Επιτακτική ανάγκη για άμεσες δράσεις, αλλά και για μακροχρόνιο σχεδιασμό
Την ανάγκη να δημιουργηθούν ευρύτερες συμπράξεις και να κινητοποιηθούν θεσμικοί εκπρόσωποι, φορείς και η κοινωνία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί άμεσα το κρίσιμο θέμα της λειψυδρίας, ανέδειξαν οι ομιλητές στην εκδήλωση της πρωτοβουλίας «Υδάτινες Συμμαχίες», η οποία είχε ως θέμα «Στρατηγικές Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας: Πρόληψη και Προετοιμασία».
Την εκδήλωση, την οποία συνδιοργάνωσαν η ΕΥΔΑΠ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), το ΤΜΕΔΕ και το Ινστιτούτο «We Are Greece», άνοιξε με χαιρετισμό ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου. Ο κ. Παπασταύρου, αφού επισήμανε τη διαχρονικότητα του ζητήματος, το χαρακτήρισε ως θέμα εθνικής προτεραιότητας και σημείωσε ότι απαιτείται σχεδιασμός και δαπάνες για την επίλυσή του. Έθεσε, δε, τρεις πυλώνες για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας: την αποτελεσματικότητα, καθώς όπως χαρακτηριστικά τόνισε «υπάρχουν περισσότεροι από 750 φορείς για τη διαχείριση του νερού και αυτό είναι φύσει αναποτελεσματικό», την εξεύρεση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων, καθώς και την εξοικονόμηση του νερού, μέσω και της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας με καμπάνιες ενημέρωσης και δράσης.
Λαμβάνοντας τον λόγο, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός σημείωσε ότι είναι κρίσιμο να γίνει προσπάθεια, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, για να κατανοήσουν οι νεότερες γενιές το ζήτημα. Πρόσθεσε, δε, ότι απαιτείται να τεθεί χρονοδιάγραμμα, και η επίτευξη των στόχων να γίνει άμεσα και εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
Στην αξία του ανθρώπινου κεφαλαίου και την ανάγκη να καταθέσουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους ώστε να δοθούν οι λύσεις για τη λειψυδρία, επικεντρώθηκε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΥΔΑΠ, Γιώργος Στεργίου. «Κορμός της συμμαχίας πρέπει να είναι οι άνθρωποι που διαχειρίζονται το νερό» τόνισε. Αναφέρθηκε, δε, και στο θέμα της άρδευσης, λέγοντας ότι απαιτείται και σε αυτόν τον τομέα εστίαση.
Τον ρόλο των τεχνικών εταιρειών και των χρηματοδοτικών εργαλείων για την υλοποίηση των έργων που απαιτούνται, ανέδειξε στην ομιλία του ο Κωνσταντίνος Μακέδος, Πρόεδρος ΤΜΕΔΕ, λέγοντας ότι είναι κρίσιμη η συμβολή τους στο θέμα της λειψυδρίας, καθώς τα δίκτυα είναι ήδη παλαιωμένα, που πρέπει να συνδυαστούν με σύγχρονες και καινοτόμες λύσεις. Για να τονίσει τη σοβαρότητα του θέματος της λειψυδρίας, σημείωσε ότι το 34% του πληθυσμού και το 40% της έκτασης της ΕΕ έχει επηρεαστεί από τη λειψυδρία, με κόστος 9 δισ. ευρώ ετησίως.
Από την πλευρά του, ο ιδρυτής και Πρόεδρος του Ινστιτούτου «We are Greece», Αντώνης Γιαννικουρής,πρότεινε να λειτουργήσουν οι Υδάτινες Συμμαχίες ως κόμβος συντονισμού μεταξύ κράτους, αυτοδιοίκησης, επιστημονικής κοινότητας, ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών όλης της χώρας, να αυξηθεί η χρηματοδότηση για νέα κρίσιμα έργα υποδομής και ταυτόχρονα να γίνεται συστηματική συντήρηση των υφιστάμενων, και τέλος να υπάρξει θεσμική αναβάθμιση του ρόλου και του τρόπου με τους οποίους γίνεται πολιτικά η διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Στη συνέχεια, ακολούθησε συζήτηση με θέμα «Η ετοιμότητα της Ελλάδας απέναντι στην ξηρασία – Τοπικές και διεθνείς διαστάσεις – παραδείγματα».
Ο Πέτρος Βαρελίδης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ανέφερε ότι δεν υπάρχει ισοκατανομή στα ύψη βροχής μεταξύ της Δυτικής και της Νότιας Ελλάδας, καθώς η πρώτη έχει υψηλά επίπεδα βροχόπτωσης και η δεύτερη πολύ λιγότερα. Ο κ. Βαρελίδης τόνισε ότι χρειάζονται έργα υποδομής, ειδικά στην Αττική. «Χρειαζόμαστε και μακροπρόθεσμα και βραχυπροθέσμα μέτρα γιατί μας τελειώνει το νερό» σημείωσε και πρόσθεσε ότι μέχρι το 2030 για έργα που αφορούν στο νερό και όχι στην αποχέτευση, απαιτούνται τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, επισήμανε ότι υπάρχει έλλειμα νερού 225 εκατ. κ.μ. και προστίθενται εφεδρικοί ταμιευτήρες και γεωτρήσεις που μπορούν να συνεισφέρουν έως 75 εκατ. κ.μ., σύμφωνα με το υπάρχον πλάνο της ΕΥΔΑΠ, αλλά με υψηλά ενεργειακά κόστη. Ως αποτελεσματική λύση παρουσίασε τη διασύνδεση με τη λίμνη των Κρεμαστών που πενταπλασιάζει τα αποθέματα με μηδενικό λειτουργικό κόστος για την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους των αναγκών, ενώ – σε περίπτωση που η διασύνδεση με τα Κρεμαστά αργεί – υπάρχει γρήγορη ενδιάμεση λύση μεταφοράς νερού με πλοία. Χαρακτήρισε, δε, την αφαλάτωση σημαντική, αλλά με υψηλό ενεργειακό κόστος. «Εξετάζουμε μακροπρόθεσμα την αξιοποίηση ανακυκλωμένου νερού, που μέχρι σήμερα απορρίπτεται στη θάλασσα, για άρδευση και βιομηχανική χρήση», είπε επίσης. Παρουσίασε, δε, τα έργα που υλοποιεί η ΕΥΔΑΠ έως το 2029, τα οποία αφορούν στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης με στόχο τη μείωση των διαρροών, προϋπολογισμού 170 εκ. ευρώ, και σε μαζικές αντικαταστάσεις πεπαλαιωμένων υδρομετρητών και προμήθεια και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, προϋπολογισμού 122 εκατ. ευρώ.
Από την πλευρά του, ο John P. Kmiec, Διευθυντής Tucson Water USA μίλησε για το Central Arizona Project το οποίο έλυσε το πρόβλημα της επάρκειας νερού σε μια άνυδρη περιοχή. Με επίκεντρο την ανακύκλωση νερού, τις τεχνητές υπόγειες εγκαταστάσεις (όπως CAVSARP και SAVSARP), την υλοποίηση ευρύτατων προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης παιδιών σχολικής ηλικίας και την παροχή κινήτρων για την εξοικονόμηση νερού, η περιοχή Τούσον έχει επιτύχει αξιοσημείωτη μείωση κατανάλωσης και βελτίωση αποδοτικότητας. Στην παρουσίασή του ανέδειξε τον συνδυασμό τεχνολογίας, εκπαίδευσης και συμμετοχικής πολιτικής ως πρότυπο βιώσιμης διαχείρισης νερού για άνυδρες περιοχές διεθνώς.
Ο πρώην Γενικός Διευθυντής The Israel Water Authority, Giora Shaham, παρουσίασε το μοντέλο διαχείρισης υδάτινων πόρων του Ισραήλ ως παράδειγμα ολιστικής προσέγγισης σε συνθήκες περιορισμένων φυσικών πόρων και κλιματικής αστάθειας. Μέσω συνδυασμού τεχνολογιών εξοικονόμησης, επαναχρησιμοποίησης λυμάτων, αφαλάτωσης, τιμολογιακής πολιτικής που αντικατοπτρίζει το πραγματικό κόστος, αυστηρών ρυθμίσεων και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, το Ισραήλ, μια άνυδρη χώρα, κατάφερε να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες, επενδύοντας παράλληλα σε καινοτομία και εκπαίδευση και ενεργειακές συνέργειες.
Συντονιστής ήταν ο Booky Oren, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Booky Oren Global WaterTechnologies, ο οποίος σημείωσε ότι χρειάζεται επαγρύπνηση και ενημέρωση. «Χωρίς επίγνωση ότι το νερό τελειώνει, οι άνθρωποι δεν θα πάρουν αποφάσεις, χρειάζεται αυτό να το καταλάβει όλος ο πληθυσμός της Ελλάδας» είπε. Πρόσθεσε, δε, ότι στις ΗΠΑ απαιτήθηκαν 40 χρόνια για να επιλυθεί η λειψυδρία, ώστε σήμερα, ακόμα και στη μέση της ερήμου, να υπάρχουν αποθέματα για άλλα 100 χρόνια. «Στο δε Ισραήλ», όπως είπε, «χρειάστηκαν 25 έτη για να ρυθμιστεί το θέμα».