Μπορεί να πέρασαν 11 χρόνια από τότε που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε στην τελευταία αύξηση των επιτοκίων, ωστόσο σήμερα αύξησε τα επιτόκια όπως είχε προαναγγείλει προχωρώντας σε μια γενναία αύξηση κατά 50 μονάδες βάσης. Παράλληλα η ΕΚΤ ανακοίνωσε και το νέο εργαλείο κατά του κατακερματισμού των αγορών, το Μέσο για την Προστασία της Μετάδοσης (Transmission Protection Instrument, TPI), μέσω του οποίου θα επεμβαίνει στην αγορά ομολόγων, αγοράζοντας τίτλους όταν υπάρχουν στρεβλώσεις.
Το μεγάλο ερώτημα που πλανιόταν πριν από τη σημερινή συνεδρίαση ήταν εάν η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης θα έκανε το μεγάλο βήμα και θα απέκλινε από τη μέχρι τώρα κατευθυντήρια γραμμή της αυξάνοντας τα επιτόκια κατά 50 και όχι κατά 25 μονάδες βάσης, όπως είχε αφήσει να εννοηθεί.
Με την απόφαση αυτή η ΕΚΤ φέρνει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο 0%, για πρώτη φορά μετά 2013, μια κίνηση που σηματοδοτεί το τέλος των αρνητικών επιτοκίων για την Ευρωζώνη. Παράλληλα το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης διαμορφώνεται στο 0,50% και αυτό της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,75%.
Παρότι η πολυαναμενόμενη επιτοκιακή αύξηση φέρνει την ΕΚΤ πιο κοντά στις περισσότερες από 80 κεντρικές τράπεζες του πλανήτη που έχουν ήδη προχωρήσει σε πιο αυστηρή νομισματική πολιτική και πάλι υστερεί κατά πολύ απο την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία άρχισε τις δικές της αυξήσεις τον Μάρτιο και επέλεξε να κάνει ένα μεγάλο βήμα με αύξηση 75 μονάδων βάσης τον Ιούνιο, φέρνοντας το βασικό της επιτόκιο στο 1,75%.
Με τα νέα δεδομένα και αν ισχύσουν οι εξαγγελίες του Ιουνίου για μεγάλου εύρους επιτοκιακή αύξηση τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, τότε το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ ενδεχομένως να διαμορφωθεί στο 1% (η ακόμη και στο 1,25% σε περίπτωση που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ακολουθήσουν τους ομολόγους τους της Fed).
«Το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι είναι ενδεδειγμένο να κάνει ένα μεγαλύτερο πρώτο βήμα στην πορεία των επιτοκίων του. Η απόφαση αυτή βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγηση που διενέργησε το δ. σ. Συμβούλιο όσον αφορά τους κινδύνους του πληθωρισμού και την ενισχυμένη στήριξη που παρέχει το TPI για την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίωνθα εξακολουθήσει να βασίζεται στα στοιχεία και θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Το νέο εργαλείο
Με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων να έχουν αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα και τις υπερχρεωμένες χώρες να υποφέρουν από την αύξηση του κόστους δανεισμού, η ΕΚΤ δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια και προχώρησε άμεσα στη δημιουργία ενός νέου εργαλείου.
Η ΕΚΤ θα προχωράει σε αγορές ομολόγων όποτε κρίνει ότι είναι αναγκαίο και πάντα βάσει των συνθηκών. Σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, το ΑΡΡ και το ΡΕΡΡ, η διαφορά είναι ότι το καινούργιο πρόγραμμα θα είναι πιο ευέλικτο, από τη στιγμή που το μέγεθος των αγορών θα καθορίζεται από το πώς διαμορφώνονται οι συνθήκες.
Με αυτό τον τρόπο η κεντρική τράπεζα θα επιδιώξει να συγκρατήσει την άνοδο των αποδόσεων και τη διεύρυνση των spreads.
«Σε κάθε περίπτωση, η ευελιξία όσον αφορά τις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) καθώς φθάνουν στη λήξη τους εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία», καταλήγει η ανακοίνωση.