Την 1η Οκτωβρίου, μια νέα εποχή για τον ενεργειακό χάρτη της ΝΑ Ευρώπης ανατέλλει, με την έναρξη της ροής φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία και από εκεί (αργότερα) στην υπόλοιπη Βαλκανική έως και την Ουκρανία, μέσω του ελληυνοβουλγαρικού διασυνδετήριου αγωγού IGB.
Σε πανηγυρική τελετή στη Σόφια θα «υποδεχθούν» τις πρώτες ποσότητες αερίου, προερχόμενου από το νότο, ηγέτες της Βαλκανικής αλλά και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο Βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ραντεφ έχει προσκαλέσει τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος θα μεταβεί συνοδευόμενος από τον υπουργό Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, τους προέδρους της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας Αλεξάντερ Βούτσιτς και Στέβο Πεντάροφσκι, τον πρωθυπουργό της Ρουμανίας Νικόλαε Τσιούκα και τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ.
Καθώς πλησιάζει ένας δύσκολος ενεργειακά χειμώνας, η Βουλγαρία ενισχύει τις «δεξαμενές» της με αζέρικο φυσικό αέριο που θα καταφθάνει από την Ελλάδα. Ο αγωγός IGB, μήκους 182 χιλιόμετρων, ξεκινάει από την Κομοτηνή και εισέρχεται στο βουλγαρικό δίκτυο στην πόλη Στάρα Ζαγόρα. Σε πρώτη φάση θα μεταφέρει ετησίως 3 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου, αλλά η συνολική δυναμικότητα μεταφοράς θα είναι 5 δισ. κυβικά μέτρα.
Η εμπορική λειτουργία του εγκαινιάζεται μεν με ροή αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, που θα «πέφτει» στον IGB, στη διασταύρωσή του με τον διερχόμενο ΤΑΡ στην Κομοτηνή, για να συνεχίσει το «ταξίδι» προς τη Βουλγαρία και από εκεί, μέσω άλλων διασυνδετήριων αγωγών, στη Σερβία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία-αργότερα, ίσως και παραπάνω.
Ωστόσο, από τα τέλη του 2023, στον ελληνοβουλγαρικό «σωλήνα» θα πέφτουν και σημαντικές ποσότητες από το υγροποιημένο LNG της Αλεξανδρούπολης, όπου θα φτάνει σε παγοκολώνες με δεξαμενόπλοια και θα επαναεριοποιείται στις υπό κατασκευή πλωτές εγκαταστάσεις FSRU.
Από τη θαλάσσια εξέδρα, με ποντισμένους αγωγούς θα διοχετεύεται στον ΤΑΡ στη στεριά και λίγο παρακάτω, στο ύψος της Κομοτηνής, μέσω του IGB θα φεύγει για τις αγορές της ΝΑ Ευρώπης.
Τον περασμένο Μάιο, στην Αλεξανδρούπολη συναντήθηκαν στα εγκαίνια της έναρξης κατασκευής του FSRU οι ηγέτες των άμεσα ενδιαφερόμενων χωρών της Βαλκανικής και εκεί ανακοινώθηκε η δέσμευση του κατασκευαστικού ομίλου ότι το έργο θα έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του άλλου χρόνου, ενώ εξαγγέλθηκε και σχέδιο κατασκευής και δεύτερης εξέδρας επαναεριοποίησης LNG δυτικά της Αλεξανδρούπολης.
Γίνεται σαφές, κατόπιν όλων αυτών, ότι η Ελλάδα καθίσταται πύλη εισόδου ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, την οποία ταυτόχρονα βοηθάει στην επιχείρηση απεξάρτησής της από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές.
Οι χώρες της Βαλκανικής, έως τώρα, εξαρτώνται τα μέγιστα από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, με τη Βουλγαρία να καλύπτει το 90% των αναγκών της από την Ρωσία. Μάλιστα, η Μόσχα, λόγω της στάσης της Σόφιας στο Ουκρανικό, διέκοψε ήδη την παροχή φυσικού αερίου. Με την έναρξη της λειτουργίας του IGB, όμως, το ενεργειακό τοπίο αλλάζει και το ρωσικό μονοπώλιο «σπάει», με πρώτο βήμα τη λειτουργία του ελληνοβουλγαρικού άξονα. Ένας άλλος αγωγός που θα «δέσει» ακόμα πιο γερά την Ελλάδα με τα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα, έχει συμφωνηθεί να γίνει στον άξονα Θεσσαλονίκη - Σκόπια, για να μεταφέρει αέριο προς τη Βόρεια Μακεδονία και από εκεί βορειότερα στη Σερβία, το Κόσοβο, κ.λπ.
Κατά τους αναλυτές, με τους ενεργειακούς αγωγούς αλλά και τους οδικούς άξονες, χερσαίους και θαλάσσιους (λιμάνια), αναβαθμίζεται γενικότερα η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.