Το κεφάλαιο “ψηφιακός φόρος”, το οποίο έχει ανοίξει πολλές φορές στο παρελθόν χωρίς επιτυχή κατάληξη, επιχειρεί να ανοίξει εκ νέου η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και η Ευρώπη δεν έχει δείξει, μέχρι σήμερα, ιδιαίτερη αποφασιστικότητα – και σίγουρα καμία ομοψυχία – στο θέμα του λεγόμενου ψηφιακού φόρου, η επείγουσα ανάγκη χρηματοδότησης του σχεδίου ανάκαμψης, φαίνεται να λειτουργεί ως καταλύτης.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με σχετικό ψήφισμα του, τάχθηκε υπέρ της πρότασης, που έχουν καταθέσει στο τραπέζι των παγκόσμιων διαπραγματεύσεων οι ΗΠΑ, για την επιβολή ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 21% επί των κερδών των εταιρειών της ψηφιακής οικονομίας. Η Ένωση είχε αρχικά τοποθετήσει την υποβολή πρότασης για επιβολή πανευρωπαϊκού φόρου σε ορισμένες ψηφιακές υπηρεσίες έως τα τέλη του 2020, για να μεταθέσει χρονικά την υποβολή της για τις αρχές του 2021 και πλέον για το 3ο τρίμηνο του 2021.
Η αναμόρφωση των φορολογικών συντελεστών, ώστε να συμπεριλάβουν και τη διάσταση της ψηφιακής οικονομίας, θα αναμορφώσει τον ισχύοντα φορολογικό Κώδικα στην Ε.Ε., ο οποίος θεσπίστηκε το 1997. “Είναι επείγον να εγκαθιδρυθεί ένα ελάχιστο ποσοστό φορολόγησης των εταιριών σε διεθνές επίπεδο”, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο σχετικό ψήφισμα, που εκδόθηκε με 549 ψήφους υπέρ έναντι 70 κατά και 75 αποχές.
“Οι διεθνείς φορολογικοί κανόνες που τέθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα δεν είναι κατάλληλοι για την ψηφιακή οικονομία. Απαιτείται επειγόντως ένας ελάχιστος συντελεστής εταιρικού φόρου σε διεθνές επίπεδο. Οι φόροι πρέπει να καταβάλλονται, όταν και όπου δημιουργείται πραγματικά αξία”, σημειώνει το ψήφισμα.
Δυστοκία
Η Ευρώπη επανέφερε επίσημα στην ατζέντα της τον φόρο επί των ψηφιακών υπηρεσιών αμέσως μετά από την ιστορική συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU) των €750 δισ. Στον ψηφιακό φόρο η Ένωση αναζητά έναν από τους ίδιους πόρους, που θα χρηματοδοτήσουν τμήμα του φιλόδοξου “Σχεδίου Μάρσαλ”, το οποίο ενέκριναν σε μια ιστορική συμφωνία τα κράτη – μέλη της Ε.Ε.
Η Ένωση, ήδη μετά από το ξέσπασμα της πανδημίας του COVID-19, είχε αρχίσει να συζητά εκ νέου το θέμα της επιβολής ενός φόρου επί των ψηφιακών υπηρεσιών, δηλώνοντας αποφασισμένη να προχωρήσει, έστω και μονομερώς, στην εφαρμογή του μέτρου. Η απόφαση αυτή έρχεται μετά από τις αποτυχημένες απόπειρες της Ένωσης να συγκεράσει τις αντίθετες φωνές στο εσωτερικό της για θεσμοθέτηση ενός ενιαίου πανευρωπαϊκού φορολογικού μέτρου για τις ψηφιακές υπηρεσίες.
Παγκόσμια διαπραγμάτευση
Η αναμόρφωση των φορολογικών συντελεστών, ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, που δημιουργεί η ψηφιοποίηση της οικονομίας, βρίσκεται υπό πολύμηνη διαπραγμάτευση στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ. Σε περίπτωση που επιτευχθεί, θα συνιστά την πρώτη αναμόρφωση των διεθνών φορολογικών κανόνων από τη δεκαετία του 1920 και μετά.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι ένας φόρος επί των ψηφιακών υπηρεσιών μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη στην παγκόσμια οικονομία, υπολογίζοντας ότι η επιβολή φορολογίας στα κέρδη των πολυεθνικών της τεχνολογίας μπορεί να προσθέσει στα παγκόσμια φορολογικά έσοδα $100 δισ. σε ετήσια βάση.
Η αναμόρφωση των φορολογικών κανόνων, που εισηγείται ο ΟΟΣΑ, αφορά μεγάλες πολυεθνικές με διασυνοριακές δραστηριότητες και έσοδα άνω των €750 εκατ. Σύμφωνα με την εισήγηση του ΟΟΣΑ, για να εμπίπτει μία πολυεθνική στις νέες φορολογικές διατάξεις θα πρέπει επίσης να έχει “συστηματική και σημαντική” αλληλεπίδραση με τους πελάτες στην αγορά μιας χώρας, ανεξάρτητα από το εάν έχει φυσική παρουσία εκεί ή όχι.
Αυτόνομη θεσμοθέτηση;
Αν οι διαπραγματεύσεις του ΟΑΣΑ αποτύχουν, οι ευρωβουλευτές εκτιμούν πως η Ε.Ε. θα πρέπει “να προχωρήσει μόνη της” στην επιβολή ενός ελάχιστου πανευρωπαϊκού φόρου επί των ψηφιακών υπηρεσιών. “Οι ξεπερασμένοι διεθνείς φορολογικοί κανόνες πρέπει να αναθεωρηθούν, συμπεριλαμβανομένου ενός ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή εταιρειών. Η Ε.Ε. θα πρέπει να το κάνει μόνη της εάν αποτύχουν οι παγκόσμιες διαπραγματεύσεις”, σημειώνει το ψήφισμα.
Οι ευρωβουλευτές καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει “μια πρόταση για έναν φόρο στις ψηφιακές υπηρεσίες και έναν οδικό χάρτη με διάφορα σενάρια, με ή χωρίς τη συμφωνία του ΟΑΣΑ”. “Μέχρι τα μέσα του 2021, θα πρέπει να υπάρχει πρόταση για φόρο ψηφιακών υπηρεσιών και οδικό χάρτη της Επιτροπής με διαφορετικά σενάρια, με ή χωρίς συμφωνία σε επίπεδο ΟΟΣΑ”, τονίζει το ψήφισμα.