Πώς θα μεταφερθούν με ταχύτητα και ασφάλεια δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά της Covid-19, όταν θα είναι τελικά έτοιμα; Οι επαγγελματίες της αλυσίδας μεταφοράς/συντήρησης/αποθήκευσης/διανομής (logistics) προετοιμάζονται, προσπαθώντας να λύσουν εξισώσεις με πολλαπλούς αγνώστους.
Πόσα εμβόλια θα χρειασθούν;
Μεταξύ 12 και 15 δισεκατομμύρια δόσεις πρέπει να παραχθούν στον κόσμο, σύμφωνα με την Διεθνή Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών.
«Τα σημερινά μοντέλα προβλέπουν ότι δεν θα υπάρχουν αρκετά εμβόλια για να καλύψουν τον παγκόσμιο πληθυσμό πριν από το 2023 ή 2024», εκτιμά το Duke University που παρακολουθεί την αναδυόμενη αγορά 200 περίπου υποψήφιων εμβολίων.
Ολα τα εμβόλια θα μεταφέρονται με τον ίδιο τρόπο;
Τα εργαστήρια ετοιμάζουν δύο τύπους εμβολίων: ορισμένα, όπως το εμβόλιο Pfizer/BioNTech, θα απαιτήσουν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες συντήρησης, μέχρι τους -80 βαθμούς Κελσίου, ενώ άλλα θα συντηρούνται σε πιο συμβατικές θερμοκρασίες μεταξύ -2 και -8 βαθμών Κελσίου.
Ο πρώτος τύπος εμβολίου, που παραπέμπει σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες μεταφοράς, «θα αφορά περί το 30% των δόσεων που θα διανεμηθούν στον κόσμο», εκτιμά ο Ματιέ Φρίντμπεργκ, γενικός διευθυντής της Ceva (όμιλος CMA-CGM).
Για το 70% του δεύτερου τύπου των εμβολίων, «εξακολουθούν να απαιτούνται ειδικές συνθήκες μεταφοράς/αποθήκευσης. Πρόκειται για φάρμακα και αυτά είναι πάντοτε ευαίσθητα, αλλά υπάρχουν λιγότερες τεχνικές δυσκολίες από τους -80 βαθμούς», λέει.
Θα πάρουν το αεροπλάνο;
Για τον διευθυντή της εταιρείας, το ήμισυ των εμβολίων θα μεταφερθεί οδικώς από τον τόπο παραγωγής στον τόπο αποθήκευσης και στη συνέχεια στα κέντρα εμβολιασμού.
Το άλλο ήμισυ θα απαιτήσει μία διαδικασία μεταφοράς/αποθήκευσης/διανομής που θα συνδυάσει αεροπορική και χερσαία μεταφορά.
Ολα θα εξαρτηθούν από τις αποστάσεις και τον επείγοντα χαρακτήρα της μεταφοράς.
Πώς θα οργανωθεί η αεροπορική μεταφορά;
«Θα υπάρξει ανάγκη για την οργάνωση κάποιου είδους αερογέφυρας», λέει ο Γκλιν Χιουζ, υπεύθυνος cargo της Διεθνούς Ενωσης Αερομεταφορών (Iata). Η μεταφορά μίας δόσης για κάθε κάτοικο του πλανήτη θα απαιτήσει 8.000 μεγάλα μεταγωγικά αεροσκάφη.
Για να υπάρξει μία ιδέα των όγκων, τα 99 επιβατηγά μεγάλων αποστάσεων μπορούν κάθε ένα να μεταφέρουν 400.000 δόσεις, ενώ τα Boeing 777 cargo περισσότερο από ένα εκατομμύριο δόσεις.
«Οι εμπορικές πτήσεις με ικανότητα μεταφοράς φορτίου στον χώρο των αποσκευών πρέπει να αυξηθούν», λέει ο διευθυντής της Iata Αλεξάντρ ντε Ζουνιάκ. «Τα σύνορα θα πρέπει να είναι ανοικτά για να επιτρέψουν την διανομή».
Η σημερινή ικανότητα μεταφοράς cargo είναι ανεπαρκής για την αντιμετώπιση της ζήτησης. Η κατάρρευση των αερομεταφορών έχει περιορίσει την προσφορά, αφού το 60% των εμπορευμάτων μεταφέρεται στους χώρους των αποσκευών των εμπορικών πτήσεων.
Πώς οργανώνονται οι μεταφορικές εταιρείες;
Σε όλα τα επίπεδα, έχουν συγκροτηθεί task force, ομάδες εργασίες σε επίπεδο κρατών, τομέων δραστηριότητας και επιχειρήσεων για να εξετάσουν την κατάσταση της αγοράς στον τομέα της συσκευασίας, των διαθέσιμων μέσων μεταφοράς, χερσαίων , αεροπορικών, θαλάσσιων.
Η ιδιαιτερότητα της παρούσας κατάστασης είναι ότι τα ίδια τα εργαστήρια θα ασχοληθούν με την πιστοποίηση των μέσων μεταφοράς.
«Η σειρά είναι ότι ένας θεσμός ή υγειονομική αρχή μίας χώρας συνεργάζεται με ένα εργαστήριο, το εργαστήριο δίνει πιστοποίηση της δικής του αλυσίδας μεταφοράς/αποθήκευσης και είναι δουλειά δική του και των υπεργολάβων αυτή η αλυσίδα μεταφοράς/αποθήκευσης να πληροί τα κριτήρια», λέει ο γενικός διευθυντής της Ceva.
Θα είναι όλος ο κόσμος έτοιμος;
Μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες: οι ποσότητες προς μεταφοράν, οι θερμοκρασίες, τα χρονοδιαγράμματα, τα σχήματα διανομής κλπ.
Ομως, οι επαγγελματίες του τομέα δηλώνουν ότι θα είναι έτοιμοι.
Τον περισσότερο καιρό, οι αλυσίδες μεταφοράς της φαρμακοβιομηχανίας περνούν απαρατήρητες, δηλώνει ο Ματιέ Φρίντμπεργκ, σημειώνοντας ότι η μεταφορά στους -80 βαθμούς Κελσίου υπάρχει ήδη για την μεταφορά οργάνων. «Αυτό που αλλάζει είναι ο ογκος και οι σχετικά σύντομοι χρόνοι».