Τα επόμενα χρόνια θα ζήσουμε συστηματικά σε υψηλότερο πληθωρισμό, ενώ στο θέμα της ανόδου των ενοικίων δεν θα υπάρξει εύκολη λύση.
Την εκτίμηση αυτή έκανε ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΟΒΕ και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μιλώντας στο 24ο συνέδριο της Prodexpo, το οποίο πραγματοποιείται σήμερα 25 και αύριο 26 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ο κ. Βέττας τόνισε ότι «ένα στα 4 νοικοκυριά πληρώνει πλέον 40% του εισοδήματός του για στέγαση» και προειδοποίησε ότι δεν μπορεί να υπάρχει ανάκαμψη χωρίς να ανέβουν οι επενδύσεις στην κατοικία, από την άλλη, πλευρά, όμως, δεν γίνεται να γίνουν όλες οι επενδύσεις real estate στην κατοικία.
Όπως σημείωσε, η ανάκαμψη της αγοράς των ακινήτων είναι συστηματική, όμως, δεν έχουμε φτάσει ακόμα στα προ κρίσης επίπεδα. Επίσης, για τον ίδιο, θα χρειαστεί στο μέλλον αλλαγή στο μέσο μέγεθος της κατοικίας, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των νοικοκυριών χωρίς παιδιά, ενώ συμπλήρωσε ότι υπάρχει απόθεμα παλιών κατοικιών που φτάνει στα όριά του, καθώς δεν είναι εύκολο να εκσυγχρονιστούν.
Τερέζα Μεσσάρη
Η Τερέζα Μεσσάρη, General Manager, CFO/COO της Prodea Investments ανέφερε ότι η επένδυση στο real estate έχει, ακόμα και σε αυτές τις εποχές, μια προστασία από τον πληθωρισμό. Κατά το ίδιο στέλεχος, τα κόστη των ακινήτων επηρεάζονται από τις τιμές της αγοράς, ενώ θα πρέπει να υπάρχει επαγρύπνηση για να επιτυγχάνεται έλεγχος του χρηματοοικονομικού κόστους, αλλά και συνεχής διερεύνηση για τις τάσεις της αγοράς.
Το κλειδί είναι, οπως είπε, όσες εταιρείες μπορούν να αναπτύσσουν μόνες τους τα ακίνητα, για να μπορούν να πετύχουν τις καλύτερες δυνατές αποδόσεις και να μην αυξάνονται σε μεγάλο βαθμό τα μισθώματα. Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε ότι υπάρχει ενδιαφέρον στα ‘’πράσινα’’ γραφεία, παρά την τηλεργασία, στην φιλοξενία, τα Logistics και την μισθωμένη κατοικία.
Παναγιώτης Μπαλωμένος
Ο Παναγιώτης Μπαλωμένος, Εντεταλμένος Σύμβουλος στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) εξήρε τον σημαντικό επιχειρηματικό χαρακτήρα των ακινήτων του Δημοσίου τα τελευταία χρόνια, με την εταιρεία να διατηρεί τα τιμολόγια της σταθερά, απορροφώντας τις πληθωριστικές πιέσεις. Έφερε ως παράδειγμα τα Σπήλαια του Διρού, τα οποία μετά από πρόσφατη αναβάθμιση, πέτυχαν 60% αύξηση στην επισκεψιμότητα, αύξηση των εσόδων 50%, αλλά και την Ακτή Βουλιαγμένης, με 5% άνοδο στην επισκεψιμότητα το καλοκαίρι και αύξηση 15% στα έσοδα.
«Ταχύτερη τεχνική ωρίμανση των ακινήτων και καλά δομημένοι διαγωνισμοί» είναι το δίπτυχο λειτουργίας της ΕΤΑΔ τους τελευταίους μήνες για τον κ. Μπαλωμένο, ο οποίος αποκάλυψε ότι μέχρι τέλος του έτους αναμένεται ο διαγωνισμός για την Ακτή Βουλιαγμένης και την Ωκεανίδα, με πιθανότητα προσέλκυσης ενδιαφέροντος και από το εξωτερικό, ενώ επίσης τέσσερα κτίρια Ξενία θα βγουν σε διαγωνισμό έως τον Δεκέμβριο του 2023.
Παναγιώτης Καπετανάκος
Από πλευράς του, ο CEO της NOVAL Property, Παναγιώτης Καπετανάκος τόνισε ότι θα πρέπει οι εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων να προσέξουν πολύ την κεφαλαιακή τους διάρθρωση, καθώς διανύουμε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, το οποίο θα γίνει στο άμεσο μέλλον ακόμα πιο δύσκολο.
Ο επικεφαλής της ΑΕΕΑΠ μίλησε για την αναγκαιότητα ‘’πράσινων’’ κτιρίων για να μπορεί να συνοδεύεται με μείωση των ενεργειακών εξόδων, ενω ανέφερε συγκεκριμένα ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν νέες, πιο φιλικές στο περιβάλλον κατοικίες. Για τον κ. Καπετανάκο, απαραίτητο στοιχείο, πλέον, στην ανάπτυξη των κτιρίων είναι η βιωσιμότητα, καθώς η αγορά προωθεί όλο και περισσότερο την τάση Low Carbon, με μειωμένες εκπομπές άνθρακα, αναφερόμενος στη σχετική ανάπτυξη της Noval Property στη Λεωφ. Κηφισίας.
Δημήτρης Παπούλης
Με φόντο την επικείμενη είσοδο της ΑΕΕΑΠ Trade Estates στο Χρηματιστήριο, ο CEO της εταιρείας Δημήτρης Παπούλης ανέφερε ότι εξειδικεύεται στην ανάπτυξη εμπορικών πάρκων και omnichannel logistics. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο πρώτος τομέας δεν είχε αναπτυχθεί καθόλου τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα, ενώ τα Omnichanel big box logistics εξυπηρετούν τις ανάγκες μεγάλων παικτών του retail που γίνονται όλο και μεγαλύτερες.
Σε σχέση με την κτηματομεσιτική αγορά, ο κ. Παπούλης ανέφερε ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα από πλευράς των ΑΕΕΑΠ έγκειται στον έλεγχο του κόστους διαχείρισης, ενώ πρόσθεσε ότι το θέμα των υψηλών επιτοκίων είναι ένα μεγάλο ζήτημα το οποίο χρειάζεται, ωστόσο, προσοχή στη διαδικασία δανεισμού. Σε σχέση με το λιανεμπόριο δήλωσε ότι οι ανταγωνιστικές τιμές των προϊόντων είναι «κλειδί» για τον έλληνα καταναλωτή, όπως, επίσης, και το ελεύθερο πάρκινγκ, σε ακτίνα μικρής πρόσβασης, στα καταστήματα που επισκέπτεται.