Έως το τέλος του 2025 πρόκειται να παρουσιαστεί η νέα Στρατηγική της ΕΕ για τα Λιμάνια (EU Port Strategy), η πρώτη μετά το 2013, όπως γνωστοποίησε , από τη Θεσσαλονίκη, ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, κατά την ομιλία του στο 21ο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO).
Ο κ. Τζιτζικώστας επισήμανε ακόμα ότι την τελευταία δεκαετία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδότησε περισσότερα από 280 έργα, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, τα οποία βελτίωσαν 150 λιμάνια της Ευρώπης. Πρόσθεσε ότι τα ευρωπαϊκά λιμάνια πρέπει να εξετάσουν εκ νέου τον παράγοντα της ασφάλειας, τόσο φυσικής όσο και ψηφιακής, αλλά και να «κοιτάξουν» πιο προσεκτικά «κάθε ξένη παρουσία».
Τι περιλαμβάνει η νέα Στρατηγική για τα Λιμάνια
Αναλύοντας περαιτέρω τη νέα Στρατηγική για τα λιμάνια, ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού επισήμανε ότι αυτή θα συνδέσει την ανταγωνιστικότητα με την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα, θα θέσει επί τάπητος ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας, αλλά και με την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και δεξιοτήτων, θα αντιμετωπίσει θέματα σχετικά με την εφοδιαστική αλυσίδα, την οικονομική ανεξαρτησία και το δυναμικό ψηφιοποίησης και καινοτομίας, ενώ θα επιδιώξει την αξιοποίηση των ευκαιριών που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση, ιδίως σε ό,τι αφορά τον ρόλο των λιμένων ως κόμβων για την παραγωγή και εισαγωγή καθαρής ενέργειας.
Ο τελευταίος στόχος αντανακλάται και στο Επενδυτικό Πλάνο Βιώσιμων Μεταφορών, που τώρα αναπτύσσεται, το οποίο θα στηρίξει τη μετάβαση προς ανανεώσιμα καύσιμα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τη δημιουργία σχετικών υποδομών, με έμφαση στους τομείς της ναυτιλίας και των αερομεταφορών.
Μετατρέποντας τις πραγματικότητες σε ευκαιρίες
«Τα λιμάνια μας είναι ήδη κόμβοι ενέργειας, αλλά έχουν επίσης κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσουν στο πεδίο των εναλλακτικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην εισαγωγή, παραγωγή και στήριξη της ενεργειακής παραγωγής, ιδίως στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών. Με αυτόν τον τρόπο θα ενισχύσουν τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και θα συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ θα γίνουν και πιο ανταγωνιστικά. Βλέπω ακόμα ευκαιρίες σε άλλους τομείς, από τις ψηφιακές εφαρμογές για τη στήριξη της βέλτιστης και ασφαλούς λειτουργίας των λιμανιών μέχρι την παραγωγή, στην ΕΕ, λιμενικού εξοπλισμού, την επισκευή και ναυπήγηση πλοίων», τόνισε και πρόσθεσε ότι η νέα Στρατηγική της ΕΕ για τα λιμάνια θα λάβει υπόψη όλες αυτές τις νέες πραγματικότητες, με στόχο να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες.
«Σε συνέχεια της τελευταίας Στρατηγικής της ΕΕ για τα λιμάνια, το 2013, η αγορά των λιμενικών υπηρεσιών ρυθμίστηκε, οι κανόνες κρατικής στήριξης υποστήριξαν τις επενδύσεις, μαζί με χρηματοδοτήσεις από το "Connecting Europe Facility", το Ταμείο Συνοχής και τα περιφερειακά ταμεία. Κάναμε τεράστια πρόοδο στην απανθρακοποίηση και έχουμε δεσμευτικούς στόχους για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στα πλοία στο λιμάνι. Ωστόσο, ο κόσμος δεν μένει ακίνητος -ούτε εμείς μπορούμε να μείνουμε ακίνητοι. Οπότε, προχωράμε μπροστά, αναπτύσσοντας τη νέα Στρατηγική για τα Λιμάνια», είπε και εξήγησε ότι η νέα στρατηγική θα ενσωματώσει στοιχεία όπως η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Λιμένων κατά του οργανωμένου εγκλήματος και της διακίνησης ναρκωτικών και θα διασυνδέσει πρωτοβουλίες, όπως η Βιομηχανική Ναυτιλιακή Στρατηγική, η Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία, η Συνθήκη για τους Ωκεανούς και η Εσωτερική Στρατηγική Ασφαλείας, ενώ θα δοθεί έμφαση στην πλήρη ενσωμάτωση των λιμένων της ΕΕ στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο.
Η ανθεκτικότητα δοκιμάζεται
«Στηρίζουμε τα λιμάνια γιατί βασιζόμαστε στη ναυτιλία και είναι τα λιμάνια που κάνουν τη ναυτιλία εφικτή. Κι είμαστε τυχεροί που και τα δύο -ναυτιλία και λιμάνια- αποδείχτηκαν ανθεκτικά. Σκεφτείτε την εποχή της COVID-19, όταν τα λιμάνια συνέχισαν να λειτουργούν, κρατώντας την οικονομία μας σε κίνηση (...) Σήμερα όμως, η ανθεκτικότητά τους δοκιμάζεται. Η γεωπολιτική, μαζί με τεχνικές και επιχειρησιακές πολυπλοκότητες, έχουν δημιουργήσει πραγματικές προκλήσεις. Δεν γνωρίζουμε ακόμα ακριβώς πώς η αμερικανική θέση σε ό,τι αφορά το διεθνές εμπόριο θα επηρεάσει τις παγκόσμιες εμπορικές ροές. Αλλά γνωρίζουμε ότι (τα πράγματα) θα αλλάξουν» σημείωσε ο κ. Τζιτζικώστας.
Συμπλήρωσε ότι η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα εξακολουθεί να έχει αντίκτυπο στις εμπορικές ροές, ιδίως στα μεσογειακά λιμάνια, την ίδια στιγμή που οι εκτός ΕΕ λιμένες επιταχύνουν την ανταγωνιστικότητά τους. Παρόλα αυτά, η ναυτιλία και τα λιμάνια στην ΕΕ παραμένουν ισχυρά: στην ΕΕ, τα πλοία μεταφέρουν 3,4 δισεκατομμύρια τόνους αγαθών, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και περίπου 400 εκατ. επιβάτες ετησίως, ενώ πραγματοποιούν 2,2 εκατ. αφίξεις. Όλα αυτά «μεταφράζονται» σε προστιθέμενη αξία 29,5 δισ. ευρώ, περίπου 400.000 άμεσες θέσεις εργασίας και πολύ περισσότερες έμμεσες.
«Από την ίδια τη φύση τους, τα λιμάνια είναι σημεία εισόδου και εξόδου προς το δίκτυο μεταφορών μας, τις εφοδιαστικές αλυσίδες μας και το παγκόσμιο εμπόριο. Μέσω αυτών διακινείται περίπου το 75% του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ, κάτι που τους δίνει ρόλο-κλειδί στην ενιαία αγορά και τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών (ΤΕΝ-Τ)» επισήμανε και πρόσθεσε ότι κατά τη διάρκεια του 2024 η ΕΕ εισήγαγε μια νέα διάσταση σε αυτό το δίκτυο: τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ναυτιλίας (European Maritime Space)._