Την περασμένη Τρίτη, η στήλη ευχήθηκε καλό μήνα και υπογράμμισε την... ξεχωριστή μέρα της 1ης Ιουλίου, καθώς σηματοδοτεί την είσοδο στο β΄ εξάμηνο του έτους, το οποίο μάλλον... υπόσχεται μεγαλύτερη αβεβαιότητα και περισσότερες προκλήσεις.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Λίγα 24ωρα αργότερα έρχονται να μας δικαιώσουν μεγάλοι διεθνείς οίκοι, οι οποίοι εμμέσως πλην σαφώς μας... λένε ότι αυτό που φαίνεται στις αγορές, ίσως να μην είναι αυτό που νομίζουμε ότι βλέπουμε! Το τοπίο που έχει διαμορφωθεί είναι θετικό, αλλά και... θολό εν μέσω νέων υψηλών για τις χρηματιστηριακές αγορές! Οι Ισραηλινοί σκέφτονται τα επόμενα βήματα τους σε σχέση με το Ιράν όταν λήξει η συμφωνηθείσα εκεχειρία, ο Πούτιν διεμήνυσε χθες στον Τραμπ ότι θα πάει μέχρι τέλους τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος σκέφτεται την επόμενη... ματσαραγκιά στο θέμα των δασμών. Μπορεί να μην πέφτουν πλέον... πύραυλοι, αλλά ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι τα πράγματα έχουν επιστρέψει σε φυσιολογικά επίπεδα.
Η κατάσταση αυτή προβληματίζει πλέον τους μεγάλους "παίκτες" του παγκόσμιου χρήματος, την ίδια στιγμή, που "ο δείκτης των δεικτών" S&P 500 και ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq έκλεισαν χθες σε νέο ιστορικό υψηλό στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Ίσως, κάποιοι... βιάζονται για να οδηγήσουν τις αγορές προς υψηλότερα επίπεδα, ώστε να δημιουργήσουν ασφαλή και επαρκή σημεία εξόδου, καθώς προέχει η προστασία των κερδών που έχουν πετύχει. Αυτή η κατάσταση με τη συνεχή άνοδο των αγορών δεν είναι και τόσο... φυσιολογική, κάτι που επισημαίνουν κατά το τελευταίο 48ωρο κορυφαίοι χρηματοοικονομικοί οίκοι του πλανήτη. Επί της ουσίας στέλνουν μήνυμα προς τους επενδυτές να έχουν τα μάτια τους... δεκατέσσερα, γιατί ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει... ζημιά!
Για παράδειγμα, η JP Morgan κάνει λόγο για ένα "καυτό" εξάμηνο και παραθέτει τα δικά της σενάρια με σημείο αναφορά την προσεχή Τετάρτη 9 Ιουλίου, όπου περιμένουμε εξελίξεις στο θέμα των δασμών. Εστιάζει στις γεωπολιτικές εντάσεις, στα μακροοικονομικά δεδομένα στις ΗΠΑ, στο σοκ των δασμών, αλλά και στη νομισματική πολιτική που θα εφαρμόσει η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα.
Το βασικό σενάριο της JP λαμβάνει υπόψιν ότι οι ανθεκτικές μακροοικονομικές προοπτικές, η νομισματική πολιτική και η διεύρυνση του θέματος της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα ασκήσουν ανοδική πίεση στα risk assets, ειδικά εάν το μακροοικονομικό σοκ από τους δασμούς είναι μέτριο και δεν υπάρχει περαιτέρω κλιμάκωση στο γεωπολιτικό μέτωπο. Με βάση ένα δυσμενές σενάριο αναμένει απότομη επιβράδυνση ή και ύφεση με τις ΗΠΑ να βάζουν... όπισθεν. Το θετικό σενάριο λαμβάνει υπόψιν μια γρήγορη αντιστροφή των επιπτώσεων από τους δασμούς, την επιστροφή της ανάπτυξης, τη μείωση των επιτοκίων και την εκτόνωση των γεωπολιτικών εντάσεων. Σίγουρα, τα δύο πρώτα σενάρια έχουν περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με το τρίτο, αλλά όλα μπορούν να συμβούν...
Από την άλλη πλευρά, ένας άλλος κορυφαίος αμερικανικός επενδυτικός οίκος, η Goldman Sachs επισημαίνει ότι οι αγορές πρέπει να υπερπηδήσουν ένα μεγάλο "τείχος ανησυχιών", μέσα στο καλοκαίρι, με εξαιρετικά αυξημένες πιθανότητες για ξεπούλημα των μετοχών στα χρηματιστήρια. Αναδεικνύει την... επικίνδυνη χαλάρωση των αγορών και τα νέα υψηλά, επισημαίνοντας ότι το ζήτημα των δασμών, η σύγκρουση του Τραμπ με τη Fed και το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, μπορεί να... ξαναβυθίσουν τις αγορές. "Κερασάκι στην τούρτα" αποτελεί πιθανή... απογοήτευση σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ καταλύτη των εξελίξεων θα αποτελέσουν τα εταιρικά μεγέθη του α΄ εξαμήνου και στη συνέχεια του εννεάμηνου.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται ο ελβετικός τραπεζικός και επενδυτικός όμιλος της UBS, καθώς και ο ιταλικός κολοσσός της Unicredit, ο οποίος έχει ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα, μέσω της συμμετοχής της στο μετοχικό κεφάλαιο της Alpha Bank. Οι δύο τραπεζικοί όμιλοι επισημαίνουν ότι μετά από ένα ταραχώδες πρώτο εξάμηνο, όπου ο χρυσός σημείωσε τεράστια άνοδο και το δολάριο τεράστια πτώση, το επόμενο στάδιο θέτει στο επίκεντρο τις μετοχές που θα μπορούσαν να... επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας το β΄ εξάμηνο του έτους. Ο συνεχιζόμενος εμπορικός πόλεμος αναμένεται να παραμείνει το βασικό θέμα τους επόμενους μήνες, οι αγορές θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωπες με την υψηλή μεταβλητότητα. Μάλιστα, σημειώνει ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν ελαφρώς ξεπεράσει σε απόδοση τις μετοχές των ΗΠΑ, ενώ το δολάριο είναι ο πιο αξιοσημείωτος χαμένος μέχρι στιγμής φέτος, καθώς έχει χάσει 10% έναντι άλλων νομισμάτων, με τις ανησυχίες των επενδυτών σχετικά με τις πολιτικές Τραμπ να έχουν επηρεάσει σημαντικά το νόμισμα.
Από την άλλη πλευρά, πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 5%, το πετρέλαιο έχει υποχωρήσει πάνω από 10%, αλλά το... δια ταύτα είναι ότι η οικονομική αβεβαιότητα είναι πιθανό να παραμείνει υψηλή κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Αυτό είναι φυσιολογικό, δεδομένου του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου, παρά την πρόβλεψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και οι εμπορικοί εταίροι τους θα συμφωνήσουν σε χαμηλότερους δασμούς από αυτούς που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου. Σε κάθε περίπτωση, όταν μιλάμε για δασμούς, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τις επιπτώσεις στον πληθωρισμό, που με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε λιγότερες μειώσεις επιτοκίων.
Τα παραπάνω μας βάζουν σε μια εξαιρετικά "καυτή" περίοδο, όπως επισημαίνει η UBS, καθώς οι αγορές μετά την ανακούφιση από την προσωρινή λήξη της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, θα κινηθούν στους ρυθμούς της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ και των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ. Επιπλέον, ο ελβετικός τραπεζικός όμιλος επισημαίνει ότι το "όμορφο νομοσχέδιο" του Αμερικανού "σερίφη" για τον αμερικανικό προϋπολογισμό, μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα έρθει και η... καταστροφή. Πάντως, αν οι δασμοί είναι λογικοί και οι μειώσεις επιτοκίων συνεχιστούν, τότε τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Αν όμως... σκάσει καμιά νέα κρίση στη Μέση Ανατολή, όλα είναι πιθανά. Θα προσθέσουμε επίσης και το ερωτηματικό της Citigroup σχετικά με το ενδεχόμενο ψυχραιμίας ή πρόκλησης πανικού την D-day (9 Ιουλίου), σχετικά με τους δασμούς. Ποιο είναι το "ρεζουμέ" απ΄ όλα τα παραπάνω; Θα το συνοψίσουμε στη φράση "ησυχία, τάξη, ασφάλεια και σιγουριά καμία"! Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι βασικές επιλογές είναι η αυξημένη διακράτηση ρευστού και η ζήτηση για χρυσό...
Το υψηλό 15ετίας στο Χ.Α. και το μήνυμα στην (εκτός τόπου και χρόνου) αντιπολίτευση
Το Χρηματιστήριο Αθηνών κινείται σε υψηλό 15 ετών, η ανεργία σε χαμηλό 17 ετών, το ισοζύγιο προσλήψεων σε ιστορικό υψηλό, τα επιτόκια των εντόκων γραμματίων στο 1,7%-2,0% και το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου στο 3,25% έναντι 4,40% του αντίστοιχου αμερικανικού!
Τα παραπάνω αν τα διαβάσει ένας σοβαρός άνθρωπος που γνωρίζει στοιχειώδη πράγματα από οικονομία και αγορές, το μόνο που θα σκεφτεί να πει είναι ένα μπράβο στη χώρα και την κυβέρνηση της! Ωστόσο, επειδή μιλάμε για Ελλάδα και ελληνικά κόμματα, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Με αφορμή την αμαρτωλή ιστορία του ΟΠΕΚΕΠΕ, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν σηκώσει... μπαϊράκι ζητώντας εκλογές, για να λύσουν τα δικά τους εσωκομματικά ζητήματα ή γιατί φοβούνται ότι μπορεί να τους πάρει η... μπάλα! Το είδαμε και στην περίπτωση της σκευωρίας των Τεμπών, το βλέπουμε και τώρα όπου η κοινή γνώμη θεωρεί ότι η υπόθεση των αγροτικών επιδοτήσεων είναι μια αμαρτωλή ιστορία που ταλανίζει τη χώρα εδώ και δεκαετίες και δεν συντρέχει λόγος για πρόωρες εκλογές.
Το Χρηματιστήριο και τα επιτόκια δανεισμού αποτελούν τους δύο καθρέφτες μιας χώρας, όπου δεν χωρούν... παραμορφώσεις. Οι επιδόσεις αυτής της κυβέρνησης στους κρίσιμους τομείς της οικονομίας και τους κράτους δεν δικαιολογούν κανένα αίτημα για πρόωρες εκλογές. Οι εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους, αλλά αυτό είναι κάτι που ίσως φοβίζει τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ζητώντας πρόωρες εκλογές επί της ουσίας θέλουν να γκρεμιστούν όλα όσα έχουν "χτιστεί" με τόσο κόπο την τελευταία εξαετία, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Απλά θέλουν να καλύψουν τη δική τους ανεπάρκεια και ανικανότητα. Το Χρηματιστήριο μπορεί να μην τους... συγκινεί γιατί δεν είναι στην ιδεολογία τους, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάποτε το ΠΑΣΟΚ "τζογάρισε" με τον Γενικό Δείκτη (το 1999).
Η θετική πορεία της οικονομίας αποτυπώνεται στους δημοσιονομικούς και μακροοικονομικούς δείκτες, ενώ το πρόβλημα της ακρίβειας και του πληθωρισμού απασχολεί ολόκληρη την υφήλιο, ως αποτέλεσμα των συνεπειών της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορεί να ζητούν εκλογές σαν τα... πιτσιρίκια που τη δεύτερη μέρα της σχολικής χρονιάς ζητούν από τη διεύθυνση του σχολείου τους... εκδρομή, ωστόσο, η χώρα δεν μπορεί να παρασυρθεί από τις... ανοησίες των... παιδιών! Οι εκλογές θα γίνουν το 2027 και είναι εξαιρετικά πιθανό, αν δεν μας βρει άλλη... μπόρα, να δούμε τα επιτόκια ακόμη χαμηλότερα και τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου ακόμη υψηλότερα! Άλλωστε, η πρόθεση του ευρω-χρηματιστηριακού κολοσσού Euronext να εξαγοράσει την ΕΧΑΕ, δείχνει τι έχει συμβεί στη χώρα, αλλά ταυτόχρονα... σκανδαλίζει τη σκέψη για το τι μέλλει γενέσθαι. Οι επιδόσεις του Χρηματιστηρίου Αθηνών και των ελληνικών ομολόγων αποτελούν τους δύο ασφαλέστερους δείκτες για να δικαιολογηθεί το ελληνικό success story, καθώς έχουν εξόχως πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Όσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν το καταλαβαίνουν και δεν αλλάζουν... τροπάριο, τόσο ο πήχυς των συγκρίσεων με τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα ανεβαίνει. Και δυστυχώς γι αυτούς, κάτι τέτοιο δεν τους συμφέρει...
