Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Λιβυκή ακτοφυλακή του Χαφτάρ, συνέλαβε 18 Ιταλούς Ψαράδες. Όλοι τους από τη Σικελία. Εννιά μάλιστα εξ αυτών Μουσουλμάνοι, ως προς το θρήσκευμα. Αρχικά φάνηκε να είναι μια συνηθισμένη υπόθεση.
Συλλήψεις ψαράδων, για φερόμενες παραβιάσεις των Λιβυκών θαλάσσιων ζωνών, επιβολή προστίμου και απελευθέρωση.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη*
Η περίπτωση όμως αυτή εξελίχθηκε διαφορετικά. Ήταν που συνέπεσε και με τη συνάντηση του Ιταλού Υπουργού Εξωτερικών και επικεφαλής του Κόμματος των 5 Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάτζιο με το καθεστώς Σάρατζ και οι Λίβυοι του Χαφτάρ φάνηκε ότι ήθελαν να δώσουν ένα μάθημα στους ‘φίλους΄ των αντιπάλων τους.
Ως αποτέλεσμα οι δυστυχείς ψαράδες, είναι ακόμα φυλακισμένοι και βιώνουν τα απόνερα των διεθνών συσχετισμών και ελιγμών. Η υπόθεση κατά τους Ιταλούς είναι διάτρητη, αφού οι Λίβυοι έχουν ορίσει ουσιαστικά τα χωρικά τους ύδατα στα 74 ναυτικά μίλια, κατά παραβίαση του Δικαίου της Θάλασσας. Εντός των ‘χωρικών αυτών υδάτων’, όπως λένε οι Ιταλοί, έγινε η σύλληψη.
Μέχρι εδώ η υπόθεση μοιάζει να είναι μια διμερής διαφορά. Σε πρώτο χρόνο όμως μπορεί να αποτελεί ευκαιρία για την εξωτερική μας πολιτική. Που με έναν επιτυχή χειρισμό της, μπορεί εκ των υστέρων να θεωρηθεί και
ακατέργαστο διαμάντι.
Η σύλληψη έγινε από την ακτοφυλακή του Χαφτάρ. Επικεφαλής του ιδιότυπου στολίσκου του Ναυτικού του, είναι ο συμπαθής Λίβυος αξιωματικός, απόφοιτος των Ελληνικών Παραγωγικών Σχολών, που παραμονές της Διάσκεψης του Βερολίνου για τη Λιβύη, είχε επισκεφτεί τη χώρα μας για διαβουλεύσεις. Ήταν η περίοδος που παρείχαμε μια πολύτιμη διπλωματική ανάσα και διεθνές στήριγμα στον Χαλίφα Χαφτάρ.
Ήταν επίσης η περίπτωση κατά την οποία η χώρα μας είχε αποκλειστεί από τη Διάσκεψη του Βερολίνου, για τη Λιβύη, παρά το γεγονός, ότι ζητήσαμε -και δικαίως- να συμμετέχουμε. Η παραδοχή έγινε ατυχώς με επίσημη κυβερνητική εξαγγελία.
Έκτοτε ουδέν. Η διαδικασία ωστόσο του Βερολίνου υφίσταται. Και κάποια στιγμή θα ενεργοποιηθεί. Θα ήταν τουλάχιστον αφελές να προσδοκούμε να τύχει σοβαρής αντιμετώπισης ένα διάβημα συμμετοχής μας, της τελευταίας στιγμής, χωρίς να έχει προηγηθεί προεργασία.
Το περιστατικό των Ιταλών ψαράδων είναι μια ευκαιρία για να αναλάβουμε ρόλο. Και να αποφέρει αποτελέσματα. Ανθρωπιστικά αλλά και για την προώθηση των θέσεών μας. Μπορούμε να ζητήσουμε μέσα από τους συνδέσμους, που εύλογα πρέπει να διατηρούμε με το καθεστώς Χαφτάρ, να μεσολαβήσουμε για την απελευθέρωση των Ιταλών ψαράδων. Σε δεύτερο χρόνο να αναλάβουμε πρωτοβουλία για διαμεσολαβητικό ρόλο για τη διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ιταλίας και Λιβύης.
Θα είναι μια έμπρακτη αμφισβήτηση της νομιμότητας του ΤουρκοΛιβυκού Συμφώνου για την ΑΟΖ. Ιδεατά θα μπορούσε να αποτελέσει πρόπλασμα για μια κοινή Ευρωπαική αλιευτική πολιτική έναντι τρίτων κρατών. Που με τη σειρά της θα μπορούσε να επεκταθεί σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες και να καταστήσει την Ελληνική ΑΟΖ, Ευρωπαική υπόθεση στην πράξη.
Η εκπόνηση του σχεδιασμού και η εκμετάλλευση της ευκαιρίας είναι ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών.
Άλλοθι περί άγνοιας του γεγονότος δεν υπάρχουν. Θα ήταν και κωμική ενδεχόμενη επίκλησή τους. Πιθανώς θα ήταν και πεδίο σχεδιασμού του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, η προοπτική σύστασης και λειτουργίας του οποίου αγνοείται.
Κατά τα άλλα μας φταίνε οι Ευρωπαίοι, οι Γερμανοί, οι Νότιοι, οι Συμφεροντολόγοι και οι αστρικές συζεύξεις. Την ώρα που το μόνο σύννεφο που υπάρχει στις σχέσεις μας με την Ευρώπη, είναι αυτό που προσδοκούμε να βρέξει λεφτά, καλλιεργούμε κλίμα εχθρότητας, στο μόνο πραγματικό, αποκούμπι μας και εστία δύναμής μας στη γεωπολιτική γειτονιά μας.
Μακάριοι παρακολουθούμε του Κινέζους να καρπώνονται τα οφέλη από τον έλεγχο του Πειραιά, με μηδενικές επιστροφές και χωρίς να αξιώνουμε στήριξη, απέναντι στην επιθετικότητα του Ερντογάν.
Ο οποίος με τη σειρά του έχει ‘ξεχάσει’ τους Ουιγούρους και την κοιτίδα, κατά πως λέγεται, των Τούρκων, επιβεβαιώνοντας τον πραγματισμό του στην εξωτερική πολιτική.
Την ίδια στιγμή εμείς διαβεβαιώνουμε ‘πως δε θα ξεχάσουμε τους Γερμανούς’. Και οι ευκαιρίες περνάν. Και εμείς αρμενίζουμε. Να και μια ταύτιση με τους ψαράδες.
* Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αναπληρωτής Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
