Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, τα δεσμευμένα ακίνητα λόγω των κόκκινων δανείων και η περιορισμένη παραγωγή νέων κατοικιών φαίνεται πως είναι οι τρεις βασικοί παράγοντες της στεγαστικής κρίσης, σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος.
Συγκεκριμένα, η έκθεση αναφέρει πως πέρα από τη διάθεση διαμερισμάτων για βραχυχρόνια μίσθωση, ένας σημαντικός λόγος για τη μείωση της προσφοράς οφείλεται στα «κλειστά» διαμερίσματα που έχουν δεσμευθεί μέσω μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Παράλληλα, η χαμηλή παραγωγή νέων κατοικιών είναι ένα ακόμα στοιχείο που οξύνει το πρόβλημα. Αξίζει να σημειωθεί πως η οικοδομική δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2025 υποχώρησε κατά 14% σε αριθμό αδειών, 24% σε επιφάνεια και 17% σε όγκο.
Οι Έλληνες πληρώνουν τα περισσότερα στο ενοίκιο
Οι τιμές ενοικίων αυξήθηκαν κατά 10 μονάδες σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2025, πλησιάζοντας τα επίπεδα του 2011, και τα νοικοκυριά που αναζητούν νέα στέγη βρίσκονται αντιμέτωπα με «απλησίαστες» επιλογές.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το 35,5% του εισοδήματος των πολιτών κατευθύνεται πλέον στη στέγη, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις πληρώνει πάνω από το 40%.
Με ποσοστό 29% των πολιτών να ξεπερνά αυτό το όριο, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επτά μονάδες πάνω από τη δεύτερη Δανία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Τα στοιχεία δείχνουν πως το κόστος στέγης έχει γίνει η μεγαλύτερη οικονομική πίεση για τα ελληνικά νοικοκυριά, αφού οι τιμές έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά και τα διαθέσιμα σπίτια στην αγορά όλο και λιγοστεύουν.
Οι ευρωπαϊκές προτάσεις
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας επεξεργαστεί τα δεδομένα της στεγαστικής κρίσης σε όλη την Ευρώπη, προτείνει στην Κομισιόν δέσμη παρεμβάσεων με στόχο:
-
Την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών μέσω μείωσης του κανονιστικού φόρτου και άρσης της γραφειοκρατίας σε όλη την αλυσίδα αξίας.
-
Τη βελτίωση της διαθεσιμότητας οικοδομήσιμης γης, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, με κινητοποίηση δημόσιας γης και διευκόλυνση των διαδικασιών ζωνοποίησης.
-
Την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων με την καθιέρωση της σιωπηρής διοικητικής συγκατάθεσης, εκτός περιπτώσεων που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος ή της πολιτιστικής κληρονομιάς.
-
Την πλήρη ενσωμάτωση της στρατηγικής «κύμα ανακαινίσεων», με έμφαση όχι μόνο στην ενεργειακή απόδοση, αλλά και στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών.
-
Την προώθηση ενός φορολογικού συστήματος με κίνητρα για επενδύσεις σε κατοικίες, ώστε να περιοριστούν οι πιέσεις στις τιμές και να ενισχυθεί η προσφορά.
-
Την αξιοποίηση ανεκμετάλλευτων δημόσιων κτιρίων και τη μετατροπή τους σε κοινωνικές κατοικίες.
-
Την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων για την κατασκευή κατοικιών για νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
-
Την παροχή ισχυρότερης χρηματοδοτικής στήριξης προς τις τοπικές αρχές για ανάπτυξη οικονομικά προσιτής δημόσιας στέγασης.
-
Τη στήριξη των νεότερων γενεών με ευνοϊκές στεγαστικές πιστώσεις, μειωμένους φόρους πρώτης κατοικίας και χαμηλότοκα δάνεια.
-
Την ανάπτυξη προγραμμάτων στέγασης για εργαζομένους σε κρίσιμες θέσεις, όπως γιατρούς, νοσηλευτές, εκπαιδευτικούς και υπεύθυνους ασφάλειας.
-
Την προώθηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για τη στήριξη των οικογενειών, ιδίως των πολυμελών και μονογονεϊκών.
-
Τη διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων από την Κομισιόν σχετικά με τη σχέση βραχυχρόνιων μισθώσεων και τιμών κατοικιών.