Ο Μητσοτάκης δρομολογεί την εφαρμογή της θεωρίας του θετικού σοκ στην... πράξη από το 2026
Τα έξι χρόνια διακυβέρνησης μιας χώρας από την ίδια κυβέρνηση ενέχουν πάντα τον αυξημένο κίνδυνο της φθοράς και κάτι τέτοιο στο παρελθόν αποτελούσε προάγγελο πολιτικής αλλαγής με την ολοκλήρωση της δεύτερης τετραετούς θητείας.
Σήμερα, οι συσχετισμοί δυνάμεων είναι σταθερά υπέρ της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η υπόθεση των Τεμπών, αλλά και τα... φρέσκα "κουλούρια" του ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν δείχνουν να αλλάζουν τα δεδομένα. Η κυβέρνηση βλέπει μπροστά της να ορθώνεται ένα επιπλέον εμπόδιο στην πορεία ανάκαμψης της, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν την όποια φθορά της. Η εξήγηση είναι πάρα πολύ απλή. Ο Μητσοτάκης κερδίζει τη σχετική πλειοψηφία στο εκλογικό σώμα σε σχέση με την προοπτική, τη σιγουριά και την ελπίδα για το μέλλον, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον... λάκκο στον οποίο έχουν πέσει!
Η κυβέρνηση έχει μπροστά της περίπου 20 μήνες έως τις εκλογές του 2027 και εκτός σοβαρού απρόοπτου, η Νέα Δημοκρατία θα τις κερδίσει και πάλι, πιθανότατα χωρίς αυτοδυναμία. Ωστόσο, όταν έρθει η ώρα του... παραβάν, όλα μπορούν να γίνουν και για τον λόγο αυτό η κυβέρνηση μεθοδεύει τις επόμενες κινήσεις της. Ακριβώς σε 63 μέρες περιμένουμε τις ανακοινώσεις Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης για μειώσεις φόρων που θα αφορούν όλους τους πολίτες, με έμφαση στα μεσαία εισοδήματα. Επιπλέον, αναμένονται νέες εισοδηματικές ενισχύσεις, λόγω της εξαιρετικής εικόνας που παρουσιάζουν τα δημοσιονομικά. Όλα τα νέα μέτρα θα γίνουν χειροπιαστά μέσα στο 2026, ενώ προς το τέλος του ιδίου έτους θα υπάρξει και νέο πακέτο μέτρων.
Η εμπέδωση ενός θετικού κλίματος από την εφαρμογή των νέων μέτρων θα πάρει κάποιο διάστημα μέχρι να το αντιληφθούν οι πολίτες, αλλά από κει και πέρα χρειάζονται και επιπλέον κινήσεις. Στο πλαίσιο αυτό από τα μέσα του επόμενου έτους και μέχρι τις τελευταίες ημέρες τις προεκλογικής περιόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει την ευκαιρία να... οργώνει ολόκληρη την Ελλάδα, κόβοντας... κορδέλες! Εκατοντάδες μεγάλα, μεσαία και μικρά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή σε ολόκληρη τη χώρα. Τα εγκαίνια για τα περισσότερα από αυτά θα έχουν ισχυρούς συμβολισμούς και ιδιαίτερη σημειολογία.
Η καλυτέρευση στην... τσέπη, αλλά και στην καθημερινότητα των πολιτών αποτελούν το δίπτυχο στο οποίο θα βασιστούν η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μέχρι και την τελευταία στιγμή που θα κλείσουν οι κάλπες! Μειώσεις φόρων και αυξήσεις εισοδημάτων από τη μία, εγκαίνια σε δρόμους, σχολεία, νοσοκομεία, λιμάνια και γενικά υποδομές, από την άλλη. Είναι μια απλή και... εύκολη "συνταγή" για να ενισχύεται διαρκώς το προφίλ της κυβέρνησης και να αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο η διαφορά της από τα υπόλοιπα κόμματα της αντίδρασης, της στείρας κριτικής και της πλήρους απουσίας εναλλακτικής πρότασης. Τα προγνωστικά είναι με τον Μητσοτάκη και το πρόβλημα θα το έχουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία θα είναι μάλλον δύσκολο να μπορέσουν να πάρουν ανάσα...