Το Υπουργείο Οικονομικών, υπό τον συντονισμό της Γενικής Γραμματέως Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας κυρίας Αθηνάς Καλύβα, θεσμοθέτησε, με διαδοχικά νομοθετήματα, από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι σήμερα, ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο παροχής φορολογικών κινήτρων, με στόχο την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα. Πλαίσιο που περιλαμβάνει ένα τετράπτυχο παρεμβάσεων, οι οποίες έχουν, ήδη, συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον από επενδυτές, αλλοδαπούς συνταξιούχους και εργαζόμενους, αποφέροντας σημαντικά έσοδα για τα δημόσια ταμεία και πολλαπλά οφέλη για τη χώρα μας.
Η αρχή έγινε με τον Νόμο 4646/2019, που εισήγαγε στην Ελλάδα τον θεσμό του “διαμένοντος μη κατοίκου” (Non-Dom), για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής – επενδυτών, οι οποίοι, μεταφέροντας τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και πραγματοποιώντας σημαντικές επενδύσεις στην πατρίδα μας, επωφελούνται – για διάστημα έως 15 ετών – από εναλλακτική φορολόγηση του εισοδήματος αλλοδαπής προέλευσης.
Στη συνέχεια, ο Νόμος 4714/2020 επέκτεινε την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος σε συνταξιούχους της αλλοδαπής, οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στη χώρα μας, με την εφαρμογή συντελεστή 7% για τα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης. Επιπλέον, με τον Νόμο 4758/2020 θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση αλλοδαπών εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων, αλλά και Ελλήνων που έφυγαν από τη χώρα στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώστε να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία και να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, για τις προαναφερθείσες κατηγορίες φυσικών προσώπων – μισθωτών ή ελεύθερων επαγγελματιών – καθιερώθηκε απαλλαγή κατά 50% από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, για διάστημα έως 7 έτη, υπό την προϋπόθεση πλήρωσης νέας θέσης μισθωτής εργασίας ή έναρξης νέας δραστηριότητας. Πρόκειται για ένα μέτρο που συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια του brain gain, δηλαδή της επιστροφής στην πατρίδα μας από το εξωτερικό ανθρώπινου δυναμικού με υψηλό επίπεδο γνώσεων, επαγγελματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
Το «κουαρτέτο» παρεμβάσεων ολοκληρώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, με τον Νόμο 4778/2021, με τον οποίο διαμορφώθηκαν σαφείς και διαφανείς κανόνες για τη σύσταση και λειτουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (Family Offices), λαμβάνοντας υπόψη βέλτιστες διεθνείς πρακτικές φορολόγησης. Το πλαίσιο τίθεται σε πλήρη εφαρμογή το προσεχές διάστημα, με την έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τις υπηρεσίες τις οποίες μπορούν – ενδεικτικά – να παρέχουν τα Family Offices.
Παρότι η υλοποίηση του πλαισίου παροχής φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα ξεκίνησε υπό εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, η άμεση αποδοτικότητά του αποτυπώνεται, ήδη, στα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, τα οποία θα παρουσιαστούν πιο αναλυτικά στη συνέχεια.
Περιληπτικά, στα 2 χρόνια εφαρμογής των διατάξεων για την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα, έχουν εισρεύσει στα δημόσια ταμεία συνολικά έσοδα ύψους 9,4 εκατ. ευρώ, με τελική έγκριση αιτήσεων 75 επενδυτών και 23 συγγενών τους από 21 χώρες, ενώ αναμένονται σημαντικά έσοδα λόγω του μεγάλου αριθμού αιτήσεων για το μέτρο τόσο των συνταξιούχων αλλοδαπής όσο και των εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων.
Σημαντικά είναι και τα έμμεσα πολλαπλασιαστικά οφέλη για τη χώρα μας, όπως ενδυνάμωση της οικονομίας, τόνωση των επενδύσεων και ενίσχυση της απασχόλησης. Ειδικότερα, αναφορικά με την εναλλακτική φορολόγηση των συνταξιούχων αλλοδαπής, έχουν εγκριθεί 157 αιτήσεις από 21 χώρες, 13 εκ των οποίων είναι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ σχετικά με την ένταξη σε ειδική φορολόγηση εργαζομένων ή ελεύθερων επαγγελματιών, η διαδικασία ξεκίνησε φέτος και έχουν υποβληθεί ήδη περίπου 1.000 αιτήσεις.
Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η φορολογία αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την επίτευξη αναπτυξιακών και επενδυτικών στόχων, πέραν της διασφάλισης δημοσίων εσόδων.
Ως εκ τούτου, τα φορολογικά συστήματα οφείλουν να συμβαδίζουν με τις ραγδαίες οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές.
Το Υπουργείο Οικονομικών ευθυγραμμίζεται με την ανάγκη αυτή.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία για το πρώτο διάστημα εφαρμογής των νέων διατάξεων, παρά τη δυσμενή συγκυρία της πανδημίας, η απήχηση των νέων φορολογικών κινήτρων είναι εξαιρετικά ενθαρρυντική.
Η Ελλάδα, προχωρώντας με σχέδιο, όραμα και αυτοπεποίθηση, ανακάμπτει ισχυρά από την υγειονομική κρίση, αναπτύσσεται και είναι ανοικτή στην προσέλκυση επενδύσεων και ανθρώπινου κεφαλαίου.
Με τον τρόπο αυτό, διαμορφώνουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη δημιουργία πολλών και καλών νέων θέσεων απασχόλησης, για την παροχή ευκαιριών στους Έλληνες, τους νέους και τις νέες, που είναι στην πατρίδα μας ή θα επιστρέψουν σε αυτή.
"Βασικός στόχος της φορολογικής πολιτικής της Κυβέρνησής μας, πέρα από τη μείωση των φόρων, είναι και η προσαρμογή στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, όπως δήλωσε ο υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Βεσυρόπουλος. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά "η ψηφιακή επανάσταση έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα και η έλευση της πανδημίας επιτάχυνε τις εξελίξεις. Τα παραδοσιακά μοντέλα του τόπου κατοικίας και εργασίας άλλαξαν σημαντικά. Η τηλεργασία και άλλες ευέλικτες μορφές απασχόλησης κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Το είδαμε αυτό πολύ έντονα τον καιρό της πανδημίας. Δεν είναι σπάνιο σήμερα το φαινόμενο κάποιος να μη διαμένει στη χώρα που εργάζεται ή δραστηριοποιείται επαγγελματικά".
Σε αυτό το πλαίσιο, επιχειρηματίες μεταφέρονται από χώρα σε χώρα διαρκώς, κάνουν επενδύσεις παγκοσμίως, και ουσιαστικά δεν έχουν μόνιμη κατοικία σε καμία χώρα. "Δεν είναι άγνωστος ο αγγλοσαξονικής προέλευσης όρος non-dom που έχει εισαχθεί διεθνώς στη φορολογική ορολογία και πρακτική, περιγράφοντας ουσιαστικά ένα πρόσωπο μεγάλου πλούτου με περιουσιακά στοιχεία και οικονομική δραστηριότητα ανά την υφήλιο, που για φορολογικούς σκοπούς συνδέεται με μια χώρα. Και η τάση αυτή θα κερδίζει διαρκώς έδαφος στο μέλλον", υπογράμμισε ο κ. Βεσυρόπουλος.