Η πλειονότητα των μη μισθωτών στην Ελλάδα – συγκεκριμένα 8 στους 10 – παραμένουν ασφαλισμένοι στην πρώτη και φθηνότερη ασφαλιστική κατηγορία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΦΚΑ. Η επιλογή αυτή, πιθανόν να προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, επιφέρει όμως σοβαρούς κινδύνους για τις συντάξεις του μέλλοντος.
Από τους 1.258.211 μη μισθωτούς με δραστηριότητα άνω των 5 ετών, οι 972.261 (ποσοστό 77,2 %) είναι σε πρώτη κατηγορία – εκ των οποίων 637.208 ελεύθεροι επαγγελματίες και 335.053 πρώην αγρότες.
Η επίδραση στις συντάξεις
Οι εισφορές που καταβάλλονται στην πρώτη κατηγορία είναι πάρα πολύ χαμηλές (για παράδειγμα 180,58 €/μήνα για τους ελεύθερους επαγγελματίες). Τέτοιες εισφορές οδηγούν μαθηματικά σε ανταποδοτικές συντάξεις που θα κυμαίνονται μεταξύ κατά προσέγγιση 772-886 € μικτά μετά από 35-40 έτη ασφάλισης – πολύ κάτω από τις προσδοκίες πολλών ασφαλισμένων.
Όταν κάποιος για πολλά χρόνια παραμένει σε χαμηλή κατηγορία και αργά αλλάζει «σκάλα», η ζημία στη σύνταξη είναι σχεδόν αμετάβλητη και συνήθως αμελητέα.
Προτάσεις και προκλήσεις
Οι ειδικοί τονίζουν ότι για να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς συντάξεις, οι μη μισθωτοί πρέπει να επενδύσουν σε υψηλότερες κατηγορίες ασφαλιστικών εισφορών, όσο νωρίτερα γίνεται. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνοδευτεί από ευρύτερες μεταρρυθμίσεις του ασφαλιστικού συστήματος και ενίσχυση των κίνητρων για υγιή μακρόχρονη ασφάλιση.