Τα πιο φθηνά δάνεια στον κόσμο δίνουν αυτήν την στιγμή η τράπεζες της γειτονικής μας Τουρκίας, σύμφωνα με το Bloomberg. Ωστόσο, αυτά προορίζονται για λίγους και «εκλεκτούς».
Αυτό συμβαίνει επειδή οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της χώρας θέλουν να αποφύγουν μια πιθανή νομισματική κρίση, διασφαλίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη της οικονομίας ενόψει και των εθνικών εκλογών του 2023, όπου ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεκδικεί ακόμη μία προεδρική θητεία.
Όπως εξηγεί το Bloomberg, oι ρυθμιστικές αρχές αναγκάζουν τις εμπορικές τράπεζες να δώσουν προτεραιότητα στους εξαγωγείς και στις μικρότερες επιχειρήσεις στις οποίες απασχολείται σχεδόν 66% του ανθρώπινου δυναμικού δυναμικού της χώρας. Τα νέα δάνεια σε λίρες για μικρότερες επιχειρήσεις αυξήθηκαν σχεδόν 10 φορές σε ετήσια βάση κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2022, σε σύγκριση με την επταπλάσια αύξηση για τις μεγάλες εταιρείες, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα.
«Οι κανόνες δανεισμού στοχεύουν στην στήριξη των εξαγωγών χωρίς να τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Τα ανώτατα όρια στα επιτόκια δανεισμού ήδη αποτρέπουν τις επιχειρήσεις από τον τραπεζικό δανεισμό. Ωστόσο,το ταμείο εγγυήσεων πιστώσεων που προωθείται από το Υπουργείο Οικονομικών είναι βέβαιο ότι θα τονώσει τη ζήτηση και θα τροφοδοτήσει περαιτέρω τον πληθωρισμό», σημείωσε ο Σέλβα Μπαχάρ Μπαζίκι, Τούρκος οικονομολόγος.
Οι τράπεζες μπορούν είτε να προσφέρουν φθηνά δάνεια σε πελάτες υψηλής προτεραιότητας είτε να δανείζουν με υψηλότερα επιτόκια τους υπόλοιπους. Το τελευταίο, ωστόσο, απαιτεί από αυτούς να αγοράσουν ένα μεγάλο ποσό κρατικού χρέους το οποίο θα κατευθυνθεί στα ταμεία της κεντρικής τράπεζας. Συνεπώς, τα κίνητρα για τραπεζικό δανεισμό για τις επιχειρήσεις της δεύτερης κατηγορίας είναι εξαιρετικά περιορισμένα.
Με εντολή Ερντογάν
Ο αντίκτυπος έγινε εντονότερος αφότου η Τουρκία άρχισε να μειώνει τα επιτόκια τον Αύγουστο με εντολή Ερντογάν. Ο βασικός στόχος είναι να αποφευχθεί η απότομη πτώση της λίρας που ακολούθησε προηγούμενες περιόδους ταχείας αύξησης των δανείων.
Η οικονομική τακτική που βρίσκεται σε εξέλιξη επιτρέπει την πιστωτική επέκταση χωρίς να εκτροχιάστει η λίρα. Αλλά οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές λόγω των κινδύνων που ενέχει η ανάληψη μεγάλων ποσών κρατικού χρέους με μεγάλη διάρκεια. «Ο Ερντογάν έμαθε από τις εμπειρίες του 2018 και του 2020», όταν η έκρηξη στα δάνεια ενίσχυσε τις εισαγωγές, τον πληθωρισμό και τελικά οδήγησε σε ασθενέστερο νόμισμα, δήλωσε ο Νικ Σταντμίλερ, διευθυντής αναδυόμενων αγορών της Medley Global Advisors στη Νέα Υόρκη.
Το παραπάνω αποτελεί ένα από τα «εργαλεία» του Τούρκου προέδρου για τα διατηρήσει κάποια σταθερότητα στις αγορές μέχρι την εκλογική αναμέτρηση του 2023. Να σημειωθεί ότι αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών για την ακρίβεια καθιστά πρωταρχικής σημασίας τη σταθεροποίηση της λίρας. Ωστόσο, η Τουρκία έχει χαμηλά επίπεδα συναλλαγματικών αποθεμάτων και το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων για τη στήριξη του νομίσματος δεν αποτελεί επιλογή, καθώς αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ύφεση και μάλιστα ακριβώς πριν από τις εκλογές.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πιέζουν έτσι για «επιλεκτικό δανεισμό», μια πρακτική που επιτρέπει μόνο σε ορισμένες από τις τουρκικές επιχειρήσεις να επωφεληθούν από την πτώση των επιτοκίων. Οι λεγόμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις δανείστηκαν φέτος 35 δισεκατομμύρια δολάρια, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των εμπορικών δανείων, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα.
Η πολιτική τεχνητής εξισορρόπησης της αγοράς συναλλάγματος που εφαρμόζει η Τουρκία έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση οικονομολόγων και τραπεζιτών καθώς τους φορτώνει με ένα μεγάλο ποσό του δημοσίου χρέους χαμηλής απόδοσης
Η κεντρική τράπεζα είπε σε τραπεζικά στελέχη ότι δεν θα έπρεπε να περιμένουν αντιστροφή της εν λόγω πολιτικής παρά μόνο μετά τις εκλογές, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Τα μέτρα «παραλύουν» το τραπεζικό σύστημα και η έλλειψη δανείων μπορεί να κρατήσει την οικονομική ανάπτυξη υποτονική, δήλωσε ο οικονομολόγος Χαλούκ Μπουρουμτσεκτζί από την Κωνσταντινούπολη.