Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου αντιμετωπίζουν ήδη υψηλό κίνδυνο ξηρασίας, ο οποίος αναπόφευκτα θα αυξηθεί στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής, δείχνει ο νέος Άτλαντας Κινδύνου Λειψυδρίας που παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Άτλαντας είναι ένα από τα δύο νέα εργαλεία που προσφέρει η Κομισιόν για τη διαχείριση του κινδύνου σε τοπικό επίπεδο, μαζί με την Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων για τις Επιπτώσεις της Ξηρασίας, όπου συγκεντρώνονται δεδομένα για την περίοδο 1977-2022.
Ο Άτλαντας βασίζεται σε αλγορίθμους μηχανικής μάθησης για να εκτιμήσει τις επιπτώσεις της ξηρασίας σε επιμέρους τομείς, όπως η γεωργία και η ενέργεια, τόσο στις σημερινές συνθήκες όσο και σε τρία σενάρια αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5, κατά 2,0 ή κατά 3,0 βαθμούς έως το τέλος του αιώνα.
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τη συχνότητα και την ένταση της κατακρήμνισης. Η έλλειψη νερού ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο και την Ανατολική Ευρώπη» αναφέρει η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της.
Μειωμένη σοδειά
Ο Άτλαντας προσφέρει εκτιμήσεις για τη μείωση της αγροτικής παραγωγής ανά καλλιέργεια.
Ακόμα και υπό τις σημερινές συνθήκες, η ετήσια παραγωγή σιταριού στην Ελλάδα εκτιμάται ότι είναι μειωμένη κατά 2,5 έως 7,5% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1975-2021.
H μείωση της σοδειάς σιταριού ανά χώρα με τις σημερινές κλιματικές συνθήκες (European Drought Risk Atlas)
Πολύ μεγαλύτερη, έως κατά 50%, θα είναι οι απώλειες στη σοδιά σιταριού από σφοδρές ξηρασίες που εκδηλώνονται κατά μέσο όρο δύο φορές τον αιώνα υπό τις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Η μείωαη της σοδειάς σιταριού θα είναι πολύ μεγαλύτερη αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς έως το 2100 (European Drought Risk Atlas)
Αν όμως η θερμοκρασία του πλανήτη ανέβει κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου έως το τέλος του αιώνα, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, οι απώλειες στην παραγωγή σιταριού στην Ελλάδα θα είναι τουλάχιστον 10% μεγαλύτερες, ενώ αν η θερμοκρασία ανέβει κατά τρεις βαθμούς η ζημιά διπλασιάζεται.
Στις καλλιέργειες κριθαριού, η Ελλάδα, μετά την Ισπανία και τη Ρουμανία, εκτιμάται ότι πλήττεται από τις τρίτες μεγαλύτερες απώλειες στην ετήσια παραγωγή κριθαριού, μια μείωση έως και 7,5%.
Η μείωση στη σοδειά κριθαριού ανά χώρα στις σημερινές κλιματικές συνθήκες (European Drought Risk Atlas)
Με μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς οι απώλειες αυτές δεν αυξάνονται σημαντικά, ενώ με μια άνοδο κατά 3 βαθμούς διογκώνονται έως και κατά 50%.
Η χώρα βρίσκεται επίσης στις πέντε πρώτες θέσεις όσον αφορά τις εκτιμώμενες απώλειες στην παραγωγή ρυζιού, έως 10% υπό τις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Διαθεσιμότητα νερού
Εκτός από τις καλλιέργειες, η κλιματική αλλαγή προβλέπεται να επηρεάσει τη δημόσια παροχή νερού. Στην Ελλάδα, οι προβολές του Άτλαντα δείχνουν ότι με μια άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς η άντληση υδάτων σε περιόδους ξηρασίας θα αυξηθεί από 10% έως 100%, ανάλογα με την περιοχή,.
Αν η άνοδος της θερμοκρασίας φτάσει τους 3 βαθμούς, η αύξηση μπορεί να φτάσει το 300%.
Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες με τις μεγαλύτερες απώλειες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες (European Drought Risk Atlas)
Στη ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου οι εκτιμήσεις του Άτλαντα δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος περιορισμών της κατανάλωσης νερού σε περιόδους ξηρασίας, ακόμα και διακοπή της υδροδότησης αν η ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί.
Η Ελλάδα, τέλος, είναι μια από τις έξι χώρες με τις μεγαλύτερες απώλειες παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στις τρέχουσες κλιματικές συνθήκες.
Σε συνθήκες ξηρασίας που εκδηλώνονται κατά μέσο όρο δύο φορές τον αιώνα, η μείωση αυτή μπορεί να αυξηθεί στη χώρα έως και 50%.