Η κυρία Ζέϊνεπ Φιράτογλου, υπεύθυνη επικοινωνίας ομίλων που επενδύουν σε πολυτελείς αγοραπωλησίες ακινήτων στην Τουρκία και ιδιαιτέρα στις πλούσιες περιοχές της, είναι ξεκάθαρη: «...από το 2021 και μετά...», τονίζει, «...οι επενδύσεις Ρώσων και Ουκρανών ολιγαρχών, κατά μέσο όρο, έχουν αυξηθεί 80% και η τάση συνεχίζεται...». Κατά τις εκτιμήσεις της, τους τελευταίους μήνες πρέπει να τοποθετήθηκαν στην τουρκική κτηματαγορά πάνω από 3 δισ. δολάρια, ποσό – ένεση για την οικονομία της γειτονικής μας χώρας.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία γίνεται ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, κυρίως για ρωσικά και κεντροασιατικά κεφάλαια, φαινόμενο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τους δυτικούς επαΐοντες και γεωπολιτικούς αναλυτές.
Σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού στατιστικού ινστιτούτου, οι πωλήσεις κατοικιών σε μη Τούρκους πολίτες αυξήθηκαν κατά 55% τον Φεβρουάριο του 2022 σε ετήσια βάση. Οι Ρώσοι αγοραστές αυξήθηκαν κατά 96%, ενώ οι Ουκρανοί αγοραστές κατά 85%. Η έκρηξη αυτή συνεχίστηκε και τον Μάρτιο, με πολίτες ξένων χωρών να αγοράζουν κατά 21% περισσότερα σπίτια σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο. «....Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, είδαμε σημαντική αύξηση της ζήτησης από Ρώσους αγοραστές...», παρατηρεί η Firatoglu.
Πόλος έλξης για τους Ρώσους ολιγάρχες αποτελεί το πρόγραμμα παροχής υπηκοότητας μέσω επενδύσεων, το οποίο δίνει τουρκικό διαβατήριο μέσα σε 3-4 μήνες σε όποιον επενδύσει τουλάχιστον 250.000 δολάρια σε ακίνητα ή 500.000 δολάρια σε κρατικά ομόλογα, εταιρείες, επενδυτικά κεφάλαια ή σε κάποιον λογαριασμό σε τουρκική τράπεζα.
Το απαιτούμενο ποσό είναι... χαρτζιλίκι για τους Ρώσους ολιγάρχες, γεγονός που καθιστά την Τουρκία μια ελκυστική εναλλακτική λύση για όσους αναζητούν ένα δεύτερο διαβατήριο. Μπορεί και άλλες χώρες στην Ευρώπη να έχουν προγράμματα χορήγησης «χρυσού διαβατηρίου» με παρόμοια προνόμια, ωστόσο αυτές οι οδοί σήμερα έχουν κλείσει για τους Ρώσους. Η Κύπρος, δημοφιλής φορολογικός παράδεισος για τους Ρώσους εδώ και πολλά χρόνια, διώχνει πλέον τους ολιγάρχες: το Forbes διαπίστωσε ότι 15 Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι έχουν και κυπριακή υπηκοότητα, ωστόσο η Λευκωσία έχει ήδη ανακαλέσει τα διαβατήρια οκτώ εξ αυτών, ανάμεσα τους και ο στενός σύμμαχος του Πούτιν Oleg Deripaska.
Σύμφωνα με τον Serif Nadi Varli, τον επικεφαλής μεσίτη ακινήτων της Vartur Real Estate με έδρα την Κωνσταντινούπολη, οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι αναζητούν λιγότερο πολυτελή σπίτια και περισσότερο μεγάλες επενδύσεις που θα μπορούσαν να τους αποφέρουν οικονομικό όφελος, καθώς και τουρκικό διαβατήριο. «...Τα γιοτ τους είναι εδώ, οι ίδιοι περνούν χρόνο εδώ...», προσθέτει. Ο Nadi Varli επικοινώνησε πρόσφατα με εκπρόσωπο Ρώσου πελάτη, ο οποίος ήταν διατεθειμένος να επενδύσει 100 εκατ. δολάρια για την αγορά ενός ξενοδοχείου στις μεσογειακές ακτές της Τουρκίας. «...Τα ξενοδοχεία που διαχειριζόμαστε προς εύρεση αγοραστών βρίσκονται στην ακτογραμμή από την Αττάλεια έως το Μπόντρουμ (σ.σ.: Αλικαρνασσός)», τονίζει. «...Όλοι οι Ρώσοι πελάτες προσπαθούν να αποκτήσουν την τουρκική υπηκοότητα μέσω επενδύσεων...».
Κατά το γνωστό αμερικανικό περιοδικό Forbes, δικαιώματα του οποίου στην Ελλάδα έχει ο ιστότοπος capital.gr, οι Ρώσοι πέρα από ακίνητα ενδιαφέρονται και για πιο παραγωγικές δραστηριότητες στη γειτονική μας χώρα. Εισέρχονται με αξιώσεις έτσι στο εμπόριο και τη μεταποίηση, γεγονός που και αυτό είναι αξιοπρόσεκτο. Ειδικότερα, τον Μάρτιο του 2022, Ρώσοι που δεν έβλεπαν μέλλον στη Ρωσία, δημιούργησαν 64 εταιρείες στην Τουρκία, αριθμός σχεδόν τετραπλάσιος σε σύγκριση με τον φετινό Φεβρουάριο. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί μόλις ανακοινωθούν τα στοιχεία για τον Απρίλιο, σύμφωνα με τον Eray Sayin, συνεργάτη της δικηγορικής εταιρείας Sayin Law & Consulting με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Η σύσταση μιας εταιρείας στην Τουρκία διαρκεί πέντε ημέρες και η διαδικασία κοστίζει περίπου 3.400 δολάρια.
Σημειώνουμε ότι τον Απρίλιο και Μάιο, παρά τις κυρώσεις, Τούρκοι επιχειρηματίες συνεργάζονται με Ρώσους που θέλουν να εγκατασταθούν στην Τουρκία και επενδύουν στον ενεργειακό τομέα.
«....Εντούτοις, οι τουρκικές τράπεζες είναι επιφυλακτικές απέναντι στους Ρώσους από φόβο μην εμπλακούν σε κυρώσεις. Έτσι, ζητούν έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι ο Ρώσος πολίτης ή η ρωσική οντότητα που ανοίγει τραπεζικό λογαριασμό δεν έχει υποστεί κυρώσεις. Η υψηλή ζήτηση για χορήγηση υπηκοότητας μέσω επενδύσεων πιθανόν να αυξήσει το κόστος του προγράμματος για τους ενδιαφερόμενους: η τουρκική κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει την ελάχιστη επένδυση σε ακίνητα στις 400.000 δολάρια από 250.000 που είναι σήμερα....», αναφέρει το Forbes.
Δίνοντας δε και με την σε βάθος διάσταση των ρωσο-τουρκικών οικονομικών και λοιπών υπόγειων σχέσεων, γράφει:
«....Τουρκία και Ρωσία έχουν βαθιές οικονομικές σχέσεις που υπερβαίνουν τη σύνδεση με τους ολιγάρχες. Η Τουρκία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Ρωσίας και η Ρωσία η δέκατη μεγαλύτερη της Τουρκίας. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν επίσης έρθει πιο κοντά τα τελευταία χρόνια, μετά από μια δύσκολη περίοδο όταν οι δύο δυνάμεις υποστήριζαν διαφορετικά στρατόπεδα στον εμφύλιο της Συρίας. Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών κλιμακώθηκε όταν η Τουρκία κατέρριψε ρωσικό μαχητικό πάνω από τον εναέριο χώρο της τον Νοέμβριο του 2015, γεγονός που επέφερε εμπορικούς περιορισμούς και αναστολή των ταξιδιών χωρίς βίζα. Ωστόσο, τα δύο κράτη εξομάλυναν τις σχέσεις τους το 2016, ενώ Πούτιν και Ερντογάν βρίσκονται σε επαφή τακτικά από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Όσο είναι σε ισχύ οι κυρώσεις της Δύσης και η Τουρκία αρνείται να τις υιοθετήσει, οι Ρώσοι ολιγάρχες θα συνεχίσουν τις επενδύσεις στη χώρα. Και θα το κάνουν ακόμα πιο εύκολα όσοι έχουν τουρκικό διαβατήριο αλλά και μια εταιρεία εγγεγραμμένη στην τουρκική αγορά.
"Βραχυπρόθεσμα, αναμένουμε ότι Ρώσοι πολίτες θα αποκτούν την τουρκική υπηκοότητα αγοράζοντας ένα ακίνητο στη χώρα, προκειμένου να έχουν μια εναλλακτική λύση εφόσον το ρωσικό διαβατήριο τούς δημιουργεί πρόβλημα", εκτιμά η Firatoglu. "Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αναμένουμε από τους Ρώσους μεγιστάνες να μεταφέρουν τις επιχειρήσεις και τον πλούτο τους στην Κωνσταντινούπολη και οι οικογένειές τους να μετεγκατασταθούν είτε στην Τουρκία είτε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες"...».
Κατά τα λοιπά, πέρα από τους λεονταρισμούς έναντι της Ελλάδας και την προκλητική ρητορική, θα πρέπει να περιμένουμε και νέα τουρκική επίθεση στη Συρία, σύμφωνα με την αρχή ότι σιδερώνει κανείς όσο το σίδερο είναι ζεστό.