Η ασφάλεια σε κάθε χώρο εργασίας και επιχείρησης αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Το πιστοποιητικό πυρασφάλειας δεν είναι μια απλή τυπική διαδικασία, αλλά ένας θεσμός που κατοχυρώνει ότι ένας χώρος είναι εξοπλισμένος και οργανωμένος ώστε να προλαμβάνει και να αντιμετωπίζει κινδύνους πυρκαγιάς.
Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη*
Ωστόσο, η διαδικασία έκδοσης του πιστοποιητικού πυρασφάλειας στην Ελλάδα παραμένει χρονοβόρα και συχνά γραφειοκρατική, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στις επιχειρήσεις.
Σήμερα, ο χρόνος που απαιτείται για την έκδοση ενός πιστοποιητικού πυρασφάλειας κυμαίνεται συνήθως από δύο μήνες έως και έξι μήνες, ανάλογα με το είδος της επιχείρησης και τον φόρτο εργασίας των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης.
Για έναν επιχειρηματία που προσπαθεί να ανοίξει μια νέα επιχείρηση, να ξεκινήσει μια βιοτεχνία ή να επεκτείνει τη δραστηριότητά του, αυτή η καθυστέρηση μπορεί να αποβεί καταστροφική. Το κεφάλαιο μένει δεσμευμένο, τα ενοίκια τρέχουν, οι εργαζόμενοι αναμένουν να εργαστούν και η αγορά χάνει πολύτιμο χρόνο.
Δυστυχώς πολλές φορές πηγαινοέρχονται παρατηρήσεις μέσω της υφιστάμενης πλατφόρμας που είναι επουσιώδης σημασίας και φρενάρουν την όλη διαδικασία, ειδικά αν η αίτηση για έκδοση πιστοποιητικού πυρασφάλειας υποβληθεί εντός της αντιπυρικής περιόδου, τότε οι έξι μήνες θεωρείται συνηθισμένος χρόνος ελέγχου της μελέτης και έκδοσης πιστοποιητικού.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι και ζήτημα αξιοπιστίας της χώρας στο επενδυτικό περιβάλλον. Όταν οι διαδικασίες αδειοδότησης είναι αργές και περίπλοκες, αποθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα, ειδικά από νέους ανθρώπους που θέλουν να ξεκινήσουν κάτι δικό τους.
Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η έκδοση τέτοιων πιστοποιητικών γίνεται σε λίγες ημέρες, με ψηφιακές διαδικασίες και με ευθύνη των μηχανικών, υπό την εποπτεία του κράτους.
Ένα επιτυχημένο ελληνικό παράδειγμα αποτελεί το σύστημα των ενεργειακών πιστοποιητικών. Εκεί, οι ενεργειακοί επιθεωρητές, δηλαδή πιστοποιημένοι μηχανικοί, αναλαμβάνουν την ευθύνη για την έκδοση του πιστοποιητικού, μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Το κράτος διατηρεί τον εποπτικό ρόλο με δειγματοληπτικούς ελέγχους, χωρίς να μπλοκάρει τη διαδικασία. Η ίδια λογική μπορεί και πρέπει να εφαρμοστεί και στα πιστοποιητικά πυρασφάλειας.
Η πρόταση είναι σαφής: να θεσμοθετηθεί ένα Σώμα Πυρομηχανικών, δηλαδή μηχανικών που θα πιστοποιηθούν μέσω εξειδικευμένων σεμιναρίων και εξετάσεων. Οι πυρομηχανικοί θα έχουν την ευθύνη να εκπονούν μελέτες πυροπροστασίας και να εκδίδουν τα πιστοποιητικά πυρασφάλειας ηλεκτρονικά, με την υπογραφή τους και την υπεύθυνη δήλωση που θα καταχωρείται σε ψηφιακή πλατφόρμα. Με αυτόν τον τρόπο, το πιστοποιητικό θα εκδίδεται άμεσα, χωρίς καθυστερήσεις.
Η Πυροσβεστική Υπηρεσία δεν θα παραμερίζεται. Αντίθετα, θα αποκτά έναν πιο στοχευμένο ρόλο: θα διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους για να διασφαλίζει την εγκυρότητα των μελετών και την τήρηση των κανονισμών.
Έτσι, η Υπηρεσία θα απελευθερωθεί από τον όγκο των αιτήσεων και θα μπορεί να εστιάσει στην ουσιαστική αποστολή της, που είναι η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών από τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Φυσικά, κάθε νέα ρύθμιση πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές δικλίδες ασφαλείας. Οι μηχανικοί που θα ενταχθούν στο Σώμα Πυρομηχανικών θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυστηρή εκπαίδευση και πιστοποίηση.
Σε περίπτωση παρατυπιών ή ελλιπών μελετών, θα πρέπει να προβλέπονται σοβαρές κυρώσεις, ακόμη και διαγραφή από το μητρώο. Μόνο έτσι θα καλλιεργηθεί μια κουλτούρα ευθύνης και επαγγελματισμού.
Η χώρα μας χρειάζεται άμεσα τέτοιες τομές. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ψηφιακό κράτος και για επιτάχυνση των επενδύσεων, ενώ εξακολουθούμε να καθυστερούμε για μήνες σε μια διαδικασία που θα μπορούσε να γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού. Ούτε είναι λογικό οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες να καταναλώνουν πολύτιμο προσωπικό σε διοικητικές διαδικασίες, όταν θα έπρεπε να το διαθέτουν σε δράσεις πρόληψης, ελέγχου και εκπαίδευσης του κοινού.
Η Πολιτεία έχει χρέος να εμπιστευθεί το επιστημονικό δυναμικό της χώρας και να το αξιοποιήσει προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας. Αν πραγματικά θέλουμε μια Ελλάδα που θα στηρίζει την επιχειρηματικότητα, θα προσελκύει επενδύσεις και θα σέβεται τον χρόνο των πολιτών της, τότε η μεταρρύθμιση στην έκδοση των πιστοποιητικών πυρασφάλειας πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.
Είναι μια αλλαγή απλή, εφαρμόσιμη και απολύτως λογική. Μια αλλαγή που μπορεί να μας φέρει πιο κοντά σε μια σύγχρονη, αποτελεσματική και ασφαλή δημόσια διοίκηση.
* Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός και Τεχνικός Ασφαλείας