τους με υπερωριακή εργασία.
7. Τι γίνεται με τις διαδικασίες απόλυσης και την προστασία εργαζομένων;
Η απόλυση εργαζομένου μέσω απλού γραπτού μηνύματος (SMS) παραμένει αδύνατη. Το νέο νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει τέτοια πρόβλεψη, διατηρώντας αμετάβλητο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις απολύσεις. Οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να προστατεύονται από αυθαίρετες πρακτικές των εργοδοτών.
8. Τι αλλάζει στην ετήσια άδεια αναψυχής;
Οι εργαζόμενοι αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση των ετήσιων αδειών τους. Ενώ προηγουμένως η άδεια λαμβανόταν αδιαίρετη σε μία περίοδο, με δυνατότητα κατάτμησης μόνο κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου, πλέον επιτρέπεται ο επιμερισμός σε περισσότερα χρονικά διαστήματα.
Συγκεκριμένα, ένας εργαζόμενος μπορεί να λάβει την ετήσια άδειά του τμηματικά σε τέσσερις διαφορετικές περιόδους εντός του ίδιου έτους. Η χρονική περίοδος λήψης της άδειας καθορίζεται σε συνεννόηση με τον εργοδότη, εξασφαλίζοντας ισορροπία μεταξύ των αναγκών του εργαζομένου και της επιχείρησης.
9. Υπερωριακή απασχόληση για εκ περιτροπής εργαζόμενους
Οι εργαζόμενοι σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας αποκτούν το δικαίωμα υπερωριακής απασχόλησης. Αυτή η ρύθμιση επιτρέπει σε όσους εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα να εργαστούν επιπλέον του οκταώρου τους, λαμβάνοντας προσαύξηση 40% για κάθε υπερωριακή ώρα.
Για παράδειγμα, εργαζόμενος σε εστιατόριο που λειτουργεί Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή μπορεί να συμπληρώσει το εισόδημά του με υπερωριακή απασχόληση, εφόσον το επιθυμεί.
10. Προστασία από μείωση μισθών λόγω Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας
Το νομοσχέδιο προστατεύει τους εργαζόμενους από αυθαίρετες μειώσεις αποδοχών. Η μείωση των αποδοχών αμέσως μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή και απαγορεύεται ρητά.
11. Επέκταση της τετραήμερης εργασίας
Η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας (10 ώρες ημερησίως) επεκτείνεται για ολόκληρο το έτος. Ενώ προηγουμένως ίσχυε μόνο για έξι μήνες, πλέον κάθε εργαζόμενος μπορεί να εργάζεται σε τετραήμερη βάση καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη.
Αυτή η ρύθμιση ωφελεί ιδιαίτερα γονείς με ανήλικα τέκνα, παρέχοντας μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση του χρόνου τους.
12. Βελτιώσεις στα επιδόματα μητρότητας
Οι εργαζόμενες μητέρες που έχουν απασχοληθεί σε διαφορετικούς εργοδότες και ασφαλίστηκαν σε διαφορετικά ταμεία αποκτούν δικαίωμα επιδόματος κυοφορίας και λοχείας. Εφεξής, μητέρα που έχει συμπληρώσει 200 ένσημα θα λαμβάνει το επίδομα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ταμείων ασφάλισης και των εργοδοτών.
Επιπλέον, το επίδομα γονικής άδειας κατοχυρώνεται ως:
• Αφορολόγητο
• Ανεκχώρητο
• Ακατάσχετο
Η χορήγηση του μεταγενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας επεκτείνεται και σε ανάδοχες μητέρες.
13. Προστασία εργαζόμενων συνταξιούχων
Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι προστατεύονται από αυξήσεις στην Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων. Όταν δικαιούνται προσαύξηση στη σύνταξή τους από την εργασία τους, η επιπλέον παροχή δεν οδηγεί σε αύξηση του συντελεστή της εισφοράς.
14. Απαλλαγή προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές
Η επέκταση της απαλλαγής των προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές αποδεικνύεται επωφελής. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τον Απρίλιο τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων αυξήθηκαν κατά 48% σε έναν μήνα, καθώς περισσότερες επιχειρήσεις δήλωσαν υπερωριακή και νυκτερινή απασχόληση.
Παράλληλα, οι αποδοχές των εργαζομένων από υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 62%, αποτέλεσμα της μείωσης του κόστους των εισφορών.
15. Σχέση ατομικού και συλλογικού εργασιακού δικαίου
Οι μεταρρυθμίσεις στο ατομικό εργασιακό δίκαιο δεν επηρεάζουν τις συζητήσεις για συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αντίθετα, παρατηρείται αύξηση στην υπογραφή νέων Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπως των ξενοδοχοϋπαλλήλων, τραπεζικών υπαλλήλων και εργαζομένων στη βιομηχανία μετάλλου μετά από 12 χρόνια.
Οι νέες συλλογικές συμβάσεις προβλέπουν όρους ευνοϊκότερους από το ατομικό εργασιακό δίκαιο, με μισθούς υψηλότερους από τον κατώτατο.