Την πορεία και τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας κρίνουν οι επόμενες 60 ημέρες σε έναν δρόμο γεμάτο αβεβαιότητες για το πολυπόθητο άνοιγμα των δραστηριοτήτων και την υποδοχή της νέας τουριστικής σεζόν από τον Μάιο. Η αγωνία του κυβερνητικού επιτελείου είναι να επιτευχθεί η σταδιακή απελευθέρωση της οικονομίας πριν από το Πάσχα, ξεκινώντας έτσι την αποσωλήνωση της οικονομίας από τα κρατικά μέτρα στήριξης που αυξήθηκαν στα 11 δισ. ευρώ φέτος από τα 7,5 δισ. ευρώ που προβλέπονταν αρχικά πριν από τα νέα, πιο εκτεταμένα lockdown που επιβλήθηκαν από την αρχή του έτους. Στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκονται σε επιφυλακή βλέποντας να παρατείνονται χρονικά οι προβλέψεις για την υποχώρηση της υγειονομικής κρίσης, συμπιέζοντας τους πόρους των κρατικών ταμείων και αυξάνοντας τα ελλείμματα. Κάθε ημέρα που περνά με κλειστές τις δραστηριότητες, βαθαίνουν οι ουλές στα δημοσιονομικά και στο οικονομικό επιτελείο βλέπουν ως εφιάλτη ένα σενάριο παράτασης της υγειονομικής κρίσης μετά τον Απρίλιο – Μάιο. Η οικονομία θα στηριχθεί μεν όσο χρειαστεί, όπως αναφέρουν παράγοντες, αλλά άσπρη μέρα θα δούμε μόνον όταν τελειώσει η πανδημία, εξού και οι οδηγίες για την παρακολούθηση των δαπανών αφού τα μέτρα στήριξης περνούν σταδιακά σε πιο στοχευμένο χαρακτήρα.
Η αύξηση του λογαριασμού των έκτακτων μέτρων αύξησε τα επίπεδα πίεσης στα κρατικά ταμεία, με τον Μάρτιο να θεωρείται καθοριστικός μήνας για τα έσοδα και τα δημόσια οικονομικά. Στο κουτί των ανησυχιών έρχεται να προστεθεί η ανοδική τάση που επικρατεί στις αγορές κρατικών ομολόγων σε Ευρώπη και ΗΠΑ, όπου τις ισχυρότερες πιέσεις δέχονται οι χώρες με χαμηλότερη πιστοληπτική ικανότητα, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Το ελληνικό δεκαετές ομόλογο βρίσκεται άνω του 1% και το ενδεχόμενο οι αγορές να φέρουν τα πάνω κάτω στα επιτόκια, καθιστώντας σταδιακά ακριβότερη την πρόσβαση της Ελλάδας στον δανεισμό, εγκυμονεί σοβαρούς δημοσιονομικούς κινδύνους.
Κλειδί ο τουρισμός
Στο υπουργείο Οικονομικών δεν κρύβουν την αγωνία τους για τη διάρκεια του lockdown και κυρίως για το πώς θα είναι η κατάσταση στα δημοσιονομικά μόλις η οικονομία βγει από την πανδημία. Η αξιοπιστία των δημόσιων οικονομικών για το 2021, αλλά και για το 2022, είναι βασική προτεραιότητα για το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο ταυτόχρονα το κλειδί της επανεκκίνησης είναι να διατηρηθούν ζωντανές οι επιχειρήσεις και οι θέσεις εργασίας.
Το θέμα της επανόδου της οικονομίας θα κριθεί κυρίως από τον τουρισμό, με στόχο τα έσοδα να φτάσουν το 60% του 2019. Σε όλους τους τόνους ξεκαθαρίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για προβλέψεις, όμως αυτοί οι δύο μήνες σκληρού lockdown που δεν είχαν προϋπολογιστεί αναμένεται να «χτυπήσουν» την ανάκαμψη και τα δημόσια οικονομικά. Οι τυχόν αναθεωρήσεις στις προβλέψεις για το 2021 θα οριστικοποιηθούν όταν τελειώσει το «λουκέτο» και τότε θα φανεί η αντίδραση της αγοράς. Ο πήχης για την ανάκαμψη του 2021, υπό το βάρος του πρώτου δύσκολου τριμήνου, χαμήλωσε τις προβλέψεις των οικονομολόγων που δείχνουν ανάκαμψη το 2021 3,5%-4,8%, το 2020 συρρίκνωση -10%, αρκετά υψηλότερη από εκείνη του μέσου όρου στην ευρωζώνη (-6,8%), ενώ η βουτιά το τέταρτο τρίμηνο του 2020 μπορεί να φτάσει το 13%.
Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη προαναγγείλει την παράταση των έκτακτων μέτρων για όσο ισχύουν οι κοινωνικοί περιορισμοί και πρόθεση της κυβέρνησης είναι να «τρέχουν» τα προγράμματα των Επιστρεπτέων, ενώ για τις επιχειρήσεις που είναι κλειστές αναμένεται να παραταθούν για όσο χρειαστεί οι αναστολές συμβάσεων εργασίας και το επίδομα ειδικού σκοπού 534 ευρώ, το πρόγραμμα Συν-Εργασία, τα ενοίκια κ.λπ. Το μήνυμα είναι πως θα χρειαστεί προσοχή έως την τελευταία ημέρα εξόδου από την πανδημία και πως η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα ασφαλές μαξιλάρι ρευστότητας ύψους 30-32 δισ. ευρώ, ωστόσο οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι.