Οι εκλογές του Μαΐου ενδέχεται να μην οδηγήσουν σε σχηματισμό κυβέρνησης και να χρειαστεί μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση στις αρχές Ιουλίου, η οποία θα οδηγήσει πιθανότατα σε μια νέα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, είτε αυτόνομα, είτε σε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, επισημαίνει η αμερικανική τράπεζα JP Morgan.
«Η πολιτική θα πρέπει να παραμείνει σε συνέχεια με το πρόσφατο παρελθόν και θα συνεχίσει να στηρίζει την ισχυρή ανάπτυξη. Αναμένουμε μια παρατεταμένη και ισχυρή επέκταση της ελληνικής οικονομίας και για φέτος, με σταθερή ανάπτυξη γύρω στο 2,5%. Παράλληλα, αυτή η ισχυρή ανάπτυξη, ενισχύεται από τον πληθωρισμό και οδηγεί σε σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους μετά το -23,3% το 2022 σε 171,3%. Η Ελλάδα παραμένει ελάχιστα εκτεθειμένη στη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, εξαιτίας της υψηλής χρονικής διάρκειας του χρέους και τα χαμηλά του χρέους του δημοσίου τομέα», επισημαίνει η τράπεζα.
Η βασική άποψη του κορυφαίου επενδυτικού οίκου είναι ότι οι εκλογές της 21ης Μαΐου δεν θα βγάλουν κυβέρνηση και μετά από μια σύντομη περίοδο αβεβαιότητας, θα διαφανεί αν απαιτούνται δεύτερες εκλογές. Αν αυτό είναι το σενάριο, η νέα κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να έχει τη Νέα Δημοκρατία σε κυρίαρχο ρόλο και συνεπώς θα βρίσκεται σε συνέχεια με την τρέχουσα διακυβέρνηση. Μια συνεργασία της Νέας Δημοκρατίας με το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ (που μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να εισέλθει σε συνομιλίες για κυβέρνηση συνεργασίας), ίσως μετατοπίσει ορισμένες πολιτικές, όπως για παράδειγμα τη φορολογία του εισοδήματος από κεφάλαιο, αλλά θα ήταν απίθανο να έχει ευρύτερο αντίκτυπο στην πολιτική ατζέντα που βασίζεται στις μεταρρυθμίσεις και στις επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ.
Η επενδυτική τράπεζα, ωστόσο, επισημαίνει στους πελάτες της, σε αυτό το χρονικό σημείο, δεν είναι εφικτό να διαμορφωθούν ακριβείς απόψεις για τη δεύτερη Κυριακή. Υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα ακόμη και όσον αφορά την αξιοπιστία των σημερινών δημοσκοπήσεων λόγω του υψηλού βαθμού πόλωσης του εκλογικού σώματος και ορισμένων γεγονότων που έχουν αμαυρώσει κάπως τη φήμη της Νέας Δημοκρατίας.
Οι εκλογικοί μηχανισμοί και οι διαδικασίες
Η Ελλάδα πραγματοποιεί πρόωρες εκλογές στις 21 Μαΐου, οι οποίες θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής με όριο για την είσοδο στη Βουλή στο 3%). Ο νόμος ψηφίστηκε από την προηγούμενη αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2016. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (35%) κατέχει σταθερό προβάδισμα 6% – 6,5% έναντι του αριστερού και λαϊκίστικού ΣΥΡΙΖΑ (29%), με το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ να συγκεντρώνει περίπου 10,5% και το κομμουνιστικό κόμμα ΚΚΕ 6,5% περίπου. Δύο άλλα λαϊκίστικα κόμματα, το αντιευρωπαϊκό και αριστερό ΜέΡΑ-25 και το δεξιό Ελληνική Λύση, θα μπορούσαν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο, με τα δύο να συγκεντρώνουν ποσοστά κοντά στο 4,5%.
Ως αποτέλεσμα της απλής αναλογικής. είναι πιθανό ότι κανένα κόμμα ή συνασπισμός κομμάτων δεν φαίνεται ικανό να επιτύχει την πλειοψηφία των εδρών. Ένας πολύ αριστερός συνασπισμός με επικεφαλής το ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ ως μικρότερο εταίρο και ένα ή περισσότερα από τα άλλα αριστερά κόμματα θα μπορούσε να επιτύχει μια οριακή πλειοψηφία εδρών. Η επιλογή αυτή, όμως, φαίνεται να είναι ένας μακρινός κίνδυνος σε αυτό το στάδιο. Από τη μία πλευρά, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει απορρίψει με αποφασιστικότητα οποιαδήποτε ενδεχόμενο συμφωνίας με το ΣΥΡΙΖΑ. Οποιαδήποτε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, μπορεί να προκαλέσει αποστασίες και να οδηγήσει ακόμη και σε αλλαγή της ηγεσίας του κόμματος. Από την άλλη πλευρά, η θέση του ΚΚΕ εμφανίζεται ακόμη πιο ξεκάθαρη, διότι το ΚΚΕ έχει ιστορικά αρνηθεί να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε κυβέρνηση συνασπισμού τα τελευταία 30 χρόνια. Όσον αφορά το ΜέΡΑ-25, οι ακραίες ευρωσκεπτικιστικές απόψεις του θα πιθανόν να το καταστήσουν ακατάλληλο ως εταίρο.
Τελικά, όλα αυτά θα πρέπει να οδηγήσουν σε δεύτερες εκλογές που θα διεξαχθούν βάσει ενός διαφορετικού εκλογικού νόμου. Ο νέος νόμος, τον οποίο ψήφισε η Νέα Δημοκρατία το 2020, προβλέπει έδρες μπόνους στο πρώτο κόμμα. Πρακτικά, ο νόμος αυτός σημαίνει ότι ένα ποσοστό ψήφων 38% θα πρέπει να είναι αρκετό για να επιτευχθεί το όριο της πλειοψηφίας. Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η Νέα Δημοκρατία εμφανίζεται ήδη πολύ κοντά στο όριο της πλειοψηφίας τη δεύτερη εκλογική Κυριακή. Αυτό το αποτέλεσμα φέρνει είτε μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με πιθανώς ισχνή πλειοψηφία, είτε μια κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η Νέα Δημοκρατία εμφανίζεται ήδη πολύ κοντά (σε απόσταση 2-3%) στο όριο της πλειοψηφίας σε αυτή τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Αυτό θα άνοιγε δύο επιλογές: (i) μια ενιαία κομματική κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αν και με πιθανώς ισχνή πλειοψηφία και (ii) μια κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝΑΛ ως μικρότερου εταίρου.
«Είναι πολύ νωρίς για να διαμορφωθούν ακριβείς απόψεις για τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση σε αυτό το στάδιο, δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα ακόμη και όσον αφορά την αξιοπιστία των σημερινών δημοσκοπήσεων λόγω του υψηλού βαθμού πόλωσης του εκλογικού σώματος και ορισμένων γεγονότων που έχουν αμαυρώσει κάπως τη φήμη της Νέας Δημοκρατίας», τονίζει η JPM.