Ο Γκάμπριελ Χοκς επαναλαμβάνει μια και μόνο λέξη όταν μιλάει για το πώς είναι να εργάζεσαι στη Δανία: «εμπιστοσύνη».
«Κανείς δεν προσπαθεί να σε χειραγωγήσει ή να σε παρακολουθεί συνέχεια», λέει ο Χοκς, ο οποίος εργάζεται για μια εταιρεία τεχνολογίας στην Κοπεγχάγη. «Τα αφεντικά δεν έρχονται για να ελέγξουν αν δουλεύεις οκτώ ή εννέα ώρες την ημέρα, καθώς τους ενδιαφέρει να έχεις τελειώσει τη δουλειά σου».
«Στη Δανία υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη και δεν νιώθω ότι υπάρχει αυστηρή ιεραρχία στη δουλειά μου. Όλα λειτουργούν με πολύ δημοκρατικό τρόπο».
Ο Χοκς, που είναι παντρεμένος και έχει δύο μικρές κόρες, δεν εκπλήσσεται που η Δανία είναι πάντα στις πέντε πρώτες χώρες όσον αφορά την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Μόνο το 1,1% των Δανών φαίνεται να εργάζεται 50 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 10,2%.
Ο Μέικ Βίκινγκ, συγγραφέας του βιβλίου «The Art of Danish Living», θεωρεί εδώ και καιρό τη χώρα του ως λαμπρό πρότυπο για το πώς θα έπρεπε να είναι οι εργασιακές πολιτικές και σε άλλες χώρες.
«Οι Δανοί είναι πραγματικά ευτυχισμένοι στη δουλειά τους», δήλωσε στο BBC. «Σχεδόν το 60% των Δανών δηλώνουν ότι θα συνέχιζαν να εργάζονται αν κέρδιζαν το λαχείο και γίνονταν οικονομικά ανεξάρτητοι».
Ο Βίκινγκ, ο οποίος είναι επίσης το αφεντικό του δανέζικου ινστιτούτου «The Happiness Research Institute», μοιράστηκε στο BBC διάφορες πολιτικές που συμβάλλουν στη δημιουργία μιας ιδανικής ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής στη Δανία.
Μία από αυτές, που αφορά τους εργαζόμενους, είναι το δικαίωμα για τουλάχιστον πέντε εβδομάδες ετήσιας άδειας μετ’ αποδοχών κάθε χρόνο, εκτός από τις δημόσιες αργίες. Σε πολλές χώρες, οι εργαζόμενοι δικαιούνται λιγότερες εβδομάδες άδειας, ενώ στις ΗΠΑ, τη χώρα με τις λιγότερες μέρες άδειας, το δικαίωμα περιορίζεται σε μόλις 11 μέρες το χρόνο.
Η Δανία προσφέρει μια πολύ καλή εξάμηνη άδεια μητρότητας και πατρότητας με αποδοχές. Αντίθετα, σε άλλες χώρες, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πατέρας ή ο σύντροφος που δεν γεννάει παίρνει συνήθως μόνο μία ή δύο εβδομάδες άδειας με αποδοχές. Από την άλλη, στις ΗΠΑ υπάρχει μόνο μη-αμειβόμενη γονική άδεια, εκτός από κάποιες πολιτείες όπως η Καλιφόρνια.
Ο Βίκινγκ, ένας από τους πολλούς Δανούς που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα, λέει ότι τα αφεντικά «εμπιστεύονται τους υπαλλήλους τους να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις». Ένα παράδειγμα είναι το προσωπικό στο λούνα παρκ «Tivoli Gardens» στην Κοπεγχάγη, όπου ακολουθείται ο «κανόνας των τριών μέτρων». Αυτό σημαίνει ότι αν ένας εργαζόμενος δει κάτι που χρειάζεται διόρθωση, πρέπει να το κάνει αμέσως, χωρίς να περιμένει να του το πει κάποιος άλλος ή να αναφέρει το πρόβλημα στον προϊστάμενο.
Η ιδέα είναι ότι κάθε υπάλληλος είναι σαν διευθύνων σύμβουλος για ό,τι συμβαίνει γύρω του σε απόσταση τριών μέτρων. «Αν δείτε σκουπίδια σε αυτή την απόσταση, τα μαζεύετε, και αν δείτε κάποιον επισκέπτη να ψάχνει κάτι, σταματάτε και τον ρωτάτε αν μπορείτε να βοηθήσετε», λέει ο Βίκινγκ.
Η Τζανίν Λέσκε, καθηγήτρια στο τμήμα διοίκησης, κοινωνίας και επικοινωνίας της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων της Κοπεγχάγης, εξηγεί ότι στη Δανία δεν επικρατεί η αντίληψη πως πρέπει να είσαι συνεχώς διαθέσιμος, όλη μέρα και όλη νύχτα, για να αποδείξεις ότι δουλεύεις σκληρά. Αντιθέτως, η δανέζικη εργασιακή κουλτούρα δεν απαιτεί από τους εργαζόμενους να «φαίνονται» πάντα απασχολημένοι, αλλά να ολοκληρώνουν τη δουλειά τους αποτελεσματικά.
Αντίθετα, η Λέσκε εξηγεί ότι υπάρχει αρκετή ευελιξία στις εργάσιμες ημέρες των υπαλλήλων ώστε να έχουν χρόνο για να φροντίσουν προσωπικές υποχρεώσεις, όπως να πάρουν τα παιδιά τους από το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό. «Οι υπάλληλοι δεν χρειάζεται να μένουν αυστηρά στη δουλειά τους μέχρι τις πέντε ή έξι το απόγευμα, και αυτό είναι κάτι που ελκύει πολλούς Δανούς με παιδιά», προσθέτει.
Ο Χοκς έχει παρατηρήσει ότι ορισμένοι εργοδότες στις ΗΠΑ μπορεί να περιμένουν από το προσωπικό τους να είναι διαθέσιμο τα Σαββατοκύριακα, για να απαντήσει σε κάποιο email ή μήνυμα. Ο ίδιος δεν συμφωνεί ότι μια τέτοια πρακτική μπορεί να συμβάλλει στην εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
«Αν έπρεπε να δέχομαι κλήσεις το Σαββατοκύριακο, αυτό θα ήταν κάτι που θα με έκανε να το σκεφτώ πολύ σοβαρά και πιθανότατα θα άλλαζα δουλειά», λέει. «Αλλά μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει συμβεί σε μένα ή σε κάποιον που γνωρίζω».
Ο Κάσπερ Ρούχμαν, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της τεχνολογικής εταιρείας SparkForce στην Κοπεγχάγη, λέει ότι η χαλαρή πολιτική ηγεσίας του «θα ήταν οικεία στους περισσότερους Δανούς».
Ο Ρούχμαν προσθέτει ότι το στοιχείο της εμπιστοσύνης «είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στη δανέζικη κουλτούρα, που οι επισκέπτες στη Δανία συχνά εκπλήσσονται με το πόσο έντονο μπορεί να είναι». Αναφέρει επίσης το γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας της Δανίας και τονίζει ότι οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να παρέχουν οικονομική αποζημίωση στους εργαζόμενους που απολύονται.
«Αν χάσετε τη δουλειά σας, η κυβέρνηση είναι εκεί για να σας βοηθήσει», προσθέτει ο Ρούχμαν.
Αν και άλλες χώρες μπορούν να μάθουν από την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής στη Δανία, ο Ρούχμαν επισημαίνει ότι υπάρχει και κάποιο «μειονέκτημα». «Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να βασίζονται υπερβολικά στην υποστήριξη του κράτους, και αυτό τους κάνει να μην αναλαμβάνουν ρίσκα, με αποτέλεσμα να είμαστε λιγότερο επιχειρηματικοί σε σχέση με τις ΗΠΑ», είπε.
Η Σαμάνθα Σάξμπι, Αμερικανίδα ειδικός σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, εξηγεί ότι η Δανία έχει τόσο καλή ισορροπία όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, γιατί η χώρα «δίνει προτεραιότητα στη συλλογική ευημερία. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν δώσει έμφαση στα ατομικά επιτεύγματα και τις φιλοδοξίες, κάτι που έχει οδηγήσει σε τεράστια καινοτομία, αλλά είναι συχνά εις βάρος της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής».
Ωστόσο, η Σάξμπι, η οποία είναι διευθύντρια μάρκετινγκ της Εθνικής Ένωσης Ανθρώπινου Δυναμικού των ΗΠΑ, λέει ότι οι εταιρείες σε άλλες χώρες του κόσμου ίσως τελικά «ακολουθήσουν το παράδειγμα της Δανίας και των άλλων σκανδιναβικών χωρών που έχουν εξίσου υψηλά επίπεδα ευτυχίας».
«Οι προοδευτικοί οργανισμοί εισάγουν παροχές όπως απεριόριστες άδειες μετ’ αποδοχών, ημέρες για την ψυχική υγεία και προγράμματα ευεξίας, για να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να δίνουν προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα», λέει. «Αυτά τα μέτρα όχι μόνο μειώνουν την πίεση, αλλά και δείχνουν ότι οι εργοδότες εκτιμούν τη συνολική ευημερία του προσωπικού τους».
«Περισσότερες εταιρείες καταλαβαίνουν ότι οι ξεκούραστοι και ευτυχισμένοι εργαζόμενοι προσφέρουν νέες ιδέες, καλύτερες δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και μεγαλύτερη δέσμευση».