Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αναμένεται να μειωθούν περίπου κατά 10% έως το 2035 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, σύμφωνα με την πρώτη τέτοια πρόβλεψη του ΟΗΕ. Ωστόσο, ο κόσμος παραμένει πολύ μακριά από την πορεία που θα μπορούσε να συγκρατήσει την άνοδο της θερμοκρασίας κάτω από τον στόχο του 1,5°C, όπως δεσμεύτηκαν οι ηγέτες στην Κλιματική Συνθήκη του Παρισιού πριν από δέκα χρόνια.
«Η ανθρωπότητα λυγίζει πλέον ξεκάθαρα την καμπύλη των εκπομπών προς τα κάτω για πρώτη φορά, αλλά όχι αρκετά γρήγορα», υπογραμμίζει ο Σάιμον Στιλ, εκτελεστικός γραμματέας της UNFCCC, με φόντο την έναρξη της νέας παγκόσμιας συνόδου για το Κλίμα, COP30. «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για μεγαλύτερη ταχύτητα».
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές: ξηρασίες, καταιγίδες και καύσωνες προκαλούν χιλιάδες θανάτους και ζημιές δισεκατομμυρίων ετησίως. Η αντιμετώπιση του χάσματος ανάμεσα στα σημερινά επίπεδα εκπομπών και σε αυτά που απαιτούν οι επιστήμονες αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της συνόδου COP30, που ξεκίνησε τη Δευτέρα στη Βραζιλία.
Η προβλεπόμενη πτώση των εκπομπών βασίζεται σε δεσμεύσεις χωρών που αντιστοιχούν περίπου στο 80% των παγκόσμιων εκπομπών, ωστόσο υπολείπεται σημαντικά του απαιτούμενου 60% έως το 2035, που θεωρείται απαραίτητο για να παραμείνει ο πλανήτης κοντά στο όριο του 1,5°C.
«Η έκθεση αποκαλύπτει ένα τρομακτικό χάσμα ανάμεσα σε όσα έχουν υποσχεθεί οι κυβερνήσεις και σε όσα χρειάζονται για να προστατευθούν άνθρωποι και πλανήτης», ανέφερε η Μελανί Ρόμπινσον, διευθύντρια του προγράμματος Κλίματος και Οικονομίας του World Resources Institute. «Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών έχει ξεκινήσει, αλλά οι χώρες πρέπει να τρέξουν, όχι απλώς να προχωρούν».
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως, έχει ανακοινώσει στόχο μείωσης των καθαρών εκπομπών κατά 7% έως 10% την επόμενη δεκαετία, χωρίς όμως να τον έχει καταθέσει επίσημα στον ΟΗΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οριστικοποίησε με δυσκολία τη δική της συμφωνία, ενώ η Ινδία καθυστέρησε σημαντικά.
Η Βραζιλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία περιλαμβάνονται στις χώρες με επικαιροποιημένες δεσμεύσεις, ενώ το σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών που είχε κατατεθεί επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν θεωρείται απίθανο να εφαρμοστεί από τη νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Τα 64 κατατεθειμένα κρατικά σχέδια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση εκπομπών 17% έως το 2035 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Αν εφαρμοστούν πλήρως, οι εκπομπές θα κορυφωθούν πριν το 2030 και θα μειωθούν απότομα μετά το 2035, με τις περισσότερες χώρες να φτάνουν καθαρό μηδέν έως το 2050.
Για πρώτη φορά, η πλειονότητα των σχεδίων καλύπτει όλους τους τομείς της οικονομίας, ενώ ενισχύεται η αξιοπιστία και η ποιότητα των δεσμεύσεων. Περιλαμβάνονται επίσης μέτρα προσαρμογής, χρηματοδότησης, τεχνολογικής συνεργασίας και αντιμετώπισης οικονομικών απωλειών.
Η φετινή έκθεση δεν περιλαμβάνει νέα πρόβλεψη για την αύξηση της θερμοκρασίας έως το 2100, λόγω έλλειψης στοιχείων. Νέα, αναλυτική έκδοση αναμένεται τις επόμενες ημέρες.
Την τελευταία εβδομάδα, Νότια Αφρική, Μαλαισία και Ινδονησία κατέθεσαν τα νέα τους σχέδια, ενώ αναμένονται και άλλες υποβολές κατά τη διάρκεια της συνόδου στο Μπελέμ της Βραζιλίας.
Ο τρόπος κάλυψης του χάσματος προς τον στόχο του 1,5°C θα αποτελέσει κεντρικό ζήτημα των διαπραγματεύσεων, με την ΕΕ να πιέζει για ισχυρότερη δράση, ενώ χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Ινδία αντιτίθενται σε πιο αυστηρές δεσμεύσεις.