Το χειρότερο δυνατό βαθμό στη Τουρκία δίνει εμπιστευτική έκθεση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών στο σεβασμό θεμελιωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων. Η έκθεση, η οποία βρίσκεται στη διάθεση του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων, αναφέρει ότι «το τουρκικό σύνταγμα εγγυάται την ελευθερία του Τύπου, της έκφρασης και των συγκεντρώσεων. Στη πράξη ωστόσο τα δικαιώματα αυτά δεν γίνονται σεβαστά σε μεγάλο βαθμό». Επιπλέον το υπ. Εξωτερικών εκτιμά ότι τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης έχουν «σχεδόν ευθυγραμμιστεί πλήρως» με την κυβερνητική γραμμή.
Οι αξιολογήσεις του υπ. Εξωτερικών με τίτλο «Έκθεση για την κατάσταση αναφορικά με το άσυλο και τις απελάσεις» συντάσσονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα για τις σημαντικότερες χώρες προέλευσης προσφύγων και μεταναστών και λειτουργούν ως σημείο αναφοράς για αποφάσεις στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, αλλά και για δικαστικές ετυμηγορίες σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση στις χώρες προέλευσης. Η έκθεση έκτασης 31 σελίδων φέρει ημερομηνία 24 Αυγούστου και αποτυπώνει την κατάσταση στη Τουρκία τον Ιούνιο του 2020.
Ας σημειωθεί ότι σχεδόν 10.800 Τούρκοι ζήτησαν την περασμένη χρονιά άσυλο στην Γερμανία. Για περίπου το 50% οι γερμανικές αρχές έκριναν ότι χρίζουν προστασίας.
Διώκονται όσοι θεωρούνται οπαδοί του Γκιουλέν
Σύμφωνα με την έκθεση, όποιος θεωρείται από τις τουρκικές αρχές οπαδός του κινήματος Γκιουλέν θα πρέπει να υπολογίζει με δικαστική δίωξη. Αρκεί μια συνδρομή σε συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης, ένας λογαριασμός σε μια τράπεζα ή η χρήση μιας συγκεκριμένης εφαρμογής επικοινωνίας κινητού τηλεφώνου.
Η έκθεση του γερμανικού υπ. Εξωτερικών εκτιμά ότι η Τουρκία παρακολουθεί επικριτικές φωνές στο εξωτερικό. «Θεωρείται δεδομένο ότι τουρκικές αρχές παρακολουθούν στο εξωτερικό αντιπολιτευτικές φωνές, δίνοντας βάρος σε φερόμενους ως οπαδούς του Γκιουλέν ή του PKK, αλλά και διαφόρους συλλόγους».
Επιπλέον η έκθεση χαρακτηρίζει ως «δυσλειτουργική» την τουρκική δικαιοσύνη και θεωρεί ότι εν μέρει οι αποφάσεις της επηρεάζονται από την πολιτική. «Εκτός αυτού ορισμένοι δικαστές τέθηκαν σε διαθεσιμότητα ή μετατέθηκαν δυσμενώς μετά από αμφιλεγόμενες αποφάσεις, ενώ οι διάδοχοί τους αποφάσισαν στις ίδιες υποθέσεις με πολιτικά οπορτουνιστικά κριτήρια».
Καλύτερα τα πάει η Τουρκία στην αντιμετώπιση προσφύγων
Πιο επιεικής είναι η αξιολόγηση της Τουρκίας ως προς την αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών στη χώρα. Σημειώνει ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες η Τουρκία φιλοξενεί σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο τους περισσότερους πρόσφυγες (σχεδόν 4 εκατομμύρια, από τους οποίους 3,6 εκ. Σύροι) και είναι ένας δύσκολος, αλλά σημαντικός εταίρος της ΕΕ στην προσφυγική πολιτική. Το γερμανικό υπ. Εξωτερικών εκτιμά στην έκθεσή του ότι «οι τουρκικές αρχές έχουν δυσκολίες να ανταποκριθούν σε αιτήσεις ασύλου ατόμων που δεν προέρχονται από τη Συρία. Καταγεγραμμένοι πρόσφυγες έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και, θεωρητικά, μπορούν να εργαστούν. Στη πράξη ωστόσο οι περισσότεροι πρόσφυγες στην Τουρκία εργάζονται παράνομα».
Το γερμανικό υπ. Εξωτερικών παραπέμπει σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες επιρρίπτουν στην Τουρκία κακοποίηση προσφύγων και υπογραφές «οικειοθελούς» επιστροφής στις χώρες προέλευσης που αποσπώνται με τη βία. Η έκθεση αναφέρει ωστόσο ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται συστηματικά με αυτό το τρόπο».
Η οργάνωση υπέρ των προσφύγων Pro Asyl έχει ωστόσο διαφορετική άποψη. O επικεφαλής της γερμανικής οργάνωσης Γκίντερ Μπούρκχαρντ δηλώνει ότι «η Τουρκία είναι στην ουσία ένα "μαύρο κουτί" σε ό,τι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης όσων αναζητούν προστασία». Εκτιμά επίσης ότι οι οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκονται συνεχώς υπό πίεση από τις αρχές και αντιμετωπίζουν για το λόγο αυτό δυσκολίες στις δραστηριότητές τους. «Η Τουρκία δεν είναι κράτος δικαίου. Το δεδομένο αυτό πλήττει και τους πρόσφυγες», καταλήγει ο επικεφαλής της Pro Asyl.