Θα προτιμούσατε να κάνετε διακοπές ή να αγοράσετε έναν καινούργιο καναπέ;
Κατά τη γνώμη σας η κυβέρνηση θα πρέπει να δαπανά περισσότερα για την εκπαίδευση ή να μειώσει τους φόρους; Ποιο είναι για σας το λογικό επίπεδο για την στήριξη της αμυντικής θωράκισης της χώρας; Και πως καλύπτονται οι δαπάνες αυτές;
Όλες οι παραπάνω ερωτήσεις αλλά και μερικές άλλες ακόμα, προκύπτουν γιατί το χρήμα για τους περισσότερους ανθρώπους όπως και για τις κυβερνήσεις είναι περιορισμένος πόρος. Ως τέτοιος έτσι απαιτεί αποτελεσματική παραγωγική διαχείρισης, για να αποφεύγεται η εξάντλησή του. Το χρήμα συνεπώς, υπό τη μορφή επένδυσης, θα πρέπει να παράγει αγαθά και υπηρεσίες, που να ικανοποιούν, ανάγκες, επιδιώξεις και βελτίωση των όρων ζωής. Όσο πιο παραγωγική είναι μια οικονομία και μια κοινωνία τόσο πιο πλούσια και ισχυρή γίνεται. Τα παραδείγματα δεν λείπουν.
Αυτή η διάσταση της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, πρέπει να γίνει πράξη στην Ελλάδα, μετά την τελευταία πτώχευσή της, το 2010. Η χώρα στην οποίαν η κατανάλωση συμμετέχει σχεδόν με ποσοστό 78% στο σχηματισμό του ΑΕΠ της, δεν μπορεί να αντέξει την κατάσταση αυτή. Να όμως που στη σημερινή συγκυρία, η Ελλάδα έχει σύμμαχό της το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης.
Από την άποψη αυτή, γεγονός είναι ότι η πρόσφατη ενδιάμεση (mid-term) έκθεση αξιολόγησης του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) από την Κομισιόν, η οποία καλύπτει την περίοδο 2021-2023, ακουμπά κάποια σημεία. Από μια γρήγορη ματιά που ρίξαμε, μας έκανε εντύπωση το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει κάνει περισσότερες μεταρρυθμίσεις, δηλ. να έχει ικανοποιήσει ορόσημα και στόχους, σε σύγκριση με τον αριθμό των επενδύσεων που υλοποιούνται.
Σε άλλες χώρες, π.χ. Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία, ισχύει το αντίθετο. Εκεί, οι επενδύσεις είναι περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις με αποτέλεσμα αρκετοί να θεωρούν την μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ως τον βασικό λόγο που δεν έχουν γίνει περισσότερες επενδύσεις.
Πάντως, η Κομισιόν εκτιμά ότι οι επιπτώσεις των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης στο ΑΕΠ στην Ελλάδα θα είναι οι μεγαλύτερες.
Όμως, αυτές είναι ex ante μακροοικονομικές προβλέψεις. Στη πράξη, τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά. Το 2020, η Κομισιόν εκτιμούσε ότι η στήριξη από το RRF θα πρόσθετε 1,9% του ΑΕΠ το 2022 αλλά ήταν μόλις 0,4%. Η Goldman Sachs προβλέπει ότι η επίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης στις 4 μεγάλες οικονομίες της E.E. θα είναι ανεπαίσθητη.
Η απόφαση της E.E. το 2021 να εκδώσει κοινό χρέος ύψους 724 δισ. ευρώ κατέστη δυνατή υπό τον όρο ότι πρόκειται για εφάπαξ πείραμα που θα λήξει το 2026. Όμως, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ήλπιζαν και ακόμη ελπίζουν ότι το πείραμα με την κοινή έκδοση χρέους θα επαναληφθεί. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσον με το χρήμα αυτό θα ενισχυθεί ο πολλαπλασιαστής των επενδύσεων εις βάρος του αντίστοιχου της προσοδοθηρίας.