Μπορεί άλλοτε να μεσουρανούσαν στις προτιμήσεις των αποταμιευτών για υψηλότερη, σταθερή απόδοση, σήμερα, όμως οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν σχεδόν πλήρως εκτοπιστεί από τις εναλλακτικές επενδυτικές τοποθετήσεις χαμηλού ρίσκου. Οι μειώσεις επιτοκίων απαξίωσαν το πλεονέκτημα των προθεσμιακών καταθέσεων, με αποτέλεσμα, για πρώτη φορά ο ρυθμός αύξησής τους να είναι αρνητικός. Την ίδια στιγμή, στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι στα επενδυτικά προϊόντα target maturity που δημιούργησαν οι τράπεζες τα τελευταία τρία χρόνια, προκειμένου να δώσουν στους πελάτες τους υψηλότερα επιτόκια που να καλύπτουν την άνοδο του πληθωρισμού, έχουν μπει κεφάλαια 5,1 δις. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 3,2 δις. ευρώ το 2025.
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος διαπιστώνουν ότι ο κύριος όγκος της καταθετικής βάσης των τραπεζών απαρτίζεται από ρευστά διαθέσιμα που τηρούνται σε λογαριασμούς διάρκειας μίας ημέρας (76% των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα). Κατά τους δέκα πρώτους μήνες του 2025 η αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα προήλθε από τις καταθέσεις μίας ημέρας (5,5 δισ. ευρώ), καθώς οι καταθέσεις προθεσμίας μειώθηκαν σημαντικά (-2,3 δισ. ευρώ). Σε ετήσια βάση, ο δωδεκάμηνος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων μίας ημέρας, που από τα μέσα του 2024 λαμβάνει θετικές τιμές, επιταχύνθηκε περαιτέρω το πρώτο δεκάμηνο του 2025 (Οκτώβριος 2025: 7,9%, Δεκέμβριος 2024: 5,7%). Αντιθέτως, ο αντίστοιχος ρυθμός των καταθέσεων προθεσμίας κατέγραψε σταδιακή υποχώρηση, με αποτέλεσμα την περίοδο Απριλίου-Οκτωβρίου 2025 να γίνει αρνητικός (Οκτώβριος 2025: -1,8%, Δεκέμβριος 2024: 0,9%).
Ενδεικτικά, στην Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2025 της ΤτΕ, αναφέρεται ότι η διαφορά επιτοκίου μεταξύ των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια (έως ένα έτος) και των καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 51 μ.β., έναντι αύξησης κατά 1 μ.β. το πρώτο δεκάμηνο του 2024 (μείωση έτους 2024: 18 μ.β.), ενώ για τις καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια άνω του ενός έτους η εν λόγω διαφορά επιτοκίου μειώθηκε το πρώτο δεκάμηνο του 2025 κατά 26 μ.β., έναντι μείωσης κατά 5 μ.β. το πρώτο δεκάμηνο του 2024 (μείωση έτους 2024: 46 μ.β.).
Σημειώνεται ότι το μεσοσταθμικό επιτόκιο στις καταθέσεις προθεσμίας των νοικοκυριών διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο το γ΄ τρίμηνο του 2025 σε 1,2% (Οκτώβριος 2025: 1,1%), έναντι 1,7% το δ΄ τρίμηνο του 2024. Τα επιτόκια καταθέσεων προθεσμίας στην Ελλάδα εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε επίπεδο χαμηλότερο από το αντίστοιχο μέσο επιτόκιο της ζώνης του ευρώ. Ωστόσο, οι μειώσεις των επιτοκίων καταθέσεων στην Ελλάδα υπήρξαν πιο περιορισμένες από ό,τι στη ζώνη του ευρώ, ώστε η αρνητική απόκλιση του μέσου επιτοκίου καταθέσεων προθεσμίας της Ελλάδας σε σχέση με το αντίστοιχο της ζώνης του ευρώ να περιοριστεί σε 45 μονάδες βάσης το γ΄ τρίμηνο του 2025 (Οκτώβριος 2025: 43 μ.β.), έναντι 60 μ.β. το δ΄ τρίμηνο του 2024 και μέγιστης αρνητικής απόκλισης περίπου 120 μ.β. τον Ιανουάριο του 2023.
Τα προϊόντα target maturity
Η μείωση των επιτοκίων στις καταθέσεις προθεσμίας ήταν αποτέλεσμα των μειώσεων επιτοκίων της ΕΚΤ. Για να αντισταθμίσουν τις μειώσεις αυτές, και ταυτόχρονα την άνοδο του πληθωρισμού που περιόριζε τις πραγματικές αποδόσεις, οι τράπεζες δημιούργησαν τις εναλλακτικές τοποθετήσεις, γνωστές ως target maturity. Τα προϊόντα αυτά, αλλά και τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία μόνο στο α΄ εξάμηνο της φετινής χρονιάς είχαν συγκεντρώσει κεφάλαια περίπου 5 δισ. ευρώ, απορροφούν πλέον την ρευστότητα που θα κατευθυνόταν παλαιότερα στις προθεσμιακές καταθέσεις.
Σημειώνεται ότι οι αποδόσεις στα target maturity κινήθηκαν στα επίπεδα του 3% – 3,50%, ενώ έφτασαν και το 4% στην αρχική έκδοση των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, τα οποία λανσαρίστηκαν από το υπουργείο Οικονομικών ως λαϊκά ομόλογα (με δυνατότητα τοποθέτησης μέχρι και 15.000 ευρώ ανά ΑΦΜ και χωρίς τη φορολόγηση 15% των τόκων, όπως ισχύει για τις καταθέσεις). Στην πορεία και όσο η ΕΚΤ μείωνε τα επιτόκια του ευρώ, οι αποδόσεις των target maturity υποχώρησαν στα επίπεδα πέριξ του 2%, παραμένοντας ωστόσο και πάλι σχεδόν διπλάσιες από αυτές των προθεσμιακών καταθέσεων (και μάλιστα για μεγάλα ποσά, άνω των 100.000 ευρώ).
Τα προϊόντα target maturity έχουν επενδυτικό χαρακτήρα και μεσομακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα, ενώ η δομή τους βασίζεται σε ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία αξιοποιούν τις τάσεις της αγοράς για να προσφέρουν στον επενδυτή υψηλότερες αποδόσεις. Προσφέρουν σταθερό επιτόκιο και έχουν συνήθως διάρκεια επένδυσης 2 – 3 ετών, ενώ συχνά συνδυάζονται και με καταβολή μερίσματος στον καταθέτη (το μέρισμα προκύπτει από την μη επανεπένδυση κάποιων κουπονιών των ομολόγων).