Πέρυσι το καλοκαίρι οι διαμαρτυρίες κατά του υπερτουρισμού σε δημοφιλείς ευρωπαϊκές πόλεις και περιοχές βρέθηκαν στο επίκεντρο της επικαιρότητας –και χωρίς λόγο. Το φαινόμενο αυτό έχει προκαλέσει εκτίναξη στις τιμές κατοικιών για τους ντόπιους, ενώ επιφέρει σοβαρές πιέσεις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές.
Το φετινό καλοκαίρι οι εντάσεις επανήλθαν, αλλά αυτή τη φορά συνοδεύονται από νέες ιδέες και προτάσεις για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού. Στην Ευρώπη παρατηρούνται καινοτόμες πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην εξισορρόπηση των αναγκών των τουριστών και των κατοίκων. Η αλλαγή στον τουριστικό τομέα προχωρά με αργούς ρυθμούς, καθώς απαιτεί τη συνεργασία πολλών φορέων και την εφαρμογή σχεδίων. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αισθητά σημάδια προόδου.
Τρεις πρωτοπόροι προορισμοί
Η Ελβετία εφαρμόζει φέτος τη στρατηγική Swisstainable, βασισμένη στα υδροηλεκτρικά και το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, για να κατανείμει ομοιόμορφα τον τουρισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η κλιματική αλλαγή και το λιώσιμο των παγετώνων απειλούν τη χειμερινή περίοδο, και η χώρα επενδύει στην ισορροπία περιβάλλοντος και τουρισμού.
Μέσω του ιστότοπου Swisstainable, παρέχονται εκπτώσεις: 33% στα ΜΜΜ αν κλείσεις σε ξενοδοχείο με πιστοποίηση βιωσιμότητας, ή 25% για οποιαδήποτε διαμονή Swisstainable. Εκστρατείες με επικεφαλής τον Ρότζερ Φέντερερ προωθούν τα ταξίδια εκτός αιχμής, επιδεικνύοντας τις δυνατότητες της χώρας πέρα από σκι και πεζοπορία.
Οι αναβατήρες σκι επεκτείνουν τη λειτουργία τους, ενώ περιοχές που δέχονται υπερβολικές πιέσεις, όπως το Lauterbrunnen και η λίμνη Brienz, επιβάλλουν τουριστικό τέλος 5 φράγκων για όποιον επισκέπτεται την προβλήτα που παρουσιάζεται στο κορεατικό δράμα, με τα χρήματα να δαπανώνται για την συντήρηση και τις υποδομές της περιοχής. Παράλληλα, δημιουργείται νέος χώρος στάθμευσης με απευθείας σύνδεση με τρένο, ώστε οι επισκέπτες να μην επιβαρύνουν την περιοχή οδικώς.
Η Ισπανία έρχεται συχνά στο επίκεντρο λόγω του υπερτουρισμού –καθώς παραμένει #1 προορισμός για τους Βρετανούς το 2024, με συσσώρευση επισκεπτών στις Κανάριους, Βαλεαρίδες, Βαλένθια, Καταλονία και Ανδαλουσία (85% τουριστική συγκέντρωση). Αντιδρά άμεσα καθώς απομακρύνονται σχεδόν 66.000 καταχωρίσεις Airbnb και περιορίζονται καμπάνιες influencers για μικρές παραλίες.
3. Βερολίνο: Κίνητρα στους βιώσιμους επισκέπτες
Εμπνευσμένο από την πρωτοβουλία CopenPay στην Κοπεγχάγη, το Βερολίνο ξεκινά το δικό του πρόγραμμα για ενθάρρυνση βιώσιμων τουριστών. Με ανταμοιβές όπως δωρεάν ξεναγήσεις, εκπτώσεις σε αξιοθέατα, ή πρόσβαση με πρόσκληση, εάν λάβουν μέρος σε δράσεις όπως δενδροφύτευση ή καθαρισμός, η τουριστική εμπειρία ενισχύεται με σεβασμό στο περιβάλλον.
Παρά τις ενθαρρυντικές προσπάθειες, δύο μεγάλοι παράγοντες παραμένουν ανεπηρέαστοι: οι αεροπορικές πτήσεις και οι κρουαζιέρες. Ακόμη και τα πιο λεπτομερή σχέδια σε τοπικό επίπεδο δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις από τις μαζικές διελεύσεις τουριστών μέσω αέρα και θάλασσας. Χωρίς περιορισμούς στον αριθμό εισερχόμενων επισκεπτών, τα πιο δημοφιλή σημεία της Ευρώπης αναμένεται να συνεχίσουν να δέχονται πιέσεις, και οι αντιδράσεις πιθανόν να εξακολουθήσουν.