Μειωμένες κατά 1,08% ήταν, κατά μέσο όρο, οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ τον Αύγουστο του 2024 σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2023, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Οι 14 από τις 23 κατηγορίες προϊόντων καταγράφουν μείωση τιμών, καθώς για 4ο συνεχόμενο μήνα καταγράφεται αρνητικός «πληθωρισμός» στα σούπερ μάρκετ.
Ειδικότερα, από την έρευνα προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
1. Η καθαρή μείωση του δείκτη εξέλιξης τιμών αλυσίδων σούπερ μάρκετ τον Αύγουστο 2024 δείχνει ότι ο πληθωρισμός στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι αρνητικός της τάξης του -1,08 (έναντι -1,56% τον Ιούλιο, -1,92% τον Ιούνιο. -1,25% τον Μάιο, +1,10% τον Απρίλιο, +0,28% τον Μάρτιο, +2,70% τον Φεβρουάριο και +3,00% τον Ιανουάριο 2024). Η μεταβολή του Αυγούστου οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση των τιμών και εν μέρει στην επίδραση της εποχικότητας λόγω καλοκαιριού.
2. Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στις κατηγορίες:
• Απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού: -6,68%
• Χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής: -5,16%
• Τροφές και είδη για κατοικίδια: -4,78%
• Βρεφικές και παιδικές τροφές: -4,28%
• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά: -2,84%
Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά έχουν ευνοηθεί από τις συγκριτικά καλύτερες καιρικές συνθήκες στις αρχές καλοκαιριού σε σχέση με το 2023. Στα υπόλοιπα είδη, οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα.
3. Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες:
• Ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζομενα είδη: +5,52%
• Φρέσκα ψάρια και θαλασσινά: +5,09%
• Τρόφιμα παντοπωλείου: +3,51%
• Μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη: +3,41%
• Οινοπνευματώδη ποτά: +2,07%
Τα περισσότερα από αυτά τα είδη επηρεάζονται από την εποχική ζήτηση λόγω καλοκαιριού (π.χ. ψάρια, αλκοολούχα) και τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών, τις τιμές της ζάχαρης και του κακάο και από άλλα κόστη παραγωγής.
Από τις 23 κατηγορίες που εξετάζονται οι 14 κατέγραψαν μείωση και οι 9 αύξηση.
Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σουπερμάρκετ:
• Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν μείωση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητας τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
• Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024 στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις όπως ο καφές και το κακάο όμως, η επίδραση είναι αντίστροφη.
• Καλύτερες συγκριτικά με το 2023 καιρικές συνθήκες το 2024 και εποχικότητα. Οι περσινές βροχές είχαν αυξήσει σημαντικά το κόστος στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα η εποχικότητα στα προϊόντα της κατηγορίας επηρεάζει περισσότερο την πορεία του συνολικού δείκτη.
• Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. Απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση ανατιμήσεων 6969/2024).
• Προσφορές και εκπτώσεις. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
• Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμα τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
• Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου, ενώ την τελευταία διετία καταγράφουν αύξηση.