Η σθεναρή απόφαση της Τουρκίας να αναμειχθεί στην εκμετάλλευση του θαλάσσιου φυσικού πλούτου της Κύπρου και οι προκλήσεις της στο Αιγαίο και ειδικά στην περιοχή του Καστελόριζου δεν μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητες των πολιτικοοικονομικών δεδομένων και συμφερόντων που έχουν διαμορφωθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Υπερκαυκασίας.
Του Γιώργου Κωνσταντινίδη*
Η Τουρκία παίζει το ρόλο του διφορούμενου πόλου, όταν οι σχέσεις Η.Π.Α. και Ρωσίας χαρακτηρίζονται ως τεταμένες, όπως συμβαίνει στις μέρες μας. Χρησιμοποιεί ως διαπραγματευτικό της πλεονέκτημα τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της θέση αποσπώντας οφέλη εκατέρωθεν.
Όπως και στο παρελθόν έτσι και σήμερα η πολιτική της ενεργητικής ουδετεροφιλίας εφαρμόζεται από την Τουρκία, όταν και για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται σκόπιμο από τους ιθύνοντές της. Το γεγονός ότι έχει συσσωρεύσει κρίσιμης μάζας οικονομική και στρατιωτική ισχύ της προσδίδει το πλεονέκτημα να ελίσσεται στη διεθνή πολιτική και οικονομική σκακιέρα. Ως πλεονέκτημά της η Τουρκία προβάλλει διαρκώς εκτός των άλλων και την κατά τα τελευταία δέκα χρόνια αναπτυσσόμενη οικονομία της.
Όντας μέλος των G-20, 16η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως και 6η στην Ευρώπη, με προβλέψεις για ανάπτυξη περίπου 4% το 2014, δημοσιοοικονομική σταθερότητα και, παρά το έλλειμμα του εμπορικού της ισοζυγίου, του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (περίπου 7%) και το μεγάλο εξωτερικό χρέος του ιδιωτικού τομέα της, επιδεικνύει ανθεκτικότητα στη διεθνή οικονομική κρίση και στην κρίση χρέους που πλήττει την Ευρώπη.
Έχοντας συνάψει αμοιβαίες και διεθνείς επιχειρηματικές συμφωνίες, πολύ δραστήρια οικονομική διπλωματία και στρατηγικό μάρκετινγκ εξασφαλίζει επιπλέον οφέλη και την ανοχή πολλών μεγάλων δυνάμεων (π.χ. Η.Π.Α., Ρωσίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ισραήλ κτλ.) για τις τολμηρές έως παράνομες αποφάσεις της. Μια τέτοια απόφαση αποτελεί η αποστολή και παραμονή του σκάφους “Barbaros” στην Κυπριακή ΑΟΖ και οι απαιτήσεις της για την Κυπριακή ΑΟΖ και το Αιγαίο.
Οι οικονομικές υπερδυνάμεις στις μέρες μας δεν προβαίνουν σε σκληρές κυρώσεις προς την Τουρκία για τις παράνομες ενέργειές της στην Κύπρο, αλλά αρκούνται σε τυπικές ανακοινώσεις. Οι στενές επιχειρηματικές - εμπορικές σχέσεις που έχει αναπτύξει η Τουρκία με αυτές τις χώρες λειτουργούν «προστατευτικά» για την ίδια, καθώς διακυβεύονται σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην τουρκική επικράτεια.
Πολυεθνικοί κολοσσοί έχουν εγκαταστήσει τα εργοστάσια παραγωγής τους στην Τουρκία ή έχουν επενδύσει επιχειρηματικά σε αυτήν (π.χ. Mercedes, Ford, Opel, Toyota, Renault, Hyundai, Goodyear, Unilever, Pfizer, Citibank κτλ). Η οικονομία υπερισχύει της πολιτικής στην εποχή της παγκοσμιοποίησης…
Είναι επιτακτική ανάγκη για τους ιθύνοντες της ελληνικής οικονομικής, εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής να βολιδοσκοπήσουν υπεύθυνα τη στοχοθεσία και τις πραγματικές επιδιώξεις των Τούρκων, διατηρώντας επιφυλάξεις ως προς τις διαθέσεις και τους απώτερους σκοπούς τους.
Με αυτόν τον τρόπο θα συνδράμουν στην άμβλυνση των προβλημάτων που προκύπτουν από την αδιαλλαξία που εκφράζουν οι Τούρκοι στο ζήτημα της Κυπριακής ΑΟΖ και του Αιγαίου και στην επίτευξη ωφελειών για την Ελλάδα. Αρκεί να υπάρχει πολιτική οξυδέρκεια, τόλμη και αποφασιστικότητα.
* Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας του βιβλίου «Συσσώρευση Κεφαλαίου και Παγκοσμιοποίηση στην Τουρκία Διαχρονικά»