Ζεστός, βαρύς ρουχισμός και γάντια. Τα μέλη επιστημονικής ομάδας στο αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας στον Αρκτικό ωκεανό είχαν προετοιμαστεί καλά για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καιρικές συνθήκες πριν μελετήσουν τη χιονόπτωση στην περιοχή. Αυτό που συνάντησαν, όμως, τους εξέπληξε: Βροχή, λουλούδια και λίμνες, οι οποίες δημιουργήθηκαν από την τήξη των πάγων. Το τοπίο τούνδρας που βρέθηκε μπροστά τους είναι μία ακόμα επίπτωση της κλιματικής αλλαγής και δη της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η οποία πλέον είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού στην Αρκτική.
Αναλυτικότερα, διεθνής ερευνητική αποστολή με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Κουίν Μέρι του Λονδίνου, τον Φεβρουάριο του 2025, διαπίστωσε ότι στο Σβάλμπαρντ οι θερμοκρασίες αυξάνονται κατά 6-7 φορές ταχύτερα από τον μέσο όρο, επομένως σύντομα ο αρκτικός χειμώνας όπως είναι γνωστός μπορεί να μην υπάρχει.
Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, το λιωμένο χιόνι κι η βλάστηση δεν ήταν αυτό που περίμεναν οι επιστήμονες, οι οποίοι με έκθεσή τους στο Nature Communications αποκαλύπτουν τη νέα πραγματικότητα στην Αρκτική.
Σύμφωνα με τη μελέτη, «η Αρκτική βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου υπερθέρμανση. Τον Φεβρουάριο του 2025, εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες αέρα και βροχοπτώσεις πάνω από το Σβάλμπαρντ προκάλεσαν εκτεταμένη τήξη χιονιού και συγκέντρωση νερού από την τήξη των πάγων. Τα ολοένα και συχνότερα χειμερινά φαινόμενα τήξης των πάγων αναδιαμορφώνουν τα αρκτικά τοπία, σηματοδοτώντας μια δραματική μετατόπιση προς μια νέα Αρκτική».
Ο επικεφαλής της έρευνας, Τζέιμς Μπράντλεϊ, λέκτορας Περιβαλλοντικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κουίν Μέρι, χαρακτήρισε «σοκαριστικό» και «σουρεαλιστικό» το ότι βρέθηκε σε σημεία όπου είχαν σχηματιστεί λίμνες, ή είχαν αναπτυχθεί φυτά εκεί όπου θα έπρεπε να δεσπόζει το λευκό του χιονιού.
Μάλιστα, εξήγησε ότι «το πυκνό στρώμα χιονιού που κάλυπτε το τοπίο εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες μέρες», με τον ίδιο και τους συνεργάτες του να πετούν από πάνω τους τα χοντρά γάντια και τα βαριά ρούχα και να εργάζονται με γυμνά χέρια. Εξάλλου, όπως είπε «ο εξοπλισμός που είχα, έμοιαζε με απομεινάρια από άλλο κλίμα».
Όπως προκύπτει από τη μελέτη, η θερμοκρασία πάνω από 0 βαθμούς Κελσίου τους χειμερινούς μήνες αποτελεί πλέον τη νέα κανονικότητα ενός καινούριου κλιματικού συστήματος, με την Λόρα Μόλαρες Μονκάγιο, διδακτορική φοιτήτρια στο βρετανικό πανεπιστήμιο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, να αναφέρει μόνο μία ημέρα χιονόπτωσης σε μία περίοδο δύο εβδομάδων.
Η τήξη των πάγων το χειμώνα, μεταμορφώνει ριζικά το τοπίο, αλλάζουν οι συνθήκες του οικοσυστήματος και επηρεάζονται οι ερευνητικές προσπάθειες.
Παράλληλα, οι μικροβιακοί κύκλοι του άνθρακα μεταβάλλονται, με πιθανή απελευθέρωση αερίων του θερμοκηπίου, απειλείται η αρκτική πανίδα και η βλάστηση που παρατηρείται σε σημεία όπου θα έπρεπε να υπάρχει πάγος και χιόνι αλλάζει την Αρκτική, όπου ο χειμώνας μετατρέπεται σε πρώιμη άνοιξη.