Οι ηγέτες του Ιράν ανακαλύπτουν ότι είναι μόνοι τους απέναντι στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, χωρίς το δίκτυο των συμμάχων που τους επέτρεπαν να προβάλλουν τη δύναμή τους στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία αντιμετωπίζει την πιο επικίνδυνη στιγμή των τελευταίων δεκαετιών μετά τον βομβαρδισμό των πυρηνικών της εγκαταστάσεων, η Ρωσία και η Κίνα παραμένουν αμέτοχες και προσφέρουν μόνο ρητορική υποστήριξη. Οι πολιτοφυλακές που το Ιράν έχει οπλίσει και χρηματοδοτήσει για χρόνια αρνούνται ή δεν είναι σε θέση να συμμετάσχουν στον αγώνα για την υποστήριξη του προστάτη τους.
Μετά από δεκαετίες εύθραυστης εκεχειρίας, ολόκληρη η γεωπολιτική τάξη της Μέσης Ανατολής αναδιαμορφώνεται. Η επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου ήταν μόνο η αρχή. Οδήγησε σε πολλαπλές συγκρούσεις και έθεσε σε δοκιμασία συμμαχίες δεκαετιών. Προσέφερε στον Τραμπ την ευκαιρία να κάνει αυτό που κανένας πρόεδρος πριν από αυτόν δεν είχε τολμήσει, ευθέως επιτιθέμενος στο Ιράν.
Από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε τις επιθέσεις εναντίον του Ιράν στις 13 Ιουνίου, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει μιλήσει για στόχους που υπερβαίνουν την εξουδετέρωση της πυρηνικής απειλής της Τεχεράνης, υπονοώντας ακόμη και αλλαγή καθεστώτος. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος ένα απομονωμένο Ιράν να γίνει πιο απρόβλεπτο, με τους κάποτε σταθερούς συμμάχους του να κρατούν αποστάσεις.
«Καθώς το Ιράν αντιμετωπίζει την πιο κρίσιμη στρατιωτική δοκιμασία των τελευταίων δεκαετιών, η περαιτέρω απτή βοήθεια από τη Μόσχα ή το Πεκίνο παραμένει απίθανη», ανέφεραν αναλυτές του Bloomberg Economics, μεταξύ των οποίων οι Άνταμ Φαράρ και Ντάινα Εσφαντιάρι. «Αν και τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα έχουν διμερείς στρατηγικές σχέσεις με την Τεχεράνη, καμία από τις δύο δεν είναι επίσημα στρατιωτικός σύμμαχος και καμία δεν είναι πιθανό να παράσχει σημαντική στρατιωτική ή οικονομική βοήθεια λόγω των δικών της περιορισμών και ευρύτερων στρατηγικών εκτιμήσεων.
Το Ιράν δε λαμβάνει καμία υποστήριξη ούτε από την ομάδα των BRICS, η οποία ισχυρίζεται ότι επιθυμεί μια νέα παγκόσμια τάξη που δε θα κυριαρχείται από τις δυτικές χώρες. Η οργάνωση — που ιδρύθηκε από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα και στην οποία προσχώρησε το Ιράν στις αρχές του 2024 — δεν έχει εκφράσει καμία άποψη για τις επιθέσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Το Ιράν υπέγραψε μια στρατηγική συμφωνία συνεργασίας με τη Ρωσία τον Ιανουάριο, η οποία αποτέλεσε ζωτική πηγή μαχητικών drones στις αρχές της εισβολής στην Ουκρανία.
Ωστόσο, Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει υποχρεώσεις αμοιβαίας άμυνας και ότι η Μόσχα δεν έχει καμία πρόθεση να προμηθεύσει όπλα στο Ιράν, ακόμη και αν, όπως λένε, η Τεχεράνη δεν έχει ζητήσει τίποτα.
Η Μόσχα κινδυνεύει να χάσει έναν άλλο σημαντικό σύμμαχο στη Μέση Ανατολή αν η κυβέρνηση της Τεχεράνης πέσει. Ωστόσο, ενώ το Κρεμλίνο καταδίκασε τις επιθέσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ, ο Πούτιν είναι απασχολημένος και πιεσμένος — στρατιωτικά και οικονομικά — από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Κίνα καταδίκασε «έντονα» τις αμερικανικές επιθέσεις ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, δεν προσφέρθηκε να βοηθήσει το Ιράν, το οποίο εξάγει το 90% περίπου του πετρελαίου του στην Κίνα.
Οι γείτονες του Ιράν στον Κόλπο κάλεσαν σε αυτοσυγκράτηση και προειδοποίησαν για τις ενδεχόμενες καταστροφικές συνέπειες για την περιοχή σε περίπτωση που το Ιράν ανταποδώσει τα χτυπήματα κατά αμερικανικών στόχων στη Μέση Ανατολή.
Οι ένοπλες ομάδες που ενεργούν ως πληρεξούσιοι του Ιράν είναι επίσης σχεδόν απούσες. Η Χεζμπολάχ στο Λίβανο, μέχρι τώρα το ισχυρότερο μέλος του «άξονα της αντίστασης» της Τεχεράνης, δέχτηκε σφοδρό χτύπημα από τις ισραηλινές δυνάμεις πέρυσι, όπως και η Χαμάς. Οι ισραηλινές επιθέσεις κατά του στρατού του Άσαντ στη Συρία, εν τω μεταξύ, συνέβαλαν στην κατάρρευση της κυβέρνησής του.
Οι Χούθι στην Υεμένη αποτελούν εξαίρεση και λίγες ώρες μετά τις αμερικανικές επιθέσεις κατά του Ιράν, εξέδωσαν νέες απειλές κατά αμερικανικών εμπορικών και πολεμικών πλοίων. Οι Ευρωπαίοι, εν τω μεταξύ, δεν έχουν μεγάλη επιρροή όσον αφορά τον Τραμπ, το Ισραήλ και την Τεχεράνη.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία διαδραμάτισαν ιστορικά σημαντικό ρόλο στη Μέση Ανατολή αφού αντιπροσώπευαν τις κυρίαρχες οικονομίες της Ευρώπης. Οι δύο πρώτες είχαν αποικές στην περιοχή και, η Γερμανία, δεδομένου του ναζιστικού της παρελθόντος, αποτέλεσε μια μεταπολεμική, ισχυρή, φιλοϊσραηλινή φωνή. Τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η Γαλλία, όμως, έπρεπε να διαχειριστούν μια εκλογική βάση που ήταν φιλοπαλαιστινιακή.
Η σημερινή κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ηγείται από το Εργατικό Κόμμα, του οποίου η κληρονομιά υπέστη ζημιά από την απόφαση του Τόνι Μπλερ να συμμετάσχει στην εισβολή του προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Ιράκ το 2003. Επομένως, για τον πρωθυπουργό Κίρ Σταρμερ δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτημα από την υποστήριξη οποιασδήποτε στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ.
Η Ευρώπη έχει προσφέρει στο παρελθόν παράπλευρους διαύλους επικοινωνίας με το Ιράν. Σε ένα κλίμα όπου η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δε συνεργάζονται για το Ιράν, είναι πιθανό να χαθούν ορισμένα πολύτιμα διπλωματικά μηνύματα. Αυτή είναι, εν τέλει, μια παρενέργεια της μονομερούς δράσης των ΗΠΑ και του δευτερεύοντος ρόλου της Ευρώπης, καθώς η κρίση στη Μέση Ανατολή βαθαίνει.