Τις προϋποθέσεις για την αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς και τον υπολογισμό για την εξαγορά ενσήμων, περιλαμβάνουν αναλυτικές εγκύκλιοι του ΕΦΚΑ.
Με τις σχετικές εγκυκλίους 29 & 31/2017 του e-ΕΦΚΑ, δόθηκαν οδηγίες για τους αναγνωριζόμενους χρόνους ασφάλισης με εξαγορά, από 1.1.2017, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 34 του ν. 4387/16 και, ειδικότερα, το πεδίο εφαρμογής και τον τρόπο υπολογισμού του ποσού εισφοράς εξαγοράς για μισθωτούς και μη μισθωτούς ασφαλισμένους.
Υπενθυμίζεται ότι, από 1.1.2020, αποσυνδέθηκε ο υπολογισμός των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοτελώς απασχολούμενων και των αγροτών από το δηλωθέν εισόδημα και εισήχθη νέο σύστημα ασφαλιστικών κατηγοριών.
Με τις διατάξεις του άρθρου 30 του ν. 4670/2020 αντικαταστάθηκε η διάταξη του άρθρου 34 του ν. 4387/2016 και ορίστηκε ο τρόπος υπολογισμού της εισφοράς εξαγοράς αναγνωριζόμενων χρόνων για μη μισθωτούς ασφαλισμένους, από 1.1.2020, σε συνάρτηση με την επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία, κατά το έτος υποβολής αίτησης αναγνώρισης.
Εν αναμονή της έκδοσης οδηγιών και προκειμένου να διεκπεραιώνονται αιτήματα αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης από 1.1.2020, που συνδέονται με συνταξιοδοτικά αιτήματα, παρασχέθηκαν διευκρινίσεις με το σχετικό Γενικό Έγγραφο 116603/Σ.37607/2.4.2021 του e- ΕΦΚΑ.
Αναλυτικά, στην νέα εγκύκλιο αναφέρονται τα εξής:
Με τη διάταξη του άρθρου 30 ν. 4670/2020 προβλέπεται ότι «Σε περίπτωση ασφαλισμένου ελεύθερου επαγγελματία, αυτοαπασχολούμενου ή ενός από τα πρόσωπα που υπάγονται στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλεται η προβλεπόμενη από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 39 και της παρ. 1 του άρθρου 40 ασφαλιστική εισφορά, την οποία έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης».
Υπολογισμός μηνιαίας εισφοράς αναγνωριζόμενων χρόνων
Για την ενιαία αντιμετώπιση των ασφαλιστικών περιπτώσεων από τις Περιφερειακές Υπηρεσίες διευκρινίζονται ειδικότερα τα εξής:
Α. Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι
Μοναδική ή πολλαπλή Μη Μισθωτή Απασχόληση
Η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, υπολογίζεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Παράδειγμα: Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος π. ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση τριών (3) ετών ασφάλισης λόγω σπουδών. Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε:
3 έτη x 12 μήνες x 236€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 3η ακ = 8.496€. Επισημαίνεται ειδικότερα ότι:
– Η αναγνώριση δε μπορεί να γίνει σε ασφαλιστική κατηγορία μικρότερη της πρώτης (1ης). Ως εκ τούτου, νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι (έως πέντε έτη ασφάλισης) της παρ. 3 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, που κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης χρόνου με εξαγορά έχουν ενταχθεί στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία, θα πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να υπολογιστεί η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, με κατώτερη την 1η ασφαλιστική κατηγορία.
Μητέρες ασφαλισμένες
Η μηνιαία εισφορά εξαγοράς υπολογίζεται εις ολόκληρον μη εφαρμοζομένων, στη περίπτωση αναγνώρισης χρόνου, των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 141 του ν. 3655/2008, που προβλέπουν την καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών κύριας σύνταξης λόγω μητρότητας.
Παράδειγμα: Ελεύθερη επαγγελματίας, ασφαλισμένη π. ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία και καταβάλλει μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω μητρότητας που αντιστοιχεί στο μηνιαίο ποσό των 77.50€ ΚΣ (155€x50%), υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση δύο (2) ετών χρόνου ασφάλισης λόγω σπουδών. Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε: 2 έτη x 12 μήνες x 155€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 1η ακ = 3.720€. Προαιρετική ασφάλιση
Ασφαλισμένοι που κατά τον χρόνο υποβολής αιτήματος αναγνώρισης τελούν σε καθεστώς προαιρετικής ασφάλισης καταβάλλουν, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα, την εισφορά κλάδου σύνταξης της ασφαλιστικής κατηγορίας (άρθρα 35 και 36 ν. 4670/2020) που έχουν ενταχθεί, ως ανωτέρω.
Διακοπή ασφάλισης
Αιτούντες αναγνώριση χρόνου, που κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης χρόνου έχουν διακόψει την ασφάλιση αντιμετωπίζονται, κατά περίπτωση, ως εξής:
– Εάν κατά το έτος υποβολής του αιτήματος αναγνώρισης είχαν ενεργή ασφάλιση και άρα είχαν επιλέξει ασφαλιστική κατηγορία, η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί της ασφαλιστικής κατηγορίας της επιλογής τους.
Παράδειγμα: Πολιτικός μηχανικός, ασφαλισμένος π. ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία, διακόπτει την ασφάλιση τον 9.2020 και υποβάλλει τον Νοέμβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών ενός (1) έτους.
Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε:
1 έτος x 12 μήνες x 155€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 1η ακ = 1.860€.
– Εάν κατά το έτος υποβολής του αιτήματος δεν είχε προηγηθεί ασφάλιση, επιλέγουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να υπολογιστεί η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, με ελάχιστη την εισφορά που αντιστοιχεί στην 1η ασφαλιστική κατηγορία.
Παράδειγμα: Γιατρός, ασφαλισμένος π. ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ, που έχει διακόψει την υποχρεωτική ασφάλιση τον 3.2018, υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου τέκνων δύο (2) ετών.
Ο εν λόγω ασφαλισμένος θα πρέπει να επιλέξει από τις ασφαλιστικές κατηγορίες των αυτοαπασχολούμενων, με ελάχιστη την 1η ακ και εν συνεχεία θα υπολογιστεί το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς Κλάδου Σύνταξης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα.
Πολλαπλές αναγνωρίσεις
Εφόσον, κατά το ίδιο έτος, έχουν υποβληθεί περισσότερες από μία αιτήσεις αναγνώρισης χρόνου με εξαγορά, η μηνιαία εισφορά εξαγοράς θα πρέπει να υπολογισθεί στην ίδια ασφαλιστική κατηγορία και ειδικότερα, στην ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί κατά την πρώτη χρονικά υποβληθείσα αίτηση
Παράλληλη ασφάλιση
Για τον υπολογισμό της εισφοράς εξαγοράς στις περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης (μισθωτής και μη μισθωτής) και υπαγωγής στις διατάξεις της παρ. 9 άρθρο 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες.
Β. Μισθωτοί ασφαλισμένοι
Για τον υπολογισμό της εισφοράς εξαγοράς αναγνωριζόμενων χρόνων μισθωτών ασφαλισμένων δεν έχουν επέλθει τροποποιήσεις και εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 34 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, είτε πρόκειται για απασχόληση σε έναν εργοδότη, είτε πρόκειται για πολλαπλή απασχόληση, για τις οποίες έχουν δοθεί οδηγίες με την υπ’ αριθμ. 29/2017 εγκύκλιο του e-ΕΦΚΑ.
Οι κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή για αιτήσεις αναγνώρισης χρόνου υποβληθείσες από 1.1.2020. Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί έως 31.12.2019 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις.