Κοντά σε νέο ιστορικό χαμηλό βρέθηκε σήμερα η τουρκική λίρα, με φόντο το «ψυχροπολεμικό» κλίμα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αλλά και την τοποθέτηση του Τούρκου κεντρικού τραπεζίτη κατά της αύξησης επιτοκίων.
Το νόμισμα της γειτονικής χώρας υποχωρούσε νωρίτερα 0,6% στα 8,48 έναντι του δολαρίου, πολύ κοντά στο ιστορικό χαμηλό του 8,58 που καταγράφηκε στις αρχές Νοεμβρίου, ενώ το απόγευμα της Δευτέρας κατέβαλε προσπάθεια να σταθεροποιηθεί και να απορροφήσει τις ισχυρές πιέσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η τουρκική λίρα καταγράφει μία από τις χειρότερες επιδόσεις φέτος σε σχέση με τα νομίσματα άλλων αναδυόμενων αγορών.
«Το αρνητικό κλίμα στην αγορά είναι έντονο», σχολιάζει στο Twitter o Robin Brooks, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών.
Η λίρα έχει υποχωρήσει 3,5% τις τελευταίες τρεις ημέρες διαπραγμάτευσης, έπειτα από την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
Η Τουρκία, σύμμαχος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, επέκρινε έντονα την απόφαση του Λευκού Οίκου, η οποία ανακοινώθηκε το Σάββατο, κάνοντας λόγο για υπονόμευση της εμπιστοσύνης και της φιλίας των δύο χωρών. Το απόγευμα της Δευτέρας 26 Απριλίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το πήγε ακόμα παρακάτω, προειδοποιώντας για τον «καταστροφικό αντίκτυπο» που θα έχει στις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις η αναγνώριση από την Ουάσινγκτον της Γενοκτονίας των Αρμενίων, κίνηση την οποία χαρακτήρισε «αβάσιμη». «Ο πρόεδρος των ΗΠΑ χρησιμοποίησε αβάσιμες, άδικες και αντίθετες με την πραγματικότητα φράσεις», είπε ο Ερντογάν σε ένα τηλεοπτικό του διάγγελμα, προειδοποιώντας για τον «καταστρεπτικό αντίκτυπο» της κίνησης του Τζο Μπάιντεν στις ήδη τεταμένες σχέσεις Άγκυρας και Ουάσινκγτον. «Αυτά τα ζητήματα αποφασίζονται από ιστορικούς όχι από πολιτικούς», τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος, συμπληρώνοντας αιχμηρά ότι «οι ΗΠΑ θα πρέπει να κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη». Κάλεσε την Ουάσινγκτον να πάρει άμεσα πίσω την ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας την «λάθος βήμα». Εντούτοις, ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε πως αναμένει «να ανοίξει μια νέα πόρτα» στις σχέσεις των δύο χωρών και να συζητήσει όλες τις συμφωνίες με τον πρόεδρο Μπάιντεν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο.
Ο εκπρόσωπος και σύμβουλος του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, δήλωσε στο Reuters ότι η Ουάσινγκτον πρέπει να ενεργήσει υπεύθυνα.
Την ανησυχία των επενδυτών επέτεινε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος διορίστηκε πριν από έναν μήνα, και δήλωσε ότι ενώ θα διατηρήσει τη νομισματική πολιτική περιοριστική προς το παρόν, οποιαδήποτε αύξηση των επιτοκίων θα έστελνε άσχημο μήνυμα για την πραγματική οικονομία.
«Ποιος είναι ευχαριστημένος με τα υψηλά επιτόκια;», διερωτήθηκε στην πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη ως επικεφαλής της τράπεζας.
Το τουρκικό νόμισμα έκανε «βουτιά» έως και 15% τον περασμένο μήνα μετά την «καρατόμηση» του πρώην επικεφαλής της Τράπεζας Νατσί Αγκμπάλ από τον Τούρκο πρόεδρο.
Ο Ερντογάν διόρισε στη θέση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας τον Καβτσίογλου, ο οποίος, όπως και ο Ερντογάν, είναι επικριτής της αυστηρής νομισματικής πολιτικής και έχει υποστηρίξει ανορθόδοξες νομισματικές πολιτικές που προκαλούν την άνοδο του πληθωρισμού.
Ο Αγκμπάλ είχε αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς στο 19% προκειμένου να περιορίσει τον πληθωρισμό που έχει αυξηθεί πάνω από το 16% και αναμένεται να φτάσει το 18%. Πολλοί ξένοι επενδυτές που «έριξαν» τα χρήματά τους στη γειτονική χώρα απέσυραν τις επενδύσεις τους όταν αποχώρησε ο Αγκμπάλ.
Οι αναλυτές αναμένουν ότι η τράπεζα θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια γύρω στα μέσα του 2021, ενώ ορισμένοι προβλέπουν ότι ο Καβτσίογλου θα μπορούσε να επιστρέψει σε μια δαπανηρή για τα δημόσια οικονομικά πολιτική, στην οποία επιδόθηκε η χώρα πριν τον διορισμό του Αηκμπάλ, ήτοι στην πώληση συναλλαγματικών αποθεμάυτων για τη στήριξη της λίρας.
Η πολιτική διάσταση
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης καλούν τον Ερντογάν να δώσει εξηγήσεις για τα περίπου 128 δισεκατομμύρια δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων τα οποία η κυβέρνηση διοχέτευσε μέσα σε περισσότερο από δύο χρόνια – περίοδο που συμπίπτει με την περίοδο που ο γαμπρός του Ερντογάν Μπεράτ Αλμπάιρακ ήταν υπουργός Οικονομικών – σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να στηριχθεί η τουρκική λίρα.
Στη συνέντευξή του, ο Καβτσίογλου υπερασπίστηκε τις πωλήσεις συναλλαγματικών αποθεμάτων για την αντιμετώπιση αυτών που ονόμασε «επιθέσεις» που ξεκίνησαν με την κρίση του 2018. Ο Καβτσίογλου «φάνηκε αρκετά σίγουρος για την ποιότητα των συναλλαγματικών αποθεμάτων, κάνοντας λόγια για μία απλή μετατροπή από ενεργητικό σε παθητικό», ανέφερε ο Ozlem Derici Sengul, ιδρυτικός συνεργάτης της Spinn Consulting.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ερντογάν έχει αλλάξει τρεις φορές σε διάστημα δύο χρόνων τον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, επιφέροντας ισχυρό πλήγμα στην αξιοπιστία του νομισματικού συστήματος της χώρας.