Νέα μέτρα όπως το Kids Wallet, η εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας αντί των αποβολών αλλά και η δημιουργία τεχνικών γυμνασίων στα πρότυπα των ΕΠΑΛ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων η Εθνική Στρατηγική κατά της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του πρωθυπουργού.
Η Εθνική Στρατηγική, που καλύπτει την περίοδο 2025-2030, εντάσσεται και συμπληρώνει ένα ευρύτερο πλέγμα πολιτικών για την προστασία των παιδιών, όπως οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του εθισμού στο διαδίκτυο, δράσεις κατά του σχολικού και του εξωσχολικού εκφοβισμού, οι προσλήψεις ψυχολόγων σε δημόσια σχολεία και υποδομές φιλοξενίας θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Περιλαμβάνει 29 νέες πολιτικές, εκ των οποίων επτά εμβληματικές και πέντε οριζόντιες, 69 δράσεις, ενώ θεσπίζονται 38 δείκτες παρακολούθησης.
Η νέα Εθνική Στρατηγική ουσιαστικά συνδέει τη δράση 10 Υπουργείων και πολλών φορέων. Αποσκοπεί στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των έξι κύριων μορφών που λαμβάνει η βία: ενδοοικογενειακής, ενδοσχολικής, διαδικτυακής, εξτρεμιστικής, ρατσιστικής και οπαδικής, διασφαλίζοντας παράλληλα την εφαρμογή μιας φιλικής προς τα παιδιά Δικαιοσύνης.
Για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, ειδικότερα, προτείνεται μεταξύ άλλων η θεσμοθέτηση και πιλοτική λειτουργία τεχνικού γυμνασίου και η θεσμοθέτηση της αποβολής εντός σχολείου με προσφορά «κοινωνικής εργασίας». Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην πρόληψη και αντιμετώπιση της εξτρεμιστικής και ρατσιστικής βίας και της ρητορικής μίσους, με την θεσμοθέτηση περιφερειακών συμβουλίων παιδιών και την ανάπτυξη τοπικών δικτύων πρόληψης παραβατικότητας.
Με γνώμονα τη φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη, προβλέπονται για τα μεν ανήλικα θύματα η θεσμική ανασυγκρότηση των Σπιτιών του Παιδιού, η γεωγραφική εξάπλωση και η περαιτέρω υποστήριξή τους, με κύριο στόχο την αποτροπή της δευτερογενούς θυματοποίησης. Για τους ανήλικους παραβάτες, προβλέπεται μεταξύ άλλων η δημιουργία διαλειτουργικής μονάδας φιλικής Δικαιοσύνης, με πρωτόκολλα ενεργειών σε κάθε στάδιο και εργαλεία ατομικής αξιολόγησης και εκτίμησης παραγόντων κινδύνου.
Για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας, δίνεται έμφαση στην καλλιέργεια της θετικής γονεϊκότητας. Προβλέπονται προγράμματα εκπαίδευσης, πρόληψης και υποστήριξης γονέων ή επίδοξων γονέων, με διαδικτυακά μαθήματα και δια ζώσης συμβουλευτική.
Kids Wallet
Κύριο εργαλείο για την αποτροπή της διαδικτυακής βίας είναι η εφαρμογή Kids Wallet, που δίνει τη δυνατότητα στους γονείς να θέτουν όρια ή και να μπλοκάρουν τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά τους, είτε το παιδί έχει δική του συσκευή είτε χρησιμοποιεί το τηλέφωνο γονέα. Οι γονείς μπορούν να ενεργοποιήσουν προεπιλεγμένες ρυθμίσεις που καλύπτουν διαφορετικές περιόδους της ημέρας και της εβδομάδας (πχ τις σχολικές ώρες ή το Σαββατοκύριακο), ή να ετοιμάσουν εξατομικευμένο πρόγραμμα για τα παιδιά τους.
Παράλληλα, το Kids Wallet επιτρέπει την ταυτοποίηση του χρήστη, καθώς μπορεί να αποθηκεύσει την παιδική ταυτότητα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η εφαρμογή έχει τη δυνατότητα να πιστοποιήσει την ηλικία του παιδιού όποτε συνδέεται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λύση που θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη ώστε να εφαρμόζονται αυτόματα ηλικιακά φίλτρα στο περιεχόμενο στο οποίο θα εκτίθενται οι ανήλικοι, αφού ολοκληρωθούν οι σχετικές ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις με τις πλατφόρμες. Επιπλέον, χάρη στην ταυτοποίηση του χρήστη η εφαρμογή θα χρησιμοποιείται ως επιβεβαιωτικό της ηλικίας για αγορές σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα, προκειμένου να μην μπορεί ένα παιδί να αγοράσει καπνικά προϊόντα ή αλκοόλ μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες.
Η ρύθμιση του Kids Wallet από τους γονείς είναι ιδιαίτερα εύκολη. Ο γονέας κατεβάζει την εφαρμογή και συνδέεται μέσω των προσωπικών του κωδικών στο Taxisnet. Στη συνέχεια, επιλέγει το προστατευόμενο μέλος και ταυτοποιεί τη συσκευή που χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο μέλος. Μετά, μπορεί να προχωρήσει στις ρυθμίσεις για την πρόσβαση του παιδιού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
To Kids Wallet τηρεί επίσης στοιχεία χρήσης, δίνοντας στους γονείς εύκολη πρόσβαση σε αναλυτικά στατιστικά δεδομένα για τον χρόνο που αφιερώνει το παιδί σε κάθε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Οι γονείς μπορούν να βρουν αναλυτικές οδηγίες χρήσης στο σάιτ kidswallet.gov.gr. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη από σήμερα στις συσκευές με λειτουργικό iOS και τις επόμενες ημέρες θα είναι διαθέσιμη για συσκευές τύπου Android.
Κ. Μητσοτάκης: Να μιλάμε στα παιδιά, να βάζουμε όρια
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για έναν οδικό χάρτη με συγκεκριμένα ορόσημα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το σύνθετο αυτό κοινωνικό πρόβλημα. Ξεχωρίζοντας τρία από τα μέτρα που παρουσιάστηκαν ο πρωθυπουργός έκανε ειδική αναφορά στο Kids Wallet, στον ρόλο του αθλητισμού και στα θέματα της ψυχικής υγείας καλώντας τους γονείς να μιλούν με τα παιδιά τους αλλά και να θέτουν όρια.
Παράλληλα, ζήτησε από τους γονείς να συζητούν με τα παιδιά τους και σημείωσε: «Θα ενθαρρύνω τους γονείς να αξιοποιήσουν το εργαλείο αυτό αλλά και να συζητήσουν με τα παιδιά τους για να καταλάβουν ακριβώς πώς τα παιδιά μας, ειδικά αυτά τα οποία βρίσκονται στην εφηβεία, σκέφτονται σήμερα, τι είναι αυτά που τους προβληματίζουν αντί να τους ενθαρρύνουμε εμείς οι ίδιοι».
«Είναι πολύ εύκολο να γίνεις γονιός, αλλά το να είσαι γονιός είναι κάτι το οποίο είναι πολύ δύσκολο και απαιτεί πολύ κόπο και πολύ επιμονή. Και να επαναλάβω ότι τίποτα από όλα αυτά τα οποία δρομολογούμε δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή της οικογένειας και κυρίως των γονιών που τελικά έχουν τον πρώτο λόγο και την πρώτη ευθύνη στην ανατροφή των παιδιών τους» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.
Δίπλα στα παιδιά, απέναντι στη βία
Σύνθημα της νέας στρατηγικής είναι η φράση «δίπλα στα παιδιά, απέναντι στη βία» με την επικεφαλής της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που τη συνέταξε, Βάσω Αρτινοπούλου, να τονίζει ότι «όραμά μας είναι τα παιδιά να μεγαλώνουν σε μια κοινωνία χωρίς βία. Δεν είναι φυσιολογικό να ζεις με τη βία, η βία δεν πρέπει να είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση». Παράλληλα, έκαε λόγο για αλλαγή οπτικής προκειμένου να έρθει η αντιμετώπιση του φαινομένου. Ένα από τα πλέον καινοτόμα τα οποία προτείνει η επιτροπή είναι τα παιδιά που παίρνουν αποβολή από το σχολείο αντί να μένουν στο σπίτι, να συμμετέχουν σε κοινωνική εργασία στο σχολείο, σε πράξεις όπως η βοήθεια των μικρότερων παιδιών, ενώ στις πιο σοβαρές περιπτώσεις τα παιδιά να πηγαίνουν σε ειδικά κέντρα. «Προτείνουμε επίσης τη δημιουργία 10 τεχνικών Γυμασίων που μπορεί να δώσει ίσες ευκαιρίες και το αίσθημα της επιτυχίας ανεξάρτητα από το κοινωνικό υπόβαθρο και τον βαθμό κινδύνου. Θα κρατήσουμε έτσι τα παιδιά μακριά από τους δρόμους» είπε ακόμα η κυρία Αρτινοπούλου.
«Πρέπει να είμαστε όλες και όλοι στην ίδια σελίδα. Πρέπει να είμαστε όλες και όλοι σύμμαχοι και πριν και πάνω από όλα οι γονείς» τόνισε από πλευράς του υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.
Ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, χαρακτήρισε την Εθνική Στρατηγική έναν «οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση ενός σύνθετου φαινομένου», ο οποίος «συνδυάζει τη μελέτη και την αντιμετώπιση της βίας με αυτή της παραβατικότητας, διότι αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία». «Μιλάμε, όμως, για παιδιά και χρειάζεται να σταθούμε δίπλα τους με ευαισθησία, με σεβασμό στα δικαιώματα τους και με έμφαση στις υποχρεώσεις που έχουν».
Λαμβάνοντας τον λόγο, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Σοφία Ζαχαράκη, επισήμανε ότι «δεν ξεκινάμε από το μηδέν». Και ότι υπάρχουν ήδη διαθέσιμα εργαλεία, όπως ο νόμος “Σπάσε τη σιωπή” και την πλατφόρμα “Stop Bullying“. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε επόμενα βήματα, όπως την εισαγωγή της διαμεσολάβησης στα σχολεία, την αποβολή εντός σχολείου, “εκτός σχολικής τάξης, εντός όμως σχολικής ζωής“, καθώς επίσης και την πιλοτική εφαρμογή από το 2026 Τεχνικών Γυμνασίων. «Η αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων είναι μία κοινή μάχη γονέων, παιδιών, εκπαιδευτικών και βεβαίως, εμείς, ως υποστηρικτές με τα θεσμικά εργαλεία που θα πρέπει να δώσουμε», τόνισε η κυρία Ζαχαράκη.
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής, Δόμνα Μιχαηλίδου, σημείωσε ότι η πρόληψη της βίας ξεκινά από την οικογένεια, και χαρακτήρισε την κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής ως «αναγκαία δουλειά». «Έχουμε πολλή δουλειά ακόμα να κάνουμε, αντιμετωπίζουμε το ζήτημα διυπουργικά, ξέροντας ποιοι είναι οι στόχοι μας», σημείωσε.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, ο οποίος σημείωσε ότι «δεν αρκεί να αναγνωρίζουμε τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνολογία. Πρέπει να είμαστε εξίσου προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε τις απειλές που ελλοχεύουν, ιδιαίτερα για τα παιδιά μας». Ο υπουργός, μεταξύ άλλων, παρουσίασε το Kids Wallet, «ένα ισχυρό εργαλείο για να προστατεύσουν τα παιδιά τους στο διαδίκτυο», όπως είπε και προσέθεσε: «Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά μας έχουν δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και στην αυτονομία. Ο ρόλος μας ως γονείς είναι να τα καθοδηγήσουμε και να τα προστατεύσουμε, όχι να τα ελέγχουμε απόλυτα».
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, χαρακτήρισε «καινοτομία» τις πρωτοβουλίες που εντάσσονται στην Εθνική Στρατηγική για τη Βία και την Παραβατικότητα των Ανηλίκων. «Ο αθλητισμός είναι κρίσιμος και αναγκαίος κρίκος στην προσπάθεια αυτή και θα πρέπει ως Πολιτεία να το αναδείξουμε», τόνισε ο κ. Βρούτσης, ο οποίος σημείωσε ότι οι αθλητές στη χώρα μας, έχοντας δελτίο, είναι 412.329 και όσο διευρύνεται η συμμετοχή είναι ενδιαφέρον να δούμε αν θα λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα η ποσοτικοποίηση της βίας στους δείκτες.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σημείωσε ότι η βία καταλήγει στην πόρτα της Αστυνομίας για διαχείριση υπό δύσκολες συνθήκες και αυτό απαιτεί εξειδικευμένη διαχείρισης, συνεχή προσαρμογή και ενίσχυση των εργαλείων πολιτικής που διαθέτει. «Να εντείνουμε τις δράσεις μας, αξιοποιώντας όλο αυτό το πλαίσιο το οποίο τίθεται από την Εθνική Στρατηγική. Είναι ένα βαθιά κοινωνικό θέμα και χρειάζεται μία βαθιά και σε έκταση στρατηγική, που θα απαντήσει στο πρόβλημα καλύτερα».
Στη συνέχεια, το λόγο έλαβε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, ο οποίος στάθηκε στα αναμορφωτικά μέτρα που μπορούν «να βοηθήσουν τα παιδιά να μετατρέψουν τον θυμό και την οργή τους σε κάτι πολύ παραγωγικό, είτε στον αθλητισμό, είτε στον πολιτισμό, είτε στην εργασία». Ανακοίνωσε, δε, ότι αναμένεται να ανακοινωθεί από κοινού με την υπουργό Πολιτισμού, Λινά Μενδώνη, η δυνατότητα παροχής κοινοφελούς εργασίας σε πολιτιστικές δραστηριότητες.
Τέλος, ο υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, αρμόδιος για την Ψυχική Υγεία, επισήμανε ότι σκοπός των παρεμβάσεων που εντάσσονται στη Στρατηγική είναι η δημιουργία ενός δικτύου, που θα παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες σε όλη τη χώρα.
Η Εθνική Στρατηγική για τη βία και την παραβατικότητα των ανηλίκων εισηγείται μια πολυεπίπεδη προσέγγιση, προάγοντας τη συνεργασία, τη διασύνδεση, την πολυεπιστημονικότητα και την αλλαγή. Διαπνέεται από την οπτική των δικαιωμάτων των παιδιών και εστιάζεται στην ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού, την άρση των ανισοτήτων, τη βελτίωση των διαπροσωπικών και των οικογενειακών σχέσεων, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των νέων, καθώς και την εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης στους θεσμούς.
Αποτελεί ένα νέο «παράδειγμα» για την Ελλάδα και μια «καλή πρακτική» που μπορεί να αναδειχθεί στο εξωτερικό. Υποδηλώνει την αλλαγή της οπτικής από τις μονοδιάστατες σε πιο σύνθετες και ολιστικές προσεγγίσεις στη διερεύνηση και την αντιμετώπιση του φαινομένου και την άσκηση πολιτικής.