Τα αίτια που διαμόρφωσαν την παρούσα κατάσταση στην αγορά κατοικίας, με κυριότερο αυτό της στενότητας της προσφοράς, εξετάζει η ομάδα ανάλυσης και έρευνας της Eurobank.
Στέκεται επίσης στον ρόλο της στεγαστικής πίστης και αναλύει τους λόγους για τους οποίους δεν έχει ακολουθήσει την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων παρά το ευνοϊκό μακροοικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Επιπλέον, παρέχει προτάσεις πολιτικής για τη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς και της προσιτότητας των οικιστικών ακινήτων.
Στα βασικά της στοιχεία, η έρευνα για την αγορά κατοικίας επισημαίνει:
• H δυναμική ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων μετά την πανδημία, δίνει ώθηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα που είχε πληγεί από την κρίση χρέους, διαχέοντας θετικές επιδράσεις στην οικονομία. Βραχυχρόνια, η προσφορά κατοικιών προσαρμόζεται με χρονική υστέρηση στην αυξανόμενη ζήτηση, μακροχρόνια, ελλοχεύει ο κίνδυνος να μονοπωλήσει τις επενδύσεις αν οι λοιπές επενδύσεις δεν αυξηθούν εξίσου ταχέως.
• Η άνοδος των τιμών των κατοικιών, ταχύτερη σε σχέση με τα εισοδήματα, έχει επιδεινώσει την προσιτότητά τους, η οποία ωστόσο παραμένει καλύτερη σε σχέση με την προ-κρίσης περίοδο και συγκρίσιμη - αν και λίγο μικρότερη - με την αντίστοιχη στις άλλες χώρες της ευρωζώνης.
• Εντούτοις, η επιδείνωσή της συνιστά πηγή ανησυχίας καθόσον αποτελεί φαινόμενο με σημαντικές οικονομικές, αλλά και κοινωνικές επιπτώσεις, ειδικότερα σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση του κόστους διαβίωσης την τελευταία τριετία.
• Η βασική αιτία εντοπίζεται στη στενότητα της προσφοράς κατοικιών, η οποία έχει ως αποτέλεσμα οι τιμές τους να καθορίζεται από την αυξημένη –εγχώρια και διεθνή- ζήτηση.
• Παράδοξο η αύξηση των αγοραπωλησιών να μην συνοδεύεται από αύξηση της στεγαστικής πίστης, παρά την αυξημένη διάθεση –και δυνατότητα- των τραπεζών να τις χρηματοδοτήσουν.
• Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα απαιτήσει συνδυασμό μέτρων, κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, για την αύξηση των διαθέσιμων κατοικιών, πιθανώς σε συνδυασμό με περιορισμού στη χρήση οικιστικών ακινήτων για εμπορικούς σκοπούς σε περιπτώσεις που οι αρνητικές εξωτερικότητες αυτών των δραστηριοτήτων υπερβαίνουν τη θετική συμβολή